8. Мына төмендегі операциялар мазмұнын жаз:

1. Әкімшілік шығыстарға байланысты есеп ақы есептелді.

Дт 7211 Кт 3350

2. Өзге шығыстарға байланысты еңбекақы есептелді:

Дт 7474 Кт 3350

3. Негізгі өндіріске байланысты жұмысшыларға еңбек ақы есептелді:

Дт 8112 Кт 3350

4. Негізгі өндіріске байланысты зейнетақы аударымдары есептелді:

Дт 8414 Кт 3220

5. Қысқа мерзімді берешек жеке табыс салығынан өтелді:

Дт 3350 Кт 3120

6. Қысқа мерзімді берешек зейнетақы аударымдарынан өтелді:

Дт 3350 Кт 3220

7. Жүк құжат шығыстарына берешек берілді:

Дт 8418 Кт 3310

8. ҚҚС сомасына :

Дт 1420 Кт 3310

9. Сатып алушылар мен тапсырыс берушілерге қызметтер көрсетілген н/е өнімдер жіберілгенде:

Дт 1210 Кт 6010

10. Сатып алушылар мен тапсырыс берушілерге қызметтер көрсетілуіне байланысты ҚҚС есептегенде:

Дт 1210 Кт 3130

9.А.НҚ өзіндік құны есеп 2009жылдың басында компания магазин салу мақсатында банктен несие алды 12 000 000 теңге жылдық өсім пайызы 12% құрайтын. Белгілі бір себептермен кәсіпорын,магазин құрылысын салуды тек 2009ж май айынан бастады. Құрылысқа қажетті басқадай шығындарды компания өз жеке қорынан жұмылдырды. 2009ж құрылысқа жұмсалған шығын 9 500 000 теңге банктің пайызынан басқа.

Табу керек: 1. Жалпы 2009ж есептелген үстеме пайыз сомасын анықта

2. Кезең шығындарына апарылатын үстеме пайыз сомасын анықта

3.2009ж құрылысқа жұмсалған жалпы шығын сомасын тап

Б. Дебиторлық берешектер операциялары бойынша қай шот дебеттелетінін қай шот кредиттелетінін көрсет

Реттік номері	Операция мазмұны	Дт	Кт
1	Жөнелтілген тауарға, дайын өнімге, істелінген жұмыс пен көрсетілген қызметке байланысты сатып алушы, тапсырыс берушілердің дебиторлық борышы
2	Жөнелтілген тауарға, дайын өнімге, істелінген жұмыс пен көрсетілген қызметке байланысты Қосымша құн салығы
3	Дебиторлық борыш сомасы бұрын алынған аванс сомасына шегерілді
4	Сатып алушы және тапсырыс берушілерден есеп айырысу шотына келіп түскен сома
5	Сатып алушы және тапсырыс берушілердің борышы кәсіпорынның кредиторлық қарызы есебін қайтару
6	Сатылған (тиеп жіберліген) тауар, өнім, сапасының төмен болуына немесе басқа да себептерге байланысты қайтарылса
7	Сатылған (тиеп жіберліген) тауар, өнім, көрсетілген құнын мерзімінен бұрын немесе уақытында түсіру үшін бағадан және сатудан жеңілдіктер
8	Күмәнді қарыздарға резерв жасалды

Шешуі:1)12 000 000 100%

X 12% x=1 440 000

2009ж есептелген үстеме % сомасы 1 440 000

1 440 000:12=120 000 (1айда)

1 20000*8=960 000 ( 1 айда төлеуге тиіс)

2) 1 440 000-960 000=480 000

3)9 500 000+960 000=10 460 000

Реттк Номері	Операция мазмұны	Дт	Кт
1	Жөнелтілген тауарға, дайын өнімге, істелінген жұмыс пен көрсетілген қызметке байланысты сатып алушы, тапсырыс берушілердің дебиторлық борышы	1210-1240 1280, 2110-2140	3010
2	Жөнелтілген тауарға, дайын өнімге, істелінген жұмыс пен көрсетілген қызметке байланысты Қосымша құн салығы	1210-1240 1280, 2110-2140	3130
3	Дебиторлық борыш сомасы бұрын алынған аванс сомасына шегерілді	1610	1210
4	Сатып алушы және тапсырыс берушілерден есеп айырысу шотына келіп түскен сома	1030	1210
5	Сатып алушы және тапсырыс берушілердің борышы кәсіпорынның кредиторлық қарызы есебін қайтару	3310	1210
6	Сатылған (тиеп жіберліген) тауар, өнім, сапасының төмен болуына немесе басқа да себептерге байланысты қайтарылса	6020	1210-1240 1280, 2110-2140
7	Сатылған (тиеп жіберліген) тауар, өнім, көрсетілген құнын мерзімінен бұрын немесе уақытында түсіру үшін бағадан және сатудан жеңілдіктер	6030	1210-1240 1280, 2110-2140
8	Күмәнді қарыздарға резерв жасалды	7440	1290

10.Компания 2011 жылы 31 желтоқсан айында АО «БанкЦентрКредит» тен жылдық пайыз мөлшері 12 % -пен қысқа мерзімді несие алды 229 000 мың теңге. Компания 2012 ж несие бойынша негізгі қарыздың мынадай сомаларын төленді: қаңтар айында 42 667 м.т, ақпан айында 42 667 м.т., наурыз айында 42 667 м.т. Әр ай сайын есептелген өсім пайыз сомалары әр айдың соңында төленіп отырды.

Табу керек :

1. Компанияның алған несиесі бойынша провдка бер Дт қай шот Кт қай шот және 1 сәуір айында қанша қарызы бар екенін несие бойынша тап, сонымен қатар жалпы 3 айға төленген несие сомасына проводка бер Дт қай шот Кт қай шот екенін.

2. Компанияның 2012 ж қаңтар, ақпан наурыз айларына есептелген өсім пайыз сомасын бөлек есептеп тап, есептелген өсім пайыз сомасына және төленген өсім пайызға проводка бер Дт қай шот Кт қай шот екенінжәне несие бойынша 1 сәуірдегі қалдық сомасын тап.

Шешуі: 1) алған несие бойынша проводка:

Дт 1010,1030 229 000

Кт 1010,1030 42 667

Қаңтар 229 000 – 100%

Ақпан x-12%

Наурыз x=27 480

3айга толенген несие сомасы 42 667*3 айга=128001(кутылган)

Жалпы 229 000+27 480 = 256480

Алган несие +12 устеме акшасы

256480-128001 = 128479 тг – 1 сәуір

Сәуірдегі қарыз 128479тг

2) есептелген пайыз соммасы

Несиені 6 айға төлеп бітеді, яғни 256 480/42 667 = 6 ай

27480/6=4580

Дт 7310 4580 қаңтар, ақпан, наурыз

Кт 3380

Төленген өсім пайыз

Дт 3380 4580 қаңтар,ақпан,наурыз

Кт 1010,1030

4580* 3 ай=13740

27480-13740 = 13740 тг

Жауабы 1 сәуірдегі қалдық – 13740 тг

11. Компания 2011 жылы 31 желтоқсан айында АО «БанкЦентрКредит» тен жылдық пайыз мөлшері 10%-пен қысқа мерзімді несие алды 114500 мың теңге. Компания 2012ж. Несие бойынша негізгі қарыздың мынадай сомаларын төленді: қаңтар айында 21334 м.т, ақпан айында 21334 м.т, наурыз айында 21334 м.т. Әр ай сайын есептелген өсім пайыз сомалары әр айдың соңында төленіп отырды.

Табу керек:

1. Компанияның алған несиесі бойынша проводка бер. Дт. Қай шот, Кт қай шот және 1 сәуір айында қанша қарызы бар екенін несие бойынша тап, сонымен қатар жалпы 3 айға төленген несие сомасына проводка бер Дт қай шот Кт қай шот екенін.

2. Компанияның 2012 ж. Қаңтар, ақпан, наурыз айларына есептелген өсім пайыз сомасын бөлек есептеп тап, есептелген өсім пайыз сомасына және төленген өсім пайызға проводка бер Дт қай шот Кт қай шот екенін және несие бойынша 1 сәуірдегі қалдық сомасын тап.

1. Баланстың актив жағы қанша бөлімнен тұрады:

А) үш бөлімнен

Б) екі бөлімнен

В) төрт бөлімнен

2. Баланстың пассив жағы қанша бөлімнен тұрады:

А) үш бөлімнен

Б) екі бөлімнен

В) төрт бөлімнен

3. Қай баланстық теңдеу бухгалтерлік есептің негізгі теңдеуі болып табылады:

А) Актив= Капитал+ Пассив

Б) Актив=Міндеттеме +Резервтік Капитал

В) Актив=Капитал +Міндеттеме

4. Капиталға не жатады:

А) болашақ кезең шығындары

Б) жабдықтаушы алдындағы қарыз

В) бөлінбеген пайда

5. Қысқа мерзімді міндеттемеге не жатады:

А) алдағы кезең шығындары

Б) жабдықтаушы алдындағы қарыз

В) қысқа мерзімді дебиторлық берешек.

1. Алған несие бойынша проводка

Дт 1010, 1030 114000

Кт 1010, 1030 21334

Қаңтар 114500- 100 %

Ақпан х – 10 %

Наурыз х= 11450

3айға төленген несие соммасы 21334 х 3 = 64002 (құтылғаны)

Несие + үстеме пайыз

Жалпы 114500+11450 = 125950

125950 – 64002 = 61948 тг. Сәуірдегі қарыз

2. Есептелген пайыз көлемін 5 айда төлеп бітеді, яғни

114500 / 21334 = 5 ай

114500 / 5 = 2290

Д т 7310 Қаңтар

Кт 3380 Ақпан 2290

Наурыз

Төленген өсім пайыз

Д т 3380 Қаңтар

Кт 1010,1030 Ақпан 2290

Наурыз

2290 х 3 ай = 6870

11450 – 6870 = 4580

Ж/б қалдық – 13740 тг.

12.Компания 2011 жылы 31 желтоқсан айында АО «Каспий Банк» тен жылдық пайыз мөлшері 12%-пен қысқа мерзімді несие алды 458000 мың теңге. Компания 2012ж. Несие бойынша негізгі қарыздың мынадай сомаларын төленді: қаңтар айында 64002 м.т, ақпан айында 64002 м.т, наурыз айында 64002 м.т. Әр ай сайын есептелген өсім пайыз сомалары әр айдың соңында төленіп отырды.

Табу керек:

1. Компанияның алған несиесі бойынша проводка бер. Дт. Қай шот, Кт қай шот және 1 сәуір айында қанша қарызы бар екенін несие бойынша тап, сонымен қатар жалпы 3 айға төленген несие сомасына проводка бер Дт қай шот Кт қай шот екенін.

2. Компанияның 2012 ж. Қаңтар, ақпан, наурыз айларына есептелген өсім пайыз сомасын бөлек есептеп тап, есептелген өсім пайыз сомасына және төленген өсім пайызға проводка бер Дт қай шот Кт қай шот екенін және несие бойынша 1 сәуірдегі қалдық сомасын тап.

Тест сұрақтары

1. Халықаралық Қаржылық Есеп стандарты ХҚЕС №1 бойынша активтер бөлінеді:

А) ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді

Б) ұзақ мерзімді және орташа мерзімді

В) орташа мерзімді және қысқа мерзімді

2. Баланстың актив бөлімінде көрсетіледі:

А) жарғылық капитал

Б) жеке табыс салығы қарызы

В) сатып алушылардың сатылған өнім бойынша қарызы

3. Қысқа мерзімді активтерге жатқызылады :

А) материалды емес активтер

Б) негізгі құрал

В) шикізат пен материал

4. Міндеттеме бөлінеді :

А) ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді

Б) қысқа мерзімді және жеке

В) қысқа мерзімді және орташа

5. Пассивте көрсетіледі:

А) ақша қаражаттары

Б) болашақ кезең табысы

В) негізгі құрал

1. Алған несие бойынша проводка

Дт 1010, 1030 458000

Кт 1010,1030 64002

Қаңтар 458000 – 100 %

Ақпан х - 12 %

Наурыз х = 54960

3 айға төленген несие соммасы

64002 х 3 айға = 192006 (құтылғаны )

Жалпы 458000 + 54960 = 512960 тг.

Алған несиені + 12 % үстеме ақшасы

512960 – 192006 = 320954 тг. – 1 сәуір

Сәуірдегі қарыз – 320954 тг

2. Есептелген пайыз соммасы несиені 8 айға төлеп бітеді, яғни

512960/ 64002 = 8 ай

54960 / 8 = 6870

Д т 7310 қаңтар

Кт 3380 ақпан 6870

Наурыз

Төленген өнім пайыз қаңтар

Дт 3380 ақпан 6870

Кт 1010, 1030 наурыз

6870х3 = 20610

54960 – 20610 = 34350 Ж/б 1 сәуірдегі қалдық 34350 тг.

13.Компания 2011 жылы 31 желтоқсан айында АО «Банк Туран әлем» тен жылдық пайыз мөлшері 12%-пен қысқа мерзімді несие алды 343500 мың теңге. Компания 2012ж. Несие бойынша негізгі қарыздың мынадай сомаларын төленді: қаңтар айында 42668 м.т, ақпан айында 42668 м.т, наурыз айында 42668 м.т. Әр ай сайын есептелген өсім пайыз сомалары әр айдың соңында төленіп отырды.

Табу керек:

1. Компанияның алған несиесі бойынша проводка бер. Дт. Қай шот, Кт қай шот және 1 сәуір айында қанша қарызы бар екенін несие бойынша тап, сонымен қатар жалпы 3 айға төленген несие сомасына проводка бер Дт қай шот Кт қай шот екенін.

2. Компанияның 2012 ж. Қаңтар, ақпан, наурыз айларына есептелген өсім пайыз сомасын бөлек есептеп тап, есептелген өсім пайыз сомасына және төленген өсім пайызға проводка бер Дт қай шот Кт қай шот екенін және несие бойынша 1 сәуірдегі қалдық сомасын тап.

Тест сұрақтары

1. Шаруашылық операцияларының қай типі баланстың тек актив жағына әсер етеді :

А) 1 тип

Б) 2 тип

В) 3 тип

2. Есеп айырысу шотынан бюджетке 76560 теңге мөлшерінде корпоративті табыс салығы аударылды баланстың қай типі өзгерісіне жатады:

А) А+А –

Б) А+П+

В) А-П-

3. Жабдықтаушылардан 95000 теңгенің тауарлары келіп түсті ақшасы әлі төленбеген баланстың қай типті өзгерісіне жатады:

А) А+А –

Б) П+П-

В) А+П+

4. Ақша қаражатының баламасы :

А) ұйымның басқа заңды және жеке тұлғалардан сатқан өнімдері, көрсетілген қызметтері және басқа да операциялар үшін алынуға тиісті қарыз сомасы

Б) қысқа мерзімді, жоғары өтімді белгілі бір ақша-қаражаттар сомасына жеңіл айналатын тәуекелділіктің өзгеруіне шамалы ғана ұшырайтын салымдар

В) ұйымның банктен алатын несие қарыз сомасы

5. Есеп беруге тиісті адамға кассадан қолма-қол ақша берілді:

А) Дт 1250 Кт 1010

Б) Дт 1250 Кт 1030

В) Дт 1290 Кт 1011

1. Алған несие бойынша проводка

Дт 1010, 1030 343500

Кт 1010,1030 42668

Қаңтар 343500 – 100 %

Ақпан х - 12 %

Наурыз х = 41220

3 айға төленген несие соммасы

42668 х 3 айға = 128004 (құтылғаны )

Жалпы 343500 + 41220 = 384720 тг.

Алған несиені + 12 % үстеме ақшасы

384720 – 128004 = 256716 тг. – 1 сәуір

Сәуірдегі қарыз – 256716 тг

1. Есептелген пайыз соммасы несиені 9 айға төлеп бітеді, яғни

384720/ 42668 = 9 ай

41220 / 9 = 4580

Д т 7310 қаңтар

Кт 3380 ақпан 4580

Наурыз

Т өленген өнім пайыз қаңтар

Дт 3380 ақпан 4580

Кт 1010, 1030 наурыз

4580х3 = 13740

41220 – 13740 = 27480

Ж/б 1 сәуірдегі қалдық 27480 тг.