41.Сақтандыру нарығынлағы негізгі қатысушылары

Қазақстан Республикасы сақтандыру рыногының кәсіби қатысушылары:     1)сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы;

2)сақтандыру брокерi;     

3)сақтандыру агентi;

4)сақтанушы, сақтандырылушы, пайда алушы;     

5)актуарий;     

6)өкілетті кәсіби аудитор; 

7)сақтандырумен байланысты кәсiпкерлiк қызметтi жүзеге асыратын өзге де заңды және жеке тұлғалар болып табылады.      

Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы сақтандыру қызметiнен басқа қызметтiң мынадай түрлерiн:

1) инвестициялық қызметтi;

2) тиiстi жинақтаушы сақтандыру шартында көзделген сатып алу сомасы шегiнде өзiнiң сақтанушыларына қарыз берудi "өмiрдi сақтандыру" саласында қызметтi жүзеге асыратын (сақтандыру ұйымы үшiн); 3) сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының қызметiн автоматтандыру үшiн пайдаланылатын арнаулы бағдарламалық қамтамасыз етудi сатуды, т б

Сақтандыру брокерi мынадай брокерлiк қызмет түрлерiн: 1) өз атынан және сақтанушының тапсырмасы бойынша сақтандыру шарттарын немесе өз атынан және цеденттiң тапсырмасы бойынша қайта сақтандыру шарттарын жасасу жөнiндегi делдалдық қызметтi;  2) сақтандыру (қайта сақтандыру) мәселелерi бойынша консультация беру қызметiн; т бСақт брокер жарғылық капитал:10 млн тг.

Сақтандыру агентiнiң сақтандыру нарығында делдалдық қызметтi жүзеге асыруға өкiлеттiгi уәкiлеттi органның нормативтiк құқықтық актiлерiнiң талаптары ескерiле отырып, сақтандыру ұйымының тиiстi құжаттарында айқындалады.Сақтандыру агентi өз қызметiнде:       1) сақтанушыға агенттiк келiсiмдi немесе сақтандыру ұйымының атынан және оның тапсырмасы бойынша өзiнiң сақтандыру шартын жасасуға құқығын куәландыратын өзге де құжатты көрсетуге;       2) сақтандыру қызметiн жүзеге асыру құқығына сақтандыру ұйымы лицензиясының көшiрмесiн қоса алғанда, өзi соның сақтандыру агентi болып табылатын сақтандыру ұйымы туралы ақпарат беруге мiндеттi. Актуарийлiк қызметтi жүзеге асыруға уәкiлеттi мемлекеттiк орган берген лицензиясы бар жеке адам актуарий болуға құқылы.       Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының аудитiн Қазақстан Республикасының аудиторлық қызмет туралы заңнамасына сәйкес аудит жүргiзуге құқықтық өкiлеттiгi бар аудиторлық ұйым жүргiзедi.

42.Сақтандыру нарығындағы бәсекелестік

Бәсекелестік сақтандыру нарығының ажырамас бөлігі болып табылады. Нағыз нарықтық экономика бәсекелетіксіз болуы мүмкін емес. Бәсекелестердің болуы әрбір сақтандырушыны өз клиенттерінің қажеттіліктерін мұқият орындауға итермелейді.Сақтандыру нарығындағы бәсекелесті талдаудың бірінші сатысы – бәсекелестіктің интенсивтілігін анықтау. Оның негізгі факторларына мынау жатады:

• Сақтандыру компанияларының саны және салыстырмалы сыйымдылығы

• Сақтандыру қызметтеріне деген сұраныс көлемінің өзгеруі және оның құрылымдық және бағалық динамикасы

• Сақтандыру қызметін лицензиялау ерекешеліктері

• Несие нарығындағы жағдайы

• Берілген нарықтағы оның ерекше бәсекелестік мотивтері

Осы факторлар бойынша алынған нәтижелер барысында бәсекелестік деңгейіне байланысты шешім шығарылады. Бәсекелес талдаудың екінші сатысында негізгі сақтандыру компаниялары таңдап алынып оларды бірдей сақтандыру қызметтерін көрсету саласындағы рөлі анықталады. Одан соң олар бір кестеге тізліп жазылады да сақтандыру тарифтері бойынша топтастырылады. Әдетте тарифі ең аз сақтандыру компаниясы басшылықты өз қолына алады. Бұл бағалық бәсекелестік болып табылады. Ал бағалық емес бәсекелестік бойынша сақтандыру компанияларның қосымша клиенттеріне көрсететін сервистік қызметтері қарастырылады. Осылай бағалаудыі нәтижесінде сақтандыру компаниялары берілнген нарықта қызметтерін жақсартуға байланысты жаңа әдістерді белсенді түрде іздестіреді.

43. Сақтандыру резервтерін және меншік капиталын инвестициялау – сақтандыру компанияларының қаржы-шаруашылық қызметінің маңызды бағыты, жинақтаушы сақтандырудан жиналған сақтандыру сыйақысының бөлігін инвестициялау – сақтандыру шарттарын орындаудың қажетті элементі және сақтандырудың тәуекел түрлері бойынша сақтандыру сыйақысының бөлігін инвестициялау, әсіресе мүліктік тәуекелдерді сақтандыру табыстың қосымша және ауқымды көзі болып табылады.Сақтандырудың инвестициялық қызметінің тиімділігін дамыту проблемаларын екі бағытта қарастыруға болады. Бірінші жағынан, экономиканың инвестициялық және сақтандыру секторындағы мемлекеттің реттеуші рөлін нығайту бойынша шаралар. Екінші жағынан, сақтандыру ұйымдарының қаржылық менеджментін жетілдіру сақтандыруды инвестициялау тиімділігін дамытудың маңызды рөлін арттырады және сақтандырушылардың маркетингтік саясатын жаңғырту бағытында ұзақ мерзімді сақтық зейнетақы аннуитеттері сияқты, сақтандыру практикасына жаңа ұзақ мерзімді сақтандыру қызметінің түрлерін әзірлеу және енгізу.Сақтандыру компанияларының инвестициялық портфельдері үшін негізгі проблема – табыстылықтың төмен деңгейі. Инвестициялық қызметтің практикасы көрсеткендей, инвестициялау мерзімінің ұзартылуы тәуекелдікті біраз төмендетеді. Қазақстандық қор рыногы әлі жас. Бірақ, әлемдік қор рыногының тарихы айғақтағандай, 30-40 жыл қор рыногындағы кез-келген шығынның орнын толтыруға молынан жететін уақыт. Мысалы, ХХ-ғасырда акциядағы инвестиция бойынша табыс ақшалай қаражаттың басқа да салым түрлерінен әлдеқайда асып түсті. Сақтандыру компанияларының “ұзын” ақшалардың артықшылығын толықтай қолданудың керемет мүмкіндігі бар. Басқа институттарға қарағанда сақтандыру компанияларында инвестициялау мерзіміне шектелім қою жоқ. Қор қаражаттарын инвестициялау кезінде тәуекелді азайтып, табыстылықты жоғарлатудың классикалық әдістерінің бірі бағалы қағаздар портфелін қалыптастыру болып табылады. Әдетте, рыноктағы басқару үдерісінде жақсартылатын тәуекел табыс қатынасына негізделген инвестициялық сапа сатылады.Бұл портфель корпоративтік акциялардың, әр түрлі қамтамасыз етудің деңгейі мен тәуекелдіктері бар облигациялардың, мемлекет кепілдік беретін тіркелген табысы бар қағаздардың белгілі бір жиынтығы болып табылады.Портфельді инвестициялаудың негізгі міндеті – инвестициялаудың шарттарын жақсарту, бағалы қағаздарға олардың жалғыз өзі тұрғанда еш нәтижеге жете алмайтындай, тек оларды жиынтық бағалы қағаздар ретінде қарастыру керек.