12.Францияның қаржы жүйесі

Франция – нарықтық экономакасы жоғары дамыған ел. ЖӨ бойынша АҚШ, Жапония, Германиядан кейінгі үшінші орында. Францияның қаржы жүйесі көп звенолы, бірақ орталықтандырудың жоғары деңгейімен ерекшеленеді. Орталық бюджет(жалпы бюджет, әр түрлі мемлекеттік мекемелердің орналастырылғн бюджеті, қазынашылықтын арнайы есебі) Францияның қржы жүйесіндегі табыстар мен шығыстардың шамамен сексен пайызын құрайды. Мемлекеттік бюджетке 47% жергілікті бюджет, 9 сақтандыру қоры, 40% мемлекеттік кәсіпорындар және шамамен 4% қаржы жүйесінің барлық құралдары кіреді. Францияның бюджет жүйесі арқылы шамамен ЖҰӨнің 20%-ы және ұлттық табыстың 50% ы қайта орналастырылады. Франциядағы бюджеттік үрдіс төрт сатыдан тұрады және үш жылдан артық жалғасып келеді. Бірінші сатысы – бюджеттің жобасын құру экономика және қаржы министрлігі арқылы жүзеге асырылады. 9 ай көлемінде министрліктер мен ведомствалар, нұсқаулер мен бақылау сандарын қолдана отырып, өзінің сметасын құрады. Франция «бюджеттік шешімдерді таңдау рационализациясы» деп аталатын бюджетті жасаудың бағдарламалы бағытты әдісін қолданады. Бұл үкіметтің мақұлдауынан кейін парламентке жіберіледі. Екінші  сатысы – бюджетті қарап, белгілеу 3 ай көлемінде жүргізіледі. Бюджеттің жобасы әрбір палатаның қаржылық комиссиясымен қарастырылады. Алдымен төмен палатада (ұлттық жиналыста), кейін жоғары палатада (сенатта) талқыға салынады.Егер  бюджеттің жобасын 2 палата да қолдамаса, президент өзінің басшылығына ала  отырып, бюджетті заң арқылы растайды. Үшінші  сатысы – бюджетті орындау, яғни жүзеге асыру. Ол Францияның күнтізбесімен сәйкес келгендіктен оны қаржылық жыл деп аатайды. Бюджеттің кіріс бөлімдері қаржы агенттерінің тармақталған желілері арқылы орындалады. Ал,  бюджеттің шығыс бөлімін орындамас бұрын, құралдарды үлестіру процедурасы жүргізіледі.

Кассалық  жұмыстарды орындау қаржы мекемелерінің  кассалық жүйесі арқылы жүзеге асырылады. Оларда  Францияның банктерінде  ағымды шоттары бар. Сонымен бірге, олар есептік кассалық бюджет операцияларын  жүзеге асырады.Төртініші сатысы – бюджеттік жыл аяқталғаннан кейін басталады. Бұл сатыда экономика және қаржы министрлігі бюджет қызметі туралы толық есеп береді. Бюджет үрдісі кезінде қаржылық бақылау орын алады.  Қаржылық бақылауды жүзеге асыру шоттық палатаға жүктеледі. Бұл палата алдын ала, ағымды және кейінгі бақылау функцияларын жүзеге асырады.

13.Францияның ақша несие жүйесі

XIX ғасырдың ортасына дейін Франция территориясында  биметаллизм болды. V – VI ғ.ғ – мемлекетке  алтынның күшейтілген ағымының уақыты. Негізінен бұл әскери- Галилен алтыны, римдік алтын. Римдік монеталар уатылу және бүлінуіне байланысты біртіндеп айналыстан шыға бастады және өз монеталары, алдымен күміс, одан кейін алтын монеталар чеканиться етілді. Франк мемлекетінің ақша жүйесі римдік денарияға негізделді. VI – ғ. басына қарай солический франктерінде денарий солидтің 1/40 – ін құрады. Бұндай қатынас вестготтарда да болды. Француздік ливр және су фунт және солидтің орнын басушылары болды. Францияның қаржы – несиелік жүйесінің функционалдауы 1984 жылғы заңмен реттеледі. Ол өзіне үш деңгейді қосады: орталық банк ( Франция банкі); коммерциялық банктер, маманданған қаржы – несиелік мекемелер: инвестициялық, ипотекелық, ішкі сауда банктері, сақтандыру және қаржылық компаниялар, зейнетақы қорлары және басқалары.Банктік мекемелер. Олар капитал салымдарын қаржыландыруға және несиелендіруге маманданады. Француздық банктердің үлесі жалпы ұлттық өнімнің шамамен 4 %  тиісті, бұл шамалап көлік, энергетика және ауыл шаруашылығы сияқты салалардың үлес салмағына сәйкес.Әмбебап банктер қызметтің барлық түрлерімен айналысады, оның ішінде банктік функциялармен байланысты емес: сақтандыру, туризмге қызмет көрсету, ақпараттық қызмет көрсету, кеңес беру және т.б. Ірі әмбебап банктер белгілі бір клиент немесе қызмет түріне қызмет көрсетуге маманданған несиелік мекемелермен қатар қызмет етеді. 1981 ж. Францияның  барлық банктері ұлттандырылды. 1984 ж. қаңтар айында банктердің жекешеленуіне ауысатын банктер туралы заң қабылданды.Францияның несие – қаржылық мекемелер жүйесінің келесі тобы маманданған несие – қаржылық институттар болып табылады. Оларға жинақ кассалары және 28 маманданған несиелік институттар жатады.