55.Өзбекстан мемлекеттік бюджетінің кірістері мен шығыстарының құрамы мен сипаттамасы.

Өзбекстан бюджеттiк жүйе аралық қарым-қатынасы сонымен бiрге бюджеттiк қаржылар және бюджеттiк үдерiстiң жүзеге асыруын жүрiсте пайда болған бюджет қабылдаушы олардың арасындағы бюджет қаражатын алушылар және барлық деңгейлердiң бюджеттерi, ұйымды және бюджеттердi құрылыстың негiзiн қалайтын қағидаттары, өзара байланыстың жиынтығы болады. Бiртұтас қаржы жылына әр түрлi деңгейлерiн қалыптастыру, келесi қарастыру және қабылдануды, бюджеттiң атқарылудың есебi Өзбекстан, өзбек ұлттық валютада болады.Республиканың бюджеттiк жүйенiң бас қағидаттары болып табылады: • Мемлекеттiк бюджеттiк сыныптама, бюджеттiк үдерiс және есептiк - бюджеттiк ресми құжаттаманы жүйесiн ұйымдастырудың бiрлiгi. • Барлық деңгейлердiң бюджеттерiн өзара байланыс. • Өзбекстанның аймақтық және әкiмшiлiк құрылғысына бюджеттiк құрылымның толық сәйкестiгi. • Республиканың бюджетi тепе-теңдiктi сақтау. • Негiзгi бағыттар немесе баптар бойымен әр нақты көзге және мемлекеттiк шығыстар бойымен мемлекеттiк кiрiстердiң жоспарлауын жүзеге асыру. • Үкiмет орнатылған бюджеттiк ақшалай қаражаттардың шектерiндегi бюджет шығыларды өткiзу, және мемлекеттiк шығыстардың сметаларындағы көрсетiлетiн мақсаттарға. • Барлық бюджеттердi абсолюттiк дербестiк.

Өзбекстан бюджеттiк жүйе мақсаттық тағайындаудың мемлекеттiк қорлары, сонымен бiрге қалалар және республикалық бағынудың аудандары, және деңгей бәрi жергiлiктi бюджеттер, онда бұл облыстар, қалалар және аудандарды бюджеттер бар бюджеттер кiрген Қарақалпақстан республикасының бюджетi бiрiгетiн Республикалық бюджет тұрды

Республика бюджеттiк жүйе шартсыз, есебi ескертетiн елдiң қаржы саясатының жүзеге асыруында маңызды рөл алады, бiрiншi кезекке, оның экономикалық саясатымен. Түрлi қаржы ресурстарын қайта бөлудiң процесiн тәжiрибеде болып жататын өзгерудiң бүгiнгi күндерiне мүмкiн емес ескермегендiгiмен, қайта бағалау қиын, бұл мемлекеттiң қаржы реттеуiн бюджеттiк жүйе арқылы болады. Бұл қайта бөлудiң процесi қаржы нарығы арқылы, сұраныс және ұсыныс арақатысына бағдарлай жиiрек жүзеге асырады. Сондықтан нарықтық қатынастардың мемлекетiк реттеу жүйесi қаржы және салықтық ықпал шаралар және жеңiлдiктердiң көмек жанында бекітуi керек.

56.Қырғызстанның бюджет құрылымының ерекшеліктері.

Мемлекеттiк бюджет заңның күші бар ағымдағы жылға мемлекеттiң негiзгi қаржы жоспары болады. Билiк заң шығарушы органда бекiтiледi - Кенеш Жогорку. Қаржы жүйесiнiң екiншi буыны (муниципалдық ) жергiлiктi қаржылар болып табылады. Билiктiң жергiлiктi органдарының қаржы базасы олардың бюджеттерi болып табылады. Оларға құрау мүмкiндiгiн билiктiң жергiлiктi органдары бюджеттiк және мүлiктiк құқық, жергiлiктi бюджеттердi бекiтiп орындауға бередi. Ол кәсiпорын тапсырған олардың жүргiзулерiне басқарылады және олардың табыстары алады.Жергiлiктi бюджет билiктiң жергiлiктi органдарының экономикалық дербестiгiн марқаланады; олардың шаруашылық қызметi, олар белсендi мекемеге қарасты аумақтарға инфрақұрылымын үдетiп, аймақ экономикалық әлуеттi, қаржы ресурстары анықтап резервтердi пайдалануға мүмкiндiк бередi. (муниципалдық ) жергiлiктi қаржылар - бұл арқылы аумақтардың экономикалық және әлеуметтiк дамуына ұлттық кiрiс үлестiрiп қайта бөлетiн қатынас экономикалық жүйе. Жергiлiктi бюджет мемлекеттiк бюджет, ол құрама бөлiк болып табылма кiредi, қатар мемлекеттiк бюджетпен, қоғамның мерзiмiн ұзартылатын бюджетiне. Көп мемлекеттерде соңғы он жылдықтарда экономикалық және әлеуметтiк процестер байқалады. Бұл процестердi реттеу функциясының үлкенiрек өлшемiнде бәрi жергiлiктi мемлекеттiк билiктiң орталық деңгейлерiнен өтедi. Сондықтан жергiлiктi қаржылардың рөлдi қыздырмалайды. Жергiлiктi қаржыларды мөлшер өседi және көп елдерде мемлекеттiң қаржы ресурстарын басым болатын бөлiктi құрайды.Қаржы жүйесiнiң үшiншi, маңызды буыны бюджеттен тыс қорлар болып табылады. Мемлекет бюджеттен тыс қор билiктiң орталық немесе жергiлiктi органдары және бар мақсаттық тағайындауларды ұйғарым болатын қаржы құрал-жабдықтарын жиынтық болады. Олардың орындауын реттi қаржы жоспарымен реттеледi.Бюджеттен тыс қор - тұрғынның нақтылы әлеуметтiк топтарының пайдасына мемлекет ұлттық табысты қайта бөлу әдiстер. Бюджеттен тыс қор маңызды есептер шешедi:1.басты экономика салаларының қосымша қаржыларымен қамтып.2.тұрғынның әлеуметтiк қызметтерiнiң кеңейтуi.Бастапқы бюджеттен тыс қор мемлекеттi бiртұтас орталық ақша қорының пайда болуына дейiн арнаулы қорлар немесе ерекше есептердiң өңiнде көп бұрын пайда болды - бюджет. Өз белсендiлiгi кеңейтуi бар мемлекеттiк билiк өз жамылғысы үшiн құрал-жабдық талап еткен бәрi жаңа шығындарда керексiндi.

57.Түркіменстанның мемлекеттік бюджеті және оның құрылымы. 2013 жылғы табыс мемлекеттiк бюджеттiң бiр бөлiгiн заң жобасына 86335, 8 миллионды құрайды, бiрiншi деңгейдiң бюджетi сол санда - 18, 7 пайыздарға 2012 жылды орнатылған бюджетi бар салыстыру бойымен жоғары 15707, 5 миллион. Шығын мемлекеттiк бюджеттiң бiр бөлiгi, бiрiншi деңгейдiң бұл бюджетiнiң жанында 89735, 8 миллионды құра 29, 8 пайызда бұл көрсеткiш 2012 жылды орнатылған бюджетi бар салыстыру бойымен жоғары 19107, 5 миллион деңгейде жоспарлаған. Барлық қаржыландыру көзiлердi есепке 2013 жылда 47, 4 миллиард көлемде экономика сала қаржы өндiрiстiк және әлеуметтiк-мәдениеттi жiберуге ескерiледi. Табыстарды 2013 жылда әлеуметтiк сала үшiн одан әрi даму және мемлекеттiк емес жеке меншiк түрiнiң кәсiпорынның қызметiнiң қолдауы, дамудың қолайлы жағдайларын жасауды есепке өседi. Бердымухамедовым президент бастамышылқ етiлген Гурбангулының стратегиялық бағдарламалар және масштаб жобаларының өткiзуiне бөлiп шығаруларын түбегейлi үлкею ескерген, Ұлттық туристтiк зонаның жаңа объектiлерiнiң құрылысына сол санда «Аваз», мән, өнеркәсiптiк және басқалаға және ел велаяттарындағын көлiк - коммуникациялық инфрақұрылым объектiлердiң құрылымы әлеуметтiк-мәдениеттi. Ең үлкен бюджеттiк шығындар келесi жылда орталықтандырылған капитал жұмсаулар, олардыңның мөлшерi жат 42 пайызда үлкейтiп және Манатов 9, 1 миллиардты құраған болады. Өткен жылы бар салыстыру бойымен денсаулық сақтау 15, 7 пайыздағы бiлiм бағытталатын қаржылар өседi - 10, 8 пайыз, мәдениет - 22, 6 пайыз. Спорт iс-шараларды қаржыландыру 2012 жылы бар салыстыру бойымен 1, 9 ретке үлкейтуге жоспарлайды. Одан басқа, 2013 жылға бюджет еңбекақының мөлшерлерi және мемлекеттiк жәрдемақыларды 10-процентное жоғарылату ескерген, зейнетақылардың 15-процентное үлкеюi сонымен бiрге ал. Ұлттық парламентариялар Түрiкмен мемлекеттi стратегия табысты өмiрге әкелудi мәнмәтiнде бұл ең маңызды қаржы құжатын маңыздылық әлеуметтiк-экономикалық айтып ескерт Түрiкменстанның заңының жобасын мақұлда «2013 жылға Түрiкменстан мемлекеттiк бюджет туралы» және оның қабылдануына бiр ауыздан дауыс бердi.