Изобаралық процесті зертеу

Жұмыстың мақсаты: изобаралық процесті эксперимент арқылы тексеру.

Құрал-жабдықтар: термометр, ыстық су құйылған ыдыс, салқын су құйылған ыдыс, құты (шыны ыдыс), пластилиннің үзіндісі, сызғыш

Теориялық түсінік. Француз физигі Гей-Люссак 1802 жылы тәжірибе жүзінде тұрақты қысымда газдың берілген массасы көлемінің температураға сызықты тәуелді болатынын тағайындады

мұндағы V=S

Осы қатынасты пайдаланып изобаралық процесті тәжірибе арқылы зертеуге болады.

Жұмыс барысы:

Изобаралық процесті зерттеу

1. Шыны құтының биіктігін һ₁ өлшеңдер. Ол үшін құтының басы сызғыштың басымен тең орналасуы қажет.

h₁=14.8 см

2. Ыстық су құйылған стақандағы судың температурасын бірнеше минут термометрді салып қою арқылы өлшеңдер. Температураның өзгеруі тоқтаған соң, термометрдің көрсетуін жазып алыңдар.

t₁=84°

3. Суретте көрсетілгендей етіп құтыны аузы ашық күйінде жоғары қаратып, ыстық су құйылған стақанға 3-5 минут салыңдар.

4. Берілген уақыт өткен соң, ыстық суда тұрған құтының аузын пластилинмен жабыңдар.

5. Б ұдан кейін шапшаң қимылмен ыстық су құйылған стақаннан құтыны алып, аузын төмен қаратып, мұздай су құйылған стақанға салыңдар.

6. Су астында құтының аузынан пластилинді алыңдар.

7. Түтік бойымен судың көтерілуі тоқтағаннан соң түтіктегі ауа бағанының биіктігін және температураны өлшеңдер. Ол үшін құтының шеті суда орналасып және сызғыштың шкаласы құтыдағы су деңгейімен сәйкес болуы қажет.

_{h₂=13.6 см t₂=26°}

8. Қыздырудан бұрынғы және суығаннан кейінгі ауа бағаналары ұзындықтарының қатынасын есептеңдер:

9. Температураны алдын ала Цельсия шкаласынан температуралардың термодинамикалық шкаласына аударып, қыздырудан бұрынғы және суығаннаан кейінгі температуралар қатынасын есептеңдер. Ол үшін Цельсия шкаласы бойынша температура мәніне 273,15 қосу қажет.

10. салыстырмалы қателікті келесі формула бойынша есептеңдер:

мұндағы мм

11. салыстырмалы қателікті келесі формула бойынша есептеңдер:

мұндағы

12. Абсолюттік қателікті келесі формула бойынша есептеңдер:

13. Абсолюттік қателікті ( ) формула бойынша есептеңдер:

Өлшенді				Есептелді
Һ1,м	Һ2,м	Т1,К	Т2,К
0.148	0.136	357	299	1.088	1.19	0.7%	0.3%	0.76%	0.35%

Қорытынды: Теория бойынша изобаралық процесс мына қатынасқа тең болу керек. Эксперимент бойынша , себебі аспаптың өлшеу қателіктерінен. Гей-Люссак заңы дұрыс тұжырымдалған.