Үйкеліс коэффициентін анықтау

Жұмыстың мақсаты: ағаш пен ағаш арасындағы үйкеліс коэффициентін тәжірибе арқылы анықтау.

Құрал- жабдықтар: ағаш білеуше, ағаш тақта немесе сызғыш, массалары 100 г жүктер жиынтығы, динамометр, өлшеуіш таспа (лента).

Ж ұмыс барысы:

1. Штативті үстелдің шетіне орнатыңдар.

2. Штативке трибометрді орнатыңдар.

3. Білеудің салмағын динамометр арқылы өлшеңдер.

4. Білеу мен жүктің салмағын бірге өлшеп алыңдар.

5. Үстіне жүк қойылған білеуді трибометрдің үстімен динамометр арқылы бірқалыпты тартып, оның көрсеткішін жазып алыңдар.

6. Үйкеліс коэффициентін келесі формула бойынша есептеңдер:

7. Білеушедегі жүктің салмағын арттыра отырып, 5-6 пунктті қайталап тәжірибені үш рет жасаймын

8. Өлшеулер нәтижелерін кестеге толтырамын.

Тәжірибе №	үйк , Н	Р,H
1	0,42	1,54	0,29	0,27	2,34
2	0,56	2,04	0,27
3	0,64	2,54	0,25

9. Абсолют қателікті табыңдар және жауапты мына түрде жазыңдар: .

10. График тұрғызыңдар.

Қорытынды: Ағаш пен ағаш арасындағы үйкеліс коэффициенті кестеде 0,2-0,5 аралығында. Тәжірибе нәтижесі көрсеткендей ағаш пен ағаш арасындағы үйкеліс коэффициенті төмендегідей өлшеу қателігімен есептелді:

Жұмыс барысы: 2-тәсіл.

1. Штативті үстелдің шетіне орнатыңдар.

2. Штативке трибометрді орнатыңдар.

3. Трибометрдің орналасу h биіктігін және оның ұзындығын l өлшеп алыңдар.

4. Көлбеу жазықтықтың табан ұзындығын мына формуламаен есептеңдер:

5. Трибометр үстел жазықтығымен қандай бұрыш жасайтынын табу үшін келесі формуланы пайдаланыңдар:

;

6. Үстіне жүгі қойылған білеуді трибометрдің үстімен төмен қарай сырғанатыңдар.

7. Ньютонның екінші заңына сүйеніп қозғалыс теңдеуін жазыңдар:

F-F_үйк.=0

mg_y- mg_x=0, бұдан mgsin - mgcos =0

8. Үйкеліс коэфициентін келесі формула бойынша есептеңдер:

=

9. Өлшеулер нәтижелерін кестеге толтырыңдар.

Тәжірибе №	h, см	l, см					S,см
1	20	50	0.436	0.436	0.491	0,33	45,8
2	22		0.49	0.49			44,9
3	24		0.547	0.547			43,9

Қорытынды: Ағаш пен ағаш арасындағы үйкеліс коэффициенті кестеде 0,2-0,5 аралығында

Механикалық энергияның сақталу заңын оқып үйрену.

Мақсаты: серіппеге ілінген дене қозғалысының төмен түсуі кезіндегі потенциалдық энергияның азаюы мен созылған серіппенің потенциалдық энергиясының артуын салыстыру.

Өлшеу құралдары: динамометр (серiппенiң қатаңдығы белгiлi), өлшеуіш сызғыш, массасы 100 г жүк, штатив.

Жұмыстың барысы:

1.Жүкті динамометр ілгішіне бекітіңдер.

2.Серіппеге жүкті ілмес бұрын, динамометр ілгішіне фиксатор бекітіңдер.

3. Серіппеге жүкті іліп, төмен түсіріңдер. Жүк төмен түсе отырып,серіппені созады. Сызғыштың көмегімен серіппенің х ұзаруын өлшеңдер.

4.Тәжірбиені 3 рет қайталаңдар.

5. Е₁=mg h және Е₂= ті есептеңдер.

6. Өлшеу нәтижесін кестеге жазыңдар.

Тәжірибе реті	m, кг	х(max), м	х(орт) = h(орт)	Е₁(орт), Дж	Е₂(орт), Дж
1	0,105	0,078	0,078	0,08	0,06	1,3
2
3

7. қатынасын 1- мен салыстырып, қорытынды жасаңдар.

Қорытынды. Серіппеге ілінген дене қозғалысының төмен түсуі кезіндегі потенциалдық энергияның азаюы мен созылған серіппенің потенциалдық энергиясының артуына жуықтап алғанда тең.