5. Капитал миграциясы (көшкіні). Тікелей және портфельді шетел инвестициялары.

Әрбір экономикалық мектептерде капитал әр түрлі түсіндіріледі. Бірақ ең басты бағыттары төмендегілер табылады. 1. заттық немесе натуралдық концепция; 2. ақшалай немесемонетарлық концепция; 3. “адам капиталы” теориясы. Жеке ұдайы өндіріс – тауар өндіру және табыс табу мақсатында факторлардың өндірістік бірігуінің үздіксіз қайталанатын процесі. Ұдайы өндіріс капитлдың ауыспалы айналымынан басталады. Капиталдың ауыспалы айналымы - өндіріс факторлары құнының нәтижесінде оның үш сатыдан өтетін және өндірістік, ақшалай және тауар формаларын қабылдайтын өндірітік және айналым сфералары арқылы қозғалысы.Негізгі капитал құнының қызмет ету мерзімі кезінде өндірілген тауар құнына көшу процесі және оның амортизациялық қорда шоғырлануы амортизация деп аталады.Амортизациялық қор өндірістік циклдан табиғи және рухани тозуына байланысты шығып қалған негізгі капиталдың элементерін қалпына келтіруге арналған. Амортизация нормасы – амортизациялық аударымдадың жылдық сапасының негізгі өндірістік капиталдың орташа жылдық құнына процентпен көрсетілген қатынасы.

5. Кәсіпкерлік ұғымы. Кәсіпкердің экономикадағы қызметтері.

Кәсіпкерлік – адам қызметінің ерекше саласы және ол еңбектің басқа түрлерінен оқшауланып тұрады. Бұған кезінде атақты неміс экономисі Гарвард университетінің профессоры Иозеф Алиоз Шумпетер (1883-1950жж.) мән берген. Оның айтқан мынандай сөзін эпиграф етіп алуға болады: «Кәсіпкер болу – басқаның істегенін істеу». «Кәсіпкерлік» терминін алғашқы рет ағылшын экономисі Ричард Кантильон (1650-1734жж.) ендірді. Кәсіпкерліктің 3 түрі бар: 1)бір тұлғалы жекеленген шаруашылықтар 2)серіктестіктер 3)акционерлік қоғамдар; Жалпы шағын фирманың жұмыс атқаруы экон-ның икемділігін көтеру үшін шешуші фактордың бірі болып табылады. Шағын бизнестің даму деңгейіне қарап, мамандар елдің экон-сының ауыспалы кезеңге икемді болуының деңгейін анықтайды. Нарықтық қатынастардың бастапқы деңгейінде тұрған Қазақстан экон-сы үшін әсіресе, осы фактор шешуші болып табылады. Қиыдықтар, сәтсіздіктерге қарамастан, шағын кәсіпкерлік экон-қ, қоғамдық, ғылыми техникалық проблема-ды шеше дамып келе жатыр.

5. Кәсіпкерліктің ұйымдық-құқықтық формалары.

Кәсіпкерліктің ұйымдық түрлері алдымен меншік түрлері айқындалма. Олар мынадай түрде болады:

-Азаматтар меншігіне негізделген жеке кәсіпорындар

-Ұжым меншігіне негізделген кәсіпорындар

Ұжымдық кәсіпорындар кооперативтік немесе акционерлік түрде болуы мүмкін. Кооперативтік кәсіпорындар ақшалайға емес, жеке тұлғаның пайдалық негіздегі мүліктік жарнамасы. Және олардың біріккен еңбек қызметтеріне негізделеді. Ұйымдық құқықтық нысаны бойынша кәсіпкерліктер: картерлер, синтикаттар, тресттер, холдинг компаниялар, акционерлік қоғамдар, кооперативтер, серіктестіктер болып табылады.

5. Қазақстан салық жүйесінің ерекшеліктері.

Салық-тұрғындар, кәсіпорын мен ұйымдардан занға негізделіп алынатын міндетті төлем жүйесі.Мақсаты-кәсіпорын,тұрғындар қаржыларын қоғамдық қажеттілікке тарту.Салық салудың принциптері:салық бар игіліктерге пропорционалды түрде қоғам мүддесіне сай алынады,салық табыс мөлшері мен әл-ауқаттылық деңгейіне тәуелді.Салықтың қызметтері:фискалды /тіркелген/ немесе жұмылдыру қызметі. Осы қызметте мемлекеттік бюджеттік шығындарды қаржыландыру үшін салық жинайды.Бөлу қызметі,мемлекет қаржының қайта бөлуді әр түрлі топтардың арасында,территория,облыс,аудандар б/ша жүргізеді.Реттеуші қызметі,мемлекет салықтың көмегімен тұтыну ж/е қорлану арасындағы пропорцияны реттейді.Ынталандыру қызметі,мемлекет өндіріс пен техникалық прогрессті дамыту үшін әр түрлі ынтландыру шараларын жүзеге асырады.Шектеу қызметі,мемлекет салық саясаты арқылы кейбір өндіріс түрлерінің дамуын тежейді н/е шектейді.Бақылау қызметі,қаржы көлемінің табысын есептеуді жүзеге асырады.Салық сипаты жағынан тікелей ж/е жанама болып бөлінеді.Тікелей салық мемлекет тарапынан кәсіпорын ж/е тұрғындар табыстарынан алынады.Жанама салықты мемлекет тікелей емес, баға арқылы айналдыра отырып алады.Оған-акциздер,кеден баж,қосымша құнға салынған салық жатады.Салыққа жеңілдіктер салық сияқты белгілі тәртіпке негізделген заң актілерімен айқындалады.Мынадай түрлері:салық объектісінің алынбайтын минимумы,кейбір адамдарды салық төлеуден босату,салық негізінен босату,салық несиесі ж/е т.б.Салық өсімі-салық салу бірлігіне деген мөлшері.Әдетте ол пайыз түрінде белгіленеді.Салық өсімі 3-ке бөл.:1/прогрессивті,2/пропорционалды,3/регрессивті.Қ.Р.-да жалпы мемлекеттік ж/е жергілікті салықтар бар.Жалпы мемлекеттік салыққа:заңды ж/е жеке тұлғалардың айлығынан салық,қосымша құн,акциздер,бағалы қағаздар операцияларынан салық,арнайы төлемдер мен жер байлығын пайдаланғандар салығы.Жергілікті салықтарға заңды және жеке тұлғалар мүлкінің салығы., қозғалыс /транспорт/ құрал-жабдығы,кәсіпкерлікпен айналысатын заңды ж/е жеке тұлғаларды тіркеудегі алым.Еліміздегі экон.-қ саясат пен әлеуметтік жағдайды ескере отырып,салық салу тұжырымдамасы алдымен негізгі мынандай міндеттемелерді шешкені абзал:мемлекеттік б.-ң тұрақтылығы мен таластылығы,антиинфляциялық механизмді қалыптастыру ж/е меншік пен валюта тұрақтылығын қамтамасыз ету,кең масштабты инвестицияны қалыптастыру,меншік түріне қарамай барлық шаруашылық субъектісінің іскерлік белсенділігін барынша ынталандырады.