5. Мемлекеттің сыртқы сауда саясаты: протекционизм, еркін сауда. Сыртқы сауда саясатының құралдары.

Халқаралық сауда- бұл әлемдегі барлық елдердің сыртқы саудаларының жиынтығын көрсететің халқаралық қатынастар жүйесі.Мемлекет протекционизм және еркін сауда саясатын жүргізу арқылы экспорт және импорт қатынасын реттейді .Протекционизм – бұл импортты шектей отырып,ұлттық экономиканы шет ел тауарларынан қорғауға бағытталған саясат.Фритредер- еркін сауда саясаты.Протекционизм саясаты келесідей бағыттарда жүргізіледі: 1. Импорт кезінде жоғары кеден алымы бар және экспорт кезінде төмен мөлшердегі кеден салымдары; 2. Тарифтік барьерлер: контингентирлеу, лцензиялау, мемлекеттіки монополия 3. Елдің ағымдағы сыртқы экономикалық жағдайын төлем балансы арқылы көруге болады. 4. Төлем балансы – бұл шет елге төлем мен бір уақыттағы шет елден түскен кірістің қатынасы. Оның іргетасын сауда балансы құрайды.

5. Мемлекеттің циклге қарсы саясаты.

Гүлдену кезеңіндегі маңызды дағдарысқа қарсы саясаттар: 1. Қаржы-несие саясаты: есеп ставкасын көтеру, ашық рынокта мемлекеттік бағалы қағаздарды сату. 2. Фискальды саясат мемлекеттік бюджет есебін қысқарту, салық ставкасын көтеру. 3. Еңбекақы және тариф саясаты, еңбекақыны төмендету. 4. Мемлекеттік инвестиция саясаты: мемлекеттік құрылысты тежеу. Тоқырау кезіндегі дағдарысқа қарсы аса маңызды саясат: 1. Қаржы-несие саясаты: есеп ставкасы төмендеуі, ашық рынокта мемлекеттік бағалы қағаз сатып алу. 2. Фискальды саясат: мемлекеттік бюджеттің қосымша шығыны, салық ставкасы төмендету. 3. Еңбек ақы және тариф саясаты: еңбекақыны көтеру. 4. Мемлекеттік инвестиция саясаты: инвестициялық бағдарламаның тезірек жүзеге асуы. Қорытынды: 1. Өрлеу кезеңінде мемлекеттің мақсаты экономикалық қызудан сақтап қалу, іскерлік белсенділікті ұстамды жүргізу. 2. Күйзеліс кезеңінде мемлекеттің барлық шарасы құрылымдық іскерлік белсенділікке бағытталады. Таңдалып алынған реттеу өлшеміне қарай, жалпы қазіргі рыноктық шаруашылық дәстүрлі схемаға сәйкес келмейді.Барлық фазаларда ашық сипаттама жоқ, фазаның бірінен екіншісіне бірқалыпты өтіп отырады.

5. Меншік экономикалық категория ретінде. Меншіктің тарихи тұрғыдағы типтері және формалары.

Қоғам өмірінде меншікке байланысты қатынастар әрқашан да маңызды рөл атқарады. Меншік белгілі бір затты жеке мүлік ретінде адамның иеленуінен шыққан ұғым. Ол қоғамдық негізгі бастауларға жатады. Сондықтан да, кез-келген үкімет туралы заңдар шығады. Меншік құқықтық мағынасында мүліктік қатынастарды білдіреді. Меншік иесіне заңмен алдын-ала белгіленген мүлік өана тән. Меншік категориясының эконормикадағы орны мен рөлін, мәнін түсіну үшін материалдық игіліктерді қндіруге мүмкіндік беретін өндіріс тәсілдеріне жалпылама сипаттама беру қажет. Өндіріс тәсілінде екі жақты зерттеу жүргізіледі. Атап айтқанда. 1. Өндіргіш күштер. Ол материалдық игіліктерді өндіруге өолданылатын адам күші мен өндіріс өқұралдарын қамтиды. 2. Өндірістік қатынастар. Бұл өндіріс процесі кезінде адамдар арасында туындайтын байланыстар. Экономикалық қатынастардың ішінде шешуші рөлді меншік қатынасы алады. Меншік – бұл зат емес, заттарға байланысты туындайтын қатынас. Меншік ретінде кез келген тұлғаның затты пайдалануына байланысты құқығы көрінеді. Меншік объектілері болып жер, ғимараттар, материалдық және рухани-мәдениет заттары және т.с.с. табылады. Ал, субъектілері ретінде мемлекет, ұжым, жеке тұлға мен заңды тұлғалар болады. Экономикалық жүйе- бұл материалдық, рухани игіліктер мен қызметтерді өндірушілер мен тұтынушылар арасындағы байланыстардың ерекше реттелген жүйесі. Қазіргі таңда экономикалық жүйені анықтаудың келесідей бағыттары бары құрылымдық – басқарушылар (Нойбергер, Даффи), технологиялық ; уәжімдемелік, яғни мотевациялық – Бекингей, Ландауэр; институациалды-социологиялық (Гросман, С. Кузнец).Экономикалық жүйе – бұл өндіргіш күштермен өндірістік қатынастардың өзара бірлігі.