72. Літаратура беларускага замежжа. Творчасць пісьменнікаў-эмінрантаў (н.Арсеннева, м.Сяднёў, а. Салавей і інш.)

73. Шляхі аналізу мастацкага твора ў школе.

Шлях вывучэння-адметная паслядоунасць разбору,своеасаблівы ход,сюжэт разгляду л-га творя. Існуе 8 шл. аналізу: “следам за аўтарам”, павобразны, кампазіцыйны, праблемна-тэматычны, аглядавы, свабодны, скрыты, камбінав.

1.Павобразны-традыц шлях аналізу м-га твора,паколькі вобразы-персанажы выяуляюць пазнавальную і выхаваучую ф-цыю м-ва.Праз герояу,іх узаемаадносіны пісьм раскрывае свае думкі,ставіць і вырашае надзенныя праблемы.На першым плане аказваюцца вобразы герояу,маральныя калізіі,але астатняе не застаецца па-за увагай.Аналіз усіх кампанентау твора павінен уплятацца у назіранні над вобразамі,уводзіцца у сістэму пыт і зад.”Каласы пад сярпом”.

2.Кампазіцыйны уключае падрабязнае вывуч м-кай арганізацыі матэрыялу у творы.У 6-7кл такі аналіз праводзіцца праз складанне плана твора.У сярэдніх кл-табліцы.Кампазіц аналіз садзейнічае раскрыццю глыбіні майстэрства пісьм.Варта прапанаваць скласці схематычную сюжэтна-кампазіц стр-ру.Кампазіцыя твора уключае:сюжэт,групоука вобразау,пазасюжэтныя элементы(лірычныя адступленні),устауныя элементы(легенды,песні,лісты),чляненне твора на часткі,апавядальнік і яго роля у творы,назва твора,прысвячэнні,эпіграфы.Эфект разглядаць “Пошукі будучыні,”Сымон-музыка”,”Песня пра зубра”.

3.Праблемна-тэматычны.Дазваляе пранікнуць у глыбіню ідэйнага зместу твора і дае спрыяльную глебу для вучнеускіх пошукау і разважанняу.Увага канцэнтруецца на філас,сац,маральных,эстэт праблемах,якія раскрываюцца у творах.Тэхналогія аналізу грунтуецца на праблемным навучанні,на стварэнні праблемных сітуацый.Праблемны аналіз варта пачынаць з вылучэння магістральнай праблемы.Сістэма урока уяуляе ланцужок звязаных паміж сабой праблемных сітуацый,у ходзе вырашэння якіх вучні асэнс ідэйны змест,вобразы,м-кую арыгінальнасць.Праблемная сітуацыя ствараецца шляхам пастаноукі праблемнага пыт і разгортваецца праз дабауленне больш дробных.Выхоувае у вучняу уменне аргументаваць,абараняць свій пункт погляду,фармуляваць высновы.”Знак бяды”,”Тутэйшыя”.

4.Аглядавы выкар для творау,якія падаюцца для самаст чыт,на знаемства з якімі адводзіцца мала часу.Выбранае кола пыт,на якія нацэльвае вучняу н-нік,разглядаецца у агульных рысах без увагі да дэталяу.”Подых навальніцы”,”Завеі,снежань”Мележа.

5. Шл. “следам за аўт.” самы распаўс. Гэта аналіз асобных частак у той пасляд., што ў творы. Вучні чыт., сочаць за разв. сюжэта, кампаз., вылуч. цэнтр. эпізоды. Пад кіраўн. наст. назір. над ідэйным зместам, мовай, вылуч. адзінства зместу і ф., робяць вывады і абагульненні. Гэты шл. выбір., калі сюжэт твора мае пасляд. разв.(без рэтраспекцый), калі твор складаны для самаст. асэнсав. Вывуч. лір., драм., эпічн. творы. Недахопы: патрабуе шмат часу, вучні замест аналізу проста каментуюць або пераказв., падзеі, а не сэнс. Каб пазбегн. гэтага, прапан. схему:

-тэматыка

-праблематыка

-вобразы-персанажы

-асн. маст. вобразы ў сіст. і ўнутр. сувязях

-сюжэт і кампаз.

моўны лад (апіс., разваж, апавяд., аўт. адступленні)

6.Шл. скрыты найменш традыцыйны. Прымальны для невялікіх твораў. Ствараюцца ілюстрацыі (вусныя) або аналіз. гатовыя, такс. састаўл. кадрапланы, кінасцэнарыі, інсцэнір., аналіз. музычн. творы, спектаклі, жывапіс па гэтым творы. Напр., “Зорка Венера” М.Багд. і песня на гэты верш.

7.Шл. свабодн. аналізу – вучні цалкам самаст. ў асэнсав. і ацэнцы твора. Напр., “Каласы пад сярпом тваім” У.Каратк. або для твораў на самаст. чытання,напр,”Сымон-музыка” Я.Колас.

8.Камбінаваны шл. уяўляе сабой спалуч. некалькіх шл., выкарыст. пры вывуч. вялікіх эпічных твораў.