13.1 Си тіліндегі программа құрылымы.
Кез келген Си-программа бір немесе бірнеше функциялардан тұрады. Олар программа құруға керекті негізгі модульдер болып табылады. Келесі суретте Си программасының жалпы құрылымы көрсетілген.
Си программасы бірнеше функциялардан құралады,оолардың ішінде міндетті түрде main() болуы қажетлардың ішінде міндетті түрде main() болуы қажет.
Функция мəтіні оның тақырыбы мен тұлғасынан ((денесінен) тұрады.
Си тіліндегі программа жеке-жеке жолдардан тұрады.Оларды теру, түзету арнайымəтіндік редакторлар арқылы атқарылады. Программа қатарларының алдындағы азат жол немесе бос орырндадррсаны өз қақлауыумызша алынадды.Бір қатарға бірнеше командалар немесе операторлар орналаса алады, олар бір біррінен нүүктелі үүтірр ((;;)) арқылы ажыратылып жазылады, бірақ бір жолда бір ғана оператор тұрғаны дұрыс əріір ғана оператор тұрғаны дұрыс, əрі түзетуге жеңіл, əрі ыңғайлы болып саналады.
Енді бір программа мысалын келтірейік:
/*Герон формуласы арқылы ұшбұрыш ауданын табу*/
#include<stdio.h>
#include<math.h>
Main()
{
Int a,b,c;
Float p,s;
Printf(“\n үшбұрыш қабырғаларын енгіз:\n”);
Scanf(“%f%f%f”,&a,&b,&c);
P=(a+b+c)/2;
S=sqrt(p*(p-a)*(p-b)*(p-c));
Printf(“s=%f”,s);
Getch();
}
14. Си тіліндегі арифметикалық,логикалық амалдар.
Арнайы символдарға пунктуациялау жəне операциялар (амалдар) белгілері жатады.
б) Арифметикалық амалдардың белгілері:
+ +- қосу; *-көбейту;қосу; көбейту;– -алуу;/бө-луу;%қалдықтабу;10 % 3 -нəтижесі 1;
Қосу,алу,көбейту,бөлу амалдары кәдімгі математикадағыдай орындалады,ал қалған екі амалға мысал келтірейік:
5div2=2 5mod2=1
8div3=2 8mod3=2
7div2=3 7mod2=1
в)Логикалық амалдардың белгілері:
and&& ( і )d - жəне - && (екі шарт қатар орындалады);or - немесе - (екі шарттың біріорындалады);
not - емес -!(шартқа кері - терістеу амалы); true and true=true (1 and 1=1)
true and false=false (1 and 0=0)
false and true=false (0 and 1=0)
false and false=false (0 and 0=0)
15 and 12=12 (1111 or 1100=1111)
г) Айыру белгілеріне бос орын, ЕNTER (келесі жолға көшіру) пернесін басу белгісі жəне үтір,нүктелі үтір таңбалары жатады. Айыруу белгілері
атауларды, сандарды, түйіндісөздердібір-бірінен бөліп тұұррадды.
Түсініктеме // таңбасынан кейін жол соңына немесе//* */ біі іі* жəне */ белгілерімен қоршалып, солардың ішіне жазылады, соңғысы – бір немесе бірнеше жолдардан тұруы мүмкін.Сонымен айыру белгілері: (бос орын) (үтір)онымен, айыру белгілері: _ (бос орын), , (үтір), .(нүкте), : (қос нүкте), ; (нүктелі үтір), ' (апостроф),“ ( ) ( ) [ ] { } “ (қостырнақша), (, ), [ , ] , { , } таңбалары.д) Қатынас таңбалары немесе салыстыру белгілері:
= (тең), != (тең емес), < (кіші), > (үлкен), <=(үлкен емес таңбасының орнына) >= (кіші емесмес таңбасының орнына), > (кіші емес таңбасының орнына)
Əрбір символдың өзінің реттік нөміріне сəйкес белгіленген коды болады, ол стандарт түрінде бекітілген. Əр елдің стандарттары негізінде америкалық кодтар стандарты жатады (Amerіcan Standart Code for Іnformatіon Іnterchange - ASCІІ),компьютерде жұмыс істеу кезеңінде оларды да білген абзал.