23. Туристік құрал-жабдықтарға туристік саяхаттарда қажет болатын

аяқ киім, бивак құралдары, қозғалыс, сақтандыру тасымалдау құралдары жатады.

Құрал-жабдықтар жеке және топтық құрал-жабдықтарға бөлінеді. Құрал-жабдықтарға қойылатын талаптар: минималды салмақ пен көлемі, сенімділік, пайдалану мен жөндеуге оңай болуы, гигиена, қауіпсіздік, эстетика, атмосфера әсеріне, тозуына, коррозияға шыдамды, бір-біріне үйлесімді болуы қажет.

Жеке:

1. Рюкзак

2. Ұйқы қапшығы

3. Каремат

4. Аяқ киім

5. Желден қорғайтын костюм

6. Жаңбырдан қорғайтын киім

7. Көзәйнек

8. Қолғап

9. Қауіпсіздік белдеуі

10. Негізгі арқан

11. Репшнур

12. Карабин

13. Мұз жарғыш

Ұйқы қаптары (спальные мешки) жеңіл және жылы материалдан жасалады: синтепон, құстың мамығы (ең жылысы). Кейде екі-үш қапты біріктіріп бірге ұйықтауға болады. Қаптың ішіне тазалық сақтау үшін ақжайма салып қоюға болады. Қапты мүмкіндікше суламай сақтау керек.

Рюкзактар жүк тасуға ыңғайлы болуы керек. Жақсы рюкзак болса салмақ ортасы төмен орналасады, ауыртпалық иыққа емес, арқа мен белге түседі. Жүрген кезде рюкзакты түзеп жүру мүмкіндігі болуы қажет. Жүкті рюкзакқа дұрыстап арту керек: еш нәрсе арқаға батпау керек, ауыр жүк түбінде, жеңілдері және жолда керек болатындары үстінде орнатылады. Рюкзакқа жүк артқанда заттарды нығыздап салу керек; еш нәрсе салбырлап, сылдырлап, шайқалып тұрмау керек, рюкзак қозғалыс кезінде былқ етпегені дұрыс. Аяқ киім жорық қиындығына, жыл мезгіліне, ауа райы жағдайына сәйкес болуы керек. Қалың шұлық сиятындай, үлкенірек аяқ киім алған жөн. Аяқ киім мықты, материалы мүмкіндікше гортекс, табаны тайғанамау үшін жақсы протекторы болса дұрыс. Қатты аяз болса арнайы екі қабатты сырты пластик бәтіңке кию керек (мысалы, «кофла»), ұйқы қабына аяқ киім шешпей жата береді. Аяқ киімді кептіргенде ұлтарағын суырып алып бөлек кептіру керек, ішіне қағаз тығып кептіреді. Ешқашан оттың жанында кептіруге болмайды: аяқ киім бүрісіп қатып кетеді де ертеңіне аяқ қажалады. Шұлықты да оттың жанында кептіруге болмайды: синтетикалық жіптер балқып қатып қалады да аяқты қажап жаралайды.

Киім климат жағдайына сәйкес болуы керек. Міндетті түрде бірнеше іш киім, бірнеше жеңіл және қалың шұлық, қолғап, күн өткізбейтін бас киім, жылы бас киім, қара көзілдірік, екі-үш көйлек (футболка), желден қорғайтын күртке, жылы (құс мамық) куртка, түрлі шалбар мен шорты, плавки, т.б. болуы керек.

Құрал-жабдықтарды дайындау жоспары:

1) тізім жасау;

2) тізім бойынша таңдау, алу, жорық жағдайына жақын жағдайда тексеру;

3) түзеу, жөндеу, жаңадан жасау немесе қосымша айла жасау.

Құрал-жабдықтардың күйі, пайдалану мерзімі күту мен сақтауға байланысты. Аяқ киімді маусымнан кейін мұқият жуып-тазалап, табиғи жылумен кептіру керек. Сақтауға арналған заттарды пайдалану керек (пропитка). Ұлтарағын бөлек сақтау керек, ал аяқ киім ішін қағазбен тығыздау қажет.

24. Сақтандыру жабдықтары, оларды таңдау, сақтау және тасымалдау Арнайы құралдарға түрлі сақтандыру және спорт түрлеріне байланысты құралдар жатады. Альпеншток – жүрген кезде сүйенетін және жолды қарастыратын таяқ. Альпеншток жиналған кезде қысқа болады, ал жүргенде ұзартылады. Мұзшапқыштар қар мен мұздың үстінде жүргенде қолданылады. Мұзшапқыш сап пен үшкір және жалпақ ұштарынан тұрады. Арқан өткізу үшін бір-екі тесігі бар. Мұзшапқышты жоғалтып алмауға арналған бүлдіргесі бар. Мұздықта сақтандыру үшін «кошки», мұз ілгектері, мұзға бұрайтын ілгектер, якорлық ілгектер («айс-фифи») қолданылады. Мұз бен жартасқа өрмелеу үшін арқан, карабиндер, жумар, тас ілгектері, «сегіздік» сияқты саймандар қолданылады. Басты тастың құлауынан сақтау үшін мықты каска қолданылады. Байланыс жасау және дабыл соғу үшін ракетница болуы керек.

Жөндеу саймандары:

1. Сумка

2. Жеңіл пассатижи (тістеуік)

3. Әртүрлі жұмсақ сым

4. Қаңылтыр, шегелер, былғары, брезент

5. Қайрақ, үш қырлы егеу

6. Надфиль, біз, лента, скоч, кендір жіп, қайшы, отвертка

7. «БФ» желімі немесе әмбебап желім, киперлік лента, капрон жібі

8. Инелер, бірнеше түсті жіп, түймелер

9. Тігін материал салатын қорапша

10. Түйреуіштер, рәзіңке, қысқыш

Осындай топтың сақтандыру құралдары: 40 метрлі екі негізгі (10-12 мм) арқан, 10м репшнур [жіңішке (8 мм) арқан], 2 мұзшапқыш, 2 мұзға бұрайтын ілгек, 3-4 карабин, ракетница. Фонарь, батарейкалар, 10-12 стеарин шырағы, жөндеу саймандары, безмен (таразы), сағат.

Құрал-жабдықтарды дайындау жоспары:

1) тізім жасау;

2) тізім бойынша таңдау, алу, жорық жағдайына жақын жағдайда тексеру;

3) түзеу, жөндеу, жаңадан жасау немесе қосымша айла жасау.

Құрал-жабдықтардың күйі, пайдалану мерзімі күту мен сақтауға байланысты. Аяқ киімді маусымнан кейін мұқият жуып-тазалап, табиғи жылумен кептіру керек. Сақтауға арналған заттарды пайдалану керек (пропитка). Ұлтарағын бөлек сақтау керек, ал аяқ киім ішін қағазбен тығыздау қажет.