83.Ақпараттық технологиялардың даму бағыттары

Пәндер және басқару және деректердi өңдеудiң технология жататын жұмыс облыстарының кең сыныптың (итолар, information technology ағылшынша, IT) ақпараттық технологиялары сонымен бiрге мәлiметтердiң жасауы, соның iшiнде есептеушi техниканың қолдануымен. Итоларды кең түсiнуде берiлудi барлық облыс, сақтау және мәлiметтiң қабылдауын қамтиды және компъютер технологиясына ғана емес. Компъютер технологияларымен бұл итоларда жиi тап байланыстырады, және бұл қапылыста емес: жаңа деңгейге итолардың шығар компьютерлерiнiң пайда болуы. Дидар бiр заманда қалай, бұрын баспа iсi әлi. Итолар бұл негiзде өңдеудi технология, сақтау және мәлiметтiң қабылдаулары болып табылады.

84Ақпараттық технологияларды ққолдану мысалдары

ақпараттық технологиялар басқару және ақпаратты өңдеуiнiң барлық тұрғылары және оларға қатысты технологиялары тұратын кең термин болып табылады. . ақпараттық технологиялардың төңiректерiдегiн мамандар жобалауға жауапты болады, өңдеудi, қолдауды және компьютер техникасы, программалық қамтамасыз етудi басқару және ақпараттық желiлер, интернеттi қоса. The realworld applications of information technologies can be found everywhere. RealWorld ақпараттық технологиялардың қолдануларын барлық жерде табуға болу. In fact, IT is likely already a part of your life in ways you may not even be aware. Шындығында, мүмкiн, сiздiң өмiрiңiздiң бөлiгi ендi әбден сайып келгенде, тiптi болмаса сiз бiле аласыз. 84Нақты қосымшалардың ақпараттық технологиялардың әлемiндегi мысалдары қолдан программалық қамтамасыз етуi тұрды Компьютерлердiң қолдануы жаңа программалық және аппаратты технологиялардың өңдеуi үшiн бiлiктi қызметкерлерге бөлтек-бөлтегiлгендiк сұраныс кеңейтудiң нәтижесiнде. New and specialized job opportunities including database administrators, computer scientists, and analysts will increasingly rise out of evolving technologies and employer practices. Жаңа және мамандандырылған жұмыс орындары, соның iшiнде деректер базасының әкiмi, бағдарламашылар, және аналитиктер, барлық жаңа технологиялардан және тәжiрибенiң жұмыс берушiсiмен көбiрек жоғары көтерiледi.

85Ақпараттық технологиялардың базалық үдерістері

86.Деректерді өңдеудің ақпараттық үдерістері

Деректер базасын  құрамын аңықтау. Информациялық модельдерден даталогиялық модельге көшу кезінде мынаны ескеру керек, информациялық модель өзіне пәндік облыс туралы ДБ жобалауға керекті бүкіл информацияны кірістіреді. Ол ИЛМ ішіндегі заттарды бәрі даталогиялық модельде сипаттамайды. ДЛМ  құрастырғананнан бұрын шешу керек қандай информация ДБ – да сақталады. Мыс: Инфологиялық модельде саналатын көрсеткіштер суреттелуі керек, бірақ та олар деректер базасында сақталмауға болады. ДБ – да сақталатын көрсеткіштер тізімін аңықтауда әртүрлі қатынастар бар. Соған сай деректер базасында тек қана нәтижелік көрсеткіштер сақталуы тиіс, ал өңделетін көрсеткіштер сұраным болған кезінде есептелуі тиіс.      Осы қатынастың жақсы жақтары бар. 1. ”нені сақтау керек ” шешімін қабылдағанда қарапайымдылық және бірлік. 2. Информацияның төлқұжатының болмауы, және одан шығатын барлық                                                                       салдары 3. Кез – келген саналатын көрсеткішті алудың мүмкіндігі.     Саналатын көрсеткіштер сақталуға шешім қабылдауда бірнеше факторлар әсер етуі мүмкін.     Гипотетикалық пәндік облысты қарастырайық, ал оқу орнын суреттейді. Осы оқу орында оқитындарға стипендия беріледі. Стипендия берудің нақтыланған алгоритмі болады. 1. Барлық экзамендарды сессия уақытында тапсырылғандарға  беріледі. 2. Стипендияның көлемі белгілі. 3. Кімде қаңағат деген бағалар болмаса, стипендия 25%  жоғары болады. 4. Кімде тек қана өте жақсы деген бағалар болса стипендия 50 % артады.  Семестр бойы стипендияның көлемі  өзгермейтінің қарастырайық. Осы жағдайда стипендияның көлемі саналатын көрсеткішке жатады, сондықтан деректер базасында сақталмайды, себебі кез – келген уақытта саналатын жолмен аңықталады. Бірақ та қарастыратын жағдайда оны ДБ сақтауға жақсы болған еді, себебі:  а) Алынатын мөлшері ірі қарай көп қолданады.  б) Стипендия көлемін аңықтаудың алгоритмі күрделі логика құрайды, санауға керекті бірнеше файлдарды қарастыруды етеді. в)  Стипендияның көлемі семестр бойы өзгермеуі керек. “Стипендияның берілуі” нақты файлды иемдегенде оның толықтылығын және дәлдігін қадағалау жеңіл болады. 1.5 Жасанды   идентификаторларды енгізу. Деректер базасының файлында обьекті суреттегенде обьектің идентификаторы осы көптеген жағдайда кілттік жолы болады.Бірақ кейбір жағдайларда жасанды идентификаторларды енгізуге қажеттілік туады, немесе басқаша айтқанда кодтарды. Осы жағдайлар келесі болып табылады. 1. Пәндік облыста бақылағанда синонимия немесе мүмкін болу, обьектінің табиғилық идентификаторы уникальды қасиетін ие болмауы мүмкін. Мыс: Өндірістің қызметкерлері арасында бірдей фамилия болуы мүмкін. Осы жағдайда обьектілерінде біртипті идентификациясы болуы үшін информациялық жүйеде жасанды кодтарды қолдану керек болады. 2. Егерде обьект көптеген байланыстарда қатысса, онда оларды сипттау үшін бірнеше файлдар құралады, және солардың әрбіреуінде обьектінің идентификаторы қолданады. Барлық файлдарда обьектінің ұзын табиғилық идентификаторды қолданбау үшін қысқа кодты енгізіп қолдануға болады. Ол тек қана есті экономдап қоймай сонымен қатар информацияны енгізуді жеңілдетеді. 3. Егерде табиғилық идентификатор уақыт сайын өзгеруі мүмкін, онда көптеген проблемалар пайда болуы мүмкін, егер осындай  “динамикалық идентификатормен” қатар “статистикалық жасанды идентификаторларды ” қолданбаса.     Қайсыбір обьектілерге идентификаторлар иеленіп отырса, онда осы идентификаторлар тұрақты болуы қаламау керек. Мыс: Оқу орындарында қайсыбір жағдайларда оқу группалар аңықталады. Оларды сипаттау үшін курстық номерін қолдануға болады. Бірақ осы жағдайда группаның идентификаторы жыл сайын өзгеріп отырады.     Даталогиялық модельді жобалаған барлық қадамдары итеративті істеледі. Сонымен қатар даталогиялық жобалау деңгейдің ішінде де, басқа ДБ жобалау деңгейлерінде де итерация болуы мүмкін.

Əдетте программадағы деректерді өңдеу бойынша функцияның орындалуы үшін белгілі бір көмекші информация қажет. Іліктес, яғни ілік-шатыс (родственных функции) функциялардың орындалуы үшін əдетте бір емес, бірнеше өзара байланысты программалар əзірленді.

Информацияны өңдеудің іліктес (ілік-шатыс) функцияларының орындалуын қамтамасыз ететін өзара байланысты программалар тобын жəне осыған қажетті көмекші деректер жиынын программа дестесі (пакетом программ) немесе программалық жүйе деп аталады.

Жаппай тираждау мақсатында жасалатын программа немесе программа дестесі (пакеті) программлық өнім, деп аталады.

Дестені немесе программаны жұмыс жағдайына келтіру үшін орындау процедурасын, инсталляции (instal – орнату), қажет, яғни программалар деректері сол сəттегі құжаттамаларда баяндалған ереже бойынша жұмыс істей алатын жағдайларға орайластыру үшін (для их развертывания) дестенің тек заңды иесі ғана өзінің орнатқанын (установка) орындауға мүмкіндік беретін арнайы кодты білуі қажет.

Іс жүзінде программалық өнімдердің пайдаланылуына қарай олардың кемшіліктері, пайдаланылмаған мүмкіндіктері, содан соң, əзірлеу кезінде байқаусызда кеткен қателіктер анықталады. Өндіруші фирмалар өзіне кеп түскен мұндай информацияны ескере отырып, шамалары келгенше елге танылып үлгерген өнімге тиісті өзгертулер енгізеді. Бұл өзгертулер қолданыстағы программалық өнімнің модификациялары мен нұсқаларының пайда болуы түрінде көрінеді.