Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь

Установа адукацыі «Міжнародны дзяржаўны

экалагічны універсітэт імя А. Д. Сахарава »

Факультэт завочнага навучання

КАНТРОЛЬНАЯ ПРАЦА

па дысцыпліне «Беларуская мова. Прафесiйная лексiка»

студэнткі 4-га курса групы 93021

Груша Святланы Вітальеўны

Нумар заліковай кніжкі 15

Варыянт 5

1. Запішыце словы па-беларуску.

Суммарный – сумарны;

аккредитив – акрэдытыў;

кристаллоид - крышталоід;

диффузия – дыфузія;

целлюлоза – цэлюлоза;

биомасса – біямаса;

пятьюдесятью – пяццюдзесяццю;

Полесье – Палессе;

столетие – стагоддзе;

коллоидный – калоідны;

дистиллированный – дыстыляваны;

металлургия – металургія;

капилляры – капіляры;

дефект – дэфект;

диэлектрик – дыэлектрык;

деформация – дэфармацыя;

ассортимент – асартымент.

2. Устаўце прапушчаныя літары (нн або н).

Манатонныя гукі, бяздонная бочка, алавяныя салдацікі, шкляны посуд, гліняная міска, саламяная страха, фірмены знак, вогнены слуп, земляны вал, асенняе надвор´е, пясочны гадзіннік, лімоная кіслата, страшэнная бура.

3. Ад назоўнікаў утварыце прыналежныя прыметнікі, дапасуйце іх да слоў, што ў дужках

Мядзведзь (бярлога) - мядзведжая бярлога;

варона (гняздо) - вароніна гняздо;

алень (рогі) - аленевыя рогі;

ліса (нара) - лісіная нара;

студэнт (жыццё) – студэнцкае жыццё;

заяц (петлі) – зайцавы петлі;

ластаўка (крыло) – ластаўчына крыло;

маці (хустка) – матчына хустка;

сястра (паліто) – сястрынскае паліто;

лабарант (праца) – лабарантская праца;

пчала (мёд) – пчаліны мёд;

бусел (ногі) - буславы ногі.

4. Растлумачце сэнс фразеалагізмаў, з выдзеленымі складзіце сказы

Сабакам сена касіць – знаходзіцца невядома дзе і займацца невядома чым;

табаку важыць – драмаць седзячы

Мінае час, а фрыц сядзіць, табаку важыць і з агароду не вылазіць;

чорт ногі зломіць – аб вялікім беспарадку дзе-небудзь;

даваць маху – прамахнуцца, памыліцца;

біць у хамут – ухадзіцца (пра гаспадыню) з гаспадаркаю: выпаліць у печы, згатаваць снеданне, дагледзець жывёлу, прыбраць у хаце

Сам не разабраўся, як і што, і давай біць у хамут!

кату па пяту – ад гаршка два вяршкі;

біць лынды – вельмі настойліва, божкаючыся, даказваць сваю невінаватасць, свае добрыя намеры;

кроў піць – здзекавацца, мучыць, вельмі жорстка абыходзіцца, эксплуатаваць;

Быў сабе багатыр [багаты чалавек] такі скупы-скупы, што, як кажуць, у яго зімою і лёду не дастанеш, ды вельмі паганы... Проста драў з людзей скуру і піў кроў, як тая п'яўка...

хоць кол на галаве чашы – ўпарты няўступчывы чалавек, які не паддаецца ўгаворам;

малако на губах не абсохла - зусім яшчэ малады, нявопытны.

5. Устаўце прапушчаныя літары.

Крышыць, латарэя, блыха, канцылярскі, адрасат, характарыстыка,

Чэрнышэўскі, трывога, жэстыкуляцыя, чэмпіён, літара, цана, рамонт, Токіо , Рыа-дэ-Жанейра, карэспандэнт.

6. Перакладзіце сказы на беларускую мову. Падкрэсліце займеннікі і вызначце іх разрад.

1. Каждая молекула притягивает к себе соседние молекулы и сама притягивается к ним.

Кожная малекула прыцягвае да сябе суседнія малекулы і сама прыцягваецца да іх.

Кожная – азначальны, сябе – зваротны, сама – азначальны.

2. В каждом слое встречаются остатки живших в то время организмов.

У кожным пласце сустракаюцца рэшткі арганізмаў, якія жылі ў той час.

Кожным – азначальны, той – указальны.

3. Не в лесу ли они прятались всё время, пока было тепло.

Не ў лесе ці яны хаваліся ўвесь час, пакуль было цёпла.

Яны – асабовы.