3 Абмытых бурамі эстрад,

Хоць меў бы пенсію штомесяц

І спакайней бы жыў я шмат.

... Таму што на жывое слова,

Што вынес я з сялянскіх хат,

Сплыла крыві цяжкая кропля

У мільёны тры карат.

(«Адказ»)

Паэзію для сябе ён лічыў «паветрам і хлебам, хлебам і паветрам». «Я ўсё пачынаю думаць, што сапраўдная паэзія пачынаецца не ад слоўнай і рытмічнай эквілібрыстыкі, але —ад думкі», — пісаў Максім Танк у тых жа дзённікавых нататках.

Шматтраннай асобай мастак слова застаецца і пазней, калі ў Вялікую Айчынную вайну выносіць свой боль за народ, радзіму, край на паказ усяму свету, тонка, элегічна-журботна смуткуе з прычыны нечаканай страты гармоніі, разбурэння парадку на зямлі, пераасэнсоўвае старонкі гісторыі, удакладняе сваю пазіцыю.

У ваеннай лірыцы (зб. «Вастрыце зброю», «Праз вогненны небасхіл») паўстае вобраз маці-Радзімы, якая не скарыцца чужынцам, гучаць заклікі ўзняцца на свяшчэнную барацьбу за волю і родную бацькаўшчыну, выказана вера ў перамогу:

Настане дзень баёў апошніх!

Мы адступілі, каб было

Дзе легчы ворагу на пожнях,

Парослых сіняй гавылой.

А мы шляхі вярнуцца знойдзем,

Як вырай іх знаходзіць век,

Па сонцу, што над намі ўзойдзе,

Па звону беларускіх рэк.

(«Мы вернемся»)

Да апошняга ўдара сэрца ён верыў у праўду, народ, Радзіму, якую любіў адначасна «звонка, сумна, бунтарна» за «песні і сасонкі, узгоркі і даліны». Гэтыя словы з верша 30-х гг. «За песні і сасонкі». Пройдзе час, у 90-я гт. паэт напіша:

Ёсць адна песня песняў—

Пра Радзіму,

Ніхто не знае,

Хто яе пачаў,

І ніхто не знае,

Хто і калі яе скончыць.

(“Ёсць адна песня песняў»)

Паэт складае свае песні «з гоману крыніцаў, шуму ніў і хваль азёрных, з весніх галасоў птушыных», «з польных траў і зёлак, з кропляў дажджавых, з расінак...». Ён шукае простых слоў надзённых, з сэрца ўзятых, з роднай глебы, слоў, якія пахнуць «потам, перагноем, жытнім хлебам».

Даўно стаў хрэстаматыйным верш «Родная мова», напісаны ў трывожны час вайны (1943 г.). Паэт верыць, што «сатканая»

3 легендаў і казак былых пакаленняў,

3 калосся цяжкога жытоў і пшаніц.

3 сузор 'яў і сонечных цёплых праменняў,

3 грымучага ззяння бурлівых крыніц,

3 птушынага шчэбету, шуму дубровы,

1 з гора, і з радасці...

песня, роднае слова не загіне, зазвініць у кожнай хаце, прашуміць вясновым дажджом і расквеціць усмешкай вусны дзіцяці.

Як асоба, Максім Танк у адначассе сейбіт і філосаф, рамантык і рэаліст, практык і тэарэтык, звычайны і незвычайны, адным словам, — розны і непаўторны... І вынікам неардынарнасці асобы стала неардынарнасць створанага ёю мастацкага свету. Неардынарнасць шматграннасці, непадобнасць да іншых.

Максім Танк — паэт-філосаф, паэт, які ўражвае глыбінёй мыслення, мастацкім асэнсаваннем адвечных праблем жыцця. Нездарма ў яго паэзіі так часта сустракаем вобразы зямлі, плуга, хлеба, маці, роднай мовы. Маральна-эстэтычным эталонам шчасця ён лічыць народнае ўяўленне аб ім:

Простае шчасце людское,

Так як і наша з табою,

Пэўна, складаецца з солі,