69. Злучнiкi, іх хар-ка. Злуч. Словы

Злучнікі — гэта служб словы, якія ўжыв для сувязі членаў сказа, частак склад сказа і самаст сказаў.

З. хар-ць пэўн сэнсав адносіны (злучальныя, спалуч, супаст, градацый-ныя і інш.) п/ж названымі моўнымі адзінкамі.У зал-ці ад таго, якія адносіны (злучал або падпарадкавал) выражаюцца злучнікамі, злучнікі падзяляюцца на:

1) Злучальныя злучнікі ўжыв як сродкі сувязі адносна раўнапраўных кампанентаў: аднар членаў сказа, састаўных частак складзлуч сказа, аднародных сузалежных даданых частак складзалеж сказа і г. д. Злучальныя злучнікі маюць чатыры разнавіднасці: спалучальныя, супастаўляльныя, градацыйныя і пералічальна-размеркавальныя.

Да спалучальных адносяцца злучнікі і, ды (у значэнні 'і'), а такс расчлянёны злучнік як — так і

Да супастаўляльных аднос злучнікі а, але, ды (у значэнні 'але'), аднак, жа (ж), затое, а то, расчлянёныя злучнікі не то што — а, не то што — але і інш., а таксама рад часціц у ролі сродкаў. сувязі: іначай, інакш, толькі, адно, дык і інш

Да градацыйных адносяцца нерасчлян злучнікі ды і, ды і то (на пісьме яны іншы раз перадаюц-ца як дый, дый то), з дап якіх другая частка выказвання падкрэсл-ца экспрэсіўна і выступае як далучэнне да першай, і расчлянёныя злучнікі не толькі — але і, не толькі — а і, не то што — а (і), не то што —але (і), пры дапамозе якіх перадаецца ўласна градацыя, г. зн. нарастанне вартасці

Да пералічальна-размеркавальных аднос адзіноч злучнікі або (альбо), ці, а таксама паўторныя або (альбо), ці і часціцы ў ролі паўторных злучнікаў: ні, то, не то

2) Падпарадкавальныя злучнікі ўжыв як сродкі сувязі частак складзалеж сказа. Заўсёды ўключ-ца ў залежны кампанент як яго неад'емная састаўная частка. Выражаюць розныя адносіны: часавыя калі, раз, каб і інш.; прычынныя: бо, таму што'і інш.; мэтавыя: каб, для таго каб і"шш.; адваротнай абумоўленасці (уступкі): хоць, нягл-дзячы на тое што і інш.; выніковыя: так што; параўнальныя: быццам і інш.

У залежнасці ад паходжання ўсе злучнікі падзяляюцца на:

Невытворныя злучнікі непадзельныя марфалагічна і не могуць быць узведзены да якіх-небудзь іншых паўназначных знамянальных ці займеннікавых слоў або да службовых слоў. Да такіх адносяцца злучнікі і, а, ды, ці, але і інш.

Вытворныя злучнікі паддаюцца марфемнаму аналізу. У склад вытворных уваходзяць у першую чаргу злучнікі, утвораныя зрашчэннем у адну лексему некалькіх лексічных адзінак: дый (з ды + і), або (з альбо, якое, у сваю чаргу, узыходзіць да старажытнага а + ліібо, а + любо), абы (з а + бы), толькі што (з толькі + што)

Па саставу злучнікі дзеляцца на дзве групы:

Простымі трэба лічыць злучнікі, якія склад з адной лексемы •: і, а, ды, дый, або, тдлькі што, як быццам і інш. Састаўнымі можна лічыць тыя злучнікі, якія ўтварыліся з аб'яднання суадноснага (указальнага) слова і злучніка: таму што, так што, тады як, для таго каб, з-за таго што, з прычыны таго што

Па спосабу ўжывання: адзіночныя і паўторныя(і-і).

Злуч. Словы- адносн займен і займеннікавыя прыслоўі (які, чый), якія выконв. ролю падпарадкав злучнікаў. Адрозненні ад злучнікаў: член сказа, падае лагічны націск, могуць мець пры сабе прыназ,нельга апусціць без змены сэнсу сказа.