5.3 Тақырып: Гемостаз жүйесі.

Мақсаты: Қан ұю жүйесі жайлы білімді қалыптастыру.

Оқыту міндеттері: Гемостаз жүйесі бойынша материалды талдау.

Оқыту үлгісі:тақырып бойынша кеңес беру,тестер шешу, көрсету материалымен жұмыс істеу, қан ұюына әсер ететін факторларымен танысу

Тақырып бойынша тапсырма:

1. Бақылау сұрақтарына дайындалу;

2. Ситуациялық есептер мен тестерді шығару

3.Қан ұюына әсер ететін факторларымен танысу( Көрсетуді өткізу"Қан ұюына әсер ететін заттар").

Таратылатын материал: жоқ

Әдебиеттер:

Негізгі:

1.Х.Қ. Сәтпаева., Ж.Б. Нілдібаева., А.А. Өтепбергенов. Адам физиологиясы, Алматы, Дәуір, 2005ж. 218-223бет.

2. Физиология человека: Учебник /Под ред. В.М.Покровского, Г.Ф.Коротько. – 2-е изд., перераб и доп. – М.: Медицина, 2003. – 656 с.

3. «Жеке физиология» (Студенттерге арналған әдістемелік нұсқау), 2007 ж., 83-85бет.

4. Қалыпты физиология. Стулденттерге арналған әдістемелік нұсқаулар. Алматы 2007ж. 83-85 бет 3,4 жұмыс

Қосымша:

1. Агаджанян Н.А. Основы физиологии человека. – М.: изд-во РУДН, 2001. – 409 с.

2. Атлас по нормальной физиологии / Под ред. Н.А.Агаджаняна. - М.: Высшая школа, 1986.

3. Руководство к практическим занятиям по нормальной физиологии /Под ред. К.В.Судакова, А.В.Котова. – М., 2002.

4. Руководство к практическим занятиям по физиологии /Под ред. Г.И.Косицкого, В.А.Полянцева, А.В.Коробкова. - М.: Медицина, 1988. - С. 228-280.

5. Судаков К.В. Курс лекций. М.: Медицина, 2000. – 784 с.

Бақылау:

Сұрақтар:

1.Қазіргі қан орнына құйылатын сұйықтықтар, жіктелуі

2.Қанныңұюы, оныңфизиологиялықмаңызы

3.Қанныңұюуақыты

4.Плазмалыққанұйытатынфакторлар. Гемостаз кезіндегі қан тамырлар қабырғасының маңызы.

5.Қанұюымеханизмі. Тамырдағытромбоциттікгемостаз.

6.Коагуляциялықгемостаз, оныңкезеңдері.

7.Фибринолиз және ретракция туралы түсінік.

8.Қандыұйытпайтынмеханизмдер. Бастапқыжәнеқосымшаантикоагулянттар.

9.Қанұюыншапшаңдататынжәнебаяулататынәдістер. .

10. Қан орнына құйылатын сұйықтар

Есептер:

1.Қанұюмерзімі– 4 минут. ІшіндегіCa⁺⁺иондарыныңбіразбөлігіналыптастасасолқанныңұюмерзіміқанша болареді?

2.Бірлитрқанда 100 х 10⁹тромбоцитбарделік. Қанұю мерзімі 5 минут. Қананализінбағалаңыз.

3.Науқаста қан ұюуының төмендеуінің себебі белгілі болып, емдеу мақсатында К витамині

тағайындалды. Мұндай емдеудің тағайындалуының себебін түсіндіріңіз

4.Неліктенқанплазмасыөзінен-өзіұйымайды?

5.Гепаринменлимонқышқылдынатрийдіңқанұюынатигізетінәсеріндеқандайұқсастықпенайрмашылық бар?

Тақырып бойынша тест сұрақтары:

Бір немесе бірнеше дұрыс жауаптары бар тест сұрақтар:

3. Коагуляциялық гемостаздың барлық үш кезеңіне қатысатын плазмалық фактор.

А. Фибриноген (I)

Б. Протромбин (II)

В. Ионы кальция (IV)

Г. Стюарт-Проувер факторы (X)

Д. Хагеман-факторы(XII)

4. АНТИКОАГУЛЯНТТАР

А. Гемостатикалықкеуек зат

Б. Витамин «К»

В. 5% лимон қышқылды ерітінді

Г. Кальций ионы

Д. Гепарин

5. Коагуляциялық гемостаздың кезеңдері мен олардың сипаттамалары арасындағы сәйкестікті табыңыз

А. I – бірінші 1. Протромбиннің тромбинге айналуы

Б. II - екінші 2. Протромбиназаның түзілуі

В. III - үшінші 3. Тромбоциттердің қайтымды агрегациясы

4. Фибриннің пептидтер мен аминқышқылдарына дейін

ыдырауы

5. Фибриннәі түзілуі

6. Плазмалық факторлар мен олардың сандық белгісі арасындағы сәйкестікті анықтаңыз

А. Хагеман факторы1. I

Б. Проконвертин 2. IV

3. VII

4. IX

5. XII

7. Ферменттер мен олардың гемокоагуляция жүйесіндегі орны арасындағы сәкестікті анықтаңыз

А. Урокиназа 1. Коагуляциялық гемостаз

Б. Протромбиназа 2. Тамырлық-тромбоциттік гемостаз

3. Ретракция

4. Тромбоциттердің агрегациясы

5. Фибринолиз

8. Қан орнына құйылатын заттардың топтары мен соларға жататын препараттардың арасындағы сәкестікті анықтаңыз.

А. Параентералды тқоректендіруге арналған препараттар

Б.Су-тұзжәнеқышқылдық-сілтілітепе-теңдікті реттеушілер

1. Полиглюкин, желатиноль.

2. Глюкоза, липофундин, белкты гидролизаттар.

3. 0,9% NaCI, лактосол, ацесоль, трисоль, квартосоль.

4. Гемодез, полидез, неокомпенсан.

5. Макродекс, реоглюман, воликам.

7. Қан коагуляциясы үрдісінде ерігіш күйінен ерімейтін күйге өтеді....

1. +фибриноген

2. антигемофильді глобулин А

3. протромбин

4. ұлпалық тромбопластин

5. плазмалық тромбопластин

8. Қан плазмасындағы Са²⁺  мөлшерінің азаюы коагуляциялық гемостаздың өту уақытын қалай әсер етеді?

1. гемостаздың өту уақытын үзартады

2. гемостаздың өту уақытын азайтады

3. гемостаздың өту уақыты өзгермейді

4. гемостаздың өту уақытына Са²⁺әсер етпейді

5. гемостаздың өту уақыты тез қысқарады

Тақырып № 6.1 Жүрек қызметінің сыртқы көріністері. Жүрек циклі.

Мақсаты: Жүрек қызметін зерттейтін клиникалық әдістермен танысу.

Жүрек циклын талдау.

Оқыту міндеттері:

1.Жүрек қызметін зерттейтін әдістерін оқып-білу

2. Жүрек әрекетінің механикалық, дыбыстық және электрлік көріністерімен танысу.

Өткізу формасы: тақырып бойынша кеңес. Оқытатын интерактивті компьютерлік программаларды оқыту. Жүрек қызметін зерттейтін клиникалық әдістермен танысу.(электрокардиография).

Тақырып бойынша тапсырмалар:

1. "Жүрек циклы"- компьютерлік программамен жұмысты өткізу.

2.Бақа жүрегінің кардиограммасын жазу

3, Экстрасистола тәжірибе жұмысын өткізу

4. Жүрек қызметін зерттейтін клиникалық әдістер( объективті, субъективті)

5. Жекеленген бақа жүрегіне гормондар, медиаторлар, электролиттердің әсері

Оқыту мен сабақ берудің әдістері

1. Тақырып бойынша кеңес беру

2.Жүрек қызметін зерттейтін клиникалық әдістермен танысу

3. Тәжірибелік сабақты талқылау мен орындау. Протоколдарды безендіру

Жұмыстар:

1. Пальпация ( Әдебиет №3. 92 бет 1 жұмыс)

2. Перкуссия ( жүрек шегінің схемасын салу).( Әдебиет №3. 92 бет 2 жұмыс)

3. Аускультация. Жүректің дыбыстарын( тондарын) еститін нүктелерін белгілеу.

( Әдебиет №3. 92 бет 3 жұмыс)

4.Электрокардиография. Электрокардиографияның маңызы. ЭКГ- ның суретін салып, тістерін белгілеу.( Әдебиет №3. 92 бет 4 жұмыс)

5.Бақа кардиограммасын жазу . ( Әдебиет №3. 99 бет 7 жұмыс)

Негізгі әдебиеттер

1. Адам физиологиясы. Сәтбаева Х.Қ., Өтепбергенов Ә.А., Нілдібаева Ж.Б. (Оқулық). - Алматы. «Білім» баспасы, 1995. 161-163: 178-180 беттер

2. Адам физиологиясы. Сәтбаева Х.Қ.,Өтепбергенов Ә.А., Нілдібаева Ж.Б. - Алматы. «Дәуір» баспасы, 2005225-226, 242-246 беттер,

3. Қалыпты физиология: студенттерге арналған әдістемелік нұсқаулар. – Алматы, 2007. –95-100 беттер.

4. Қалыпты физиологияның лабораториялық жұмыстары. - Шымкент, 1993. 75-78 беттер.

Қосымша әдебиеттер

1. Физиология с основами анатомии человека под. Ред. Логинова А.В. 1893.стр 141-157,164-173

2. Физиология человека. Под.ред.Покровског В.М, Коротько Г.Ф, Москва 2003, стр 290-293

3.Физиология сердца. Методические указания для студентов. Алматы, 2001г, стр 3-9,раб 1,7

4.3. Частная физиология (методические указания для студентов) //под ред. Соколова А.Д. Алматы, 2007 г. 182 стр. (стр. 33 раб. № 4, стр. 38 раб. № 7)

Бақылау (сұрақтар)

1. Жүректің түрткісінің орны Бақа жүрегінің құрылысы

2. Адам жүрегінің шегі. (Жоғарғы, оң жақ және сол жақ шегі)

3. Жүректің I, II тондарының сипаттамасы.

4.Жүректің I, II тондарының пайда болу себептері.

5. Жүрек дыбысын (тондар) тындау орындары

6. Электрокардиография әдісі

7. ЭКГ- тіркеу

8. ЭКГ- P,Q,R,S,T тістердің маңызы

9. Баллистокардиография, динамокардиография

10.Фонокардиография

11. Эхокардиография

12. Жүректің қызметіне температураның әсері.- тәжірибесі нені дәлелдейді

13. Компенсаторлық үзілістің пайда болу себебі

Әдебиеттер

Негізгі:

1. Адам физиологиясы. Сәтбаева Х.Қ., Өтепбергенов Ә.А., Нілдібаева Ж.Б. (Оқулық). - Алматы. «Білім» баспасы, 1995. 2. Адам физиологиясы. Сәтбаева Х.Қ., Өтепбергенов Ә.А., Нілдібаева Ж.Б. (Оқулық). - Алматы. «Дәуір» баспасы, 2005

3.Қалыпты физиология: студенттерге арналған әдістемелік нұсқаулар. – Алматы, 2007. . Қалыпты физиологияның лабораториялық жұмыстары. - Шымкент, 1993.

Қосымша:

1. Физиология человека, под ред. Косицкого Г.И., 1985-. стр.257-267

2. Основы физиологии человека, под ред. Ткаченко Б.И.,1994-стр. 263-270

3. Физиология человека: Учебник /Под ред. В.М.Покровского, Г.Ф.Коротько. – М: Медицина, 2003.-стр. 293-320

4.Физиология человека, под ред. Покровского В.М. 1997.

1. Фолков Б., Нил Э.” Кровообращение” М. Медицина, 1976 .

2. Чернух А.М. «Микроциркуляция ». М. Медицина, 1975.

3. Каро К., Педли Т. и др. “Механика кровообращения” М. Мир, 1981.