1.Гісторыя і яе месца сярод гуманітарных дысцыплін.

Гісторыя-спрэчкі ці гэта навука. Спачатку частка пісьмовасці,потым да XVII ст. частка літаратуры, з XVIII ст. навука. Гісторыя - навука пра чалавека ў часе, чалавек вызначальнае паняцце,вывучае і мінулае, і сучаснае, і будучыню.

Гісторыя мае свае метады, прадмет,метадалогію, крыніцы. Ад іншых гуманітарных навук (філасофіі, сацыалогіі, філалогіі, антрапалогіі, псіхалогіі) адрозніваецца: гісторыя працуе з фактарамі сацыяльнага часу, з характарыстыкай той ці іншай эпохі, комплексна даследуе ўсе фактары мінулага.

Крыніцы – тое, што зроблена чалавекам і мае навуковую каштоўнасць.

Тэорыі - асноўныя прынцыпы, з дапамогай якіх тлумачацца тыя ці іншыя факты. Могуць змяняцца ў працэсе даследвання.

Метады: працэс планіравання і прывядзення даследвання.

3 этапы: 1) фарміраванне навуковай гіпотэзы, 2) вызначэнне спосаба праверкі гіпотэзы (назіранне, лагічнае мысленне, праца ў архіве), 3) сама праверка.

Два спосабы гістарычнага даследвання: 1) апісанне (ідэаграфічны спосаб), 2) усталяванне пэўных законаў таго, што адбылося (номатэтычны).

Спецыяльныя гістаычныя дысцыпліны: археалогія, палеаграфія, нумізматыка, крыніцазнаўства.

Гісторыя падзяляецца на розныя напрамкі: сацыяльная, культурная, палітычная і г.д. Жанры: біягрфіі, лакальная гісторыя, мікрагісторыя, глабальная (вывучае агульны характар развіцця) ці сусветная (асобныя краіны).

Гістарыяграфія - 1) пэўная колькасць прац па гісторыі прысвечаных той ці іншай тэме, ці перыяду, 2) працэс напісання гісторыі.

2. Зараджэнне гістарычнай думкі ў краінах старажытнага Усходу

Гісторыя існавала як жанр вуснага апавядання. Галоўная патрэба чалавека ўбачыць ці сваё асабістае месца, ці свайго народа, ці месца сваёй дзяржавы ў свеце, вызначыць статус. Паданне аб продках, змешваліся з міфамі або рэлігійнымі творамі.

к. 4 тыс. да н.э. у Месапатамі з’явілася пісьменасць. Пісьмовыя дакументы складалі людзі духоўнага сану - жрацы, пісьменасць насіла сакральны характар. Цудам нызывалі тое што не маглі раслумачыць.

к. IV-III. тыс. да н.э. у Месапатаміі складваюцца першыя летапісы на гліняных табліцах. Горад Урлагаш, Акат - бібліятэкі з гінянымі летапісамі. У старжытнай Месапатамі помнікі падзей таго, што адбывалася чаргаваліся з пераказам міфаў і легенд аб паходжанні зямлі, дынастый. Гэта захоўвалася і ў вавілонскі перыяд, але галоўнае было фіксаваць змены дынастый.

У іншых дзяржавах часта апісанне гістарычных падзей нагадвала справаздачу цара ці жраца багам. Цікавіліся будаўніцтвам шляхоў, храмаў, войнамі.

III тыс. да н.э. у Егіпце - Палермскі камень: самая старажытная вядомая хроніка, храналагічная паслядоўнасць, палітычныя тэндэнцыі, практычнае значэнне, справаздача багам. Гісторыя як самастойная частка пісьмовасці яшчэ не вызначаецца. Апісанне пра дзеянні фараонаў.

Кітай. Бамбукавыя палачкі, магчыма не хронікі, а гаданні. Пералом у кітайскай гісторыі ў II-I ст.да н.э. Сыма Тань пачаў збіраць гістарычныя хронікі і склаў бібліятэку, якая засталася яго племянніку Сынь Цаню. Ён шмат вандраваў, аставіў шматтомную працу “Запіскі астролага”, у якую ўключыў не толькі апісанне гістарычных падзей і сапраўдныя дакументы, але і трактаты на не гістарычныя тэмы. Важнае значэнне прыдаваў філасофіі таго ці іншага часу, добра адзываўся аб даосізме, сам быў канфуцыанцам. Цыклічны погляд на мінулае панаваў да к. XIX пач. XX ст.

Т.ч. у краінах старажытнага Усходу гісторыя як самастойны жанр пісьменасці не вылучыўся, акрамя Кітая.