55.Асаблівасці працэсу дэмакратызацыі грамадска-палітычнага жыцця ў другой палове 50-х -60-я гг. XX ст.

Пасля смерці Сталіна 5 сакавіка 1953г. пачалася дэмактарызацыя савецкага грамадства, якая звязана з дзейнасцю Хрушчова.

У палитычнай сферы:1. пачалася барацьба з культам асобы Сталіна. 2. мільены людзей выпусцілі з лагераў, 20 млн. чалавек было памілавана.3. зроблена спроба дэмакратызацыі ў самой правячай партыі-КПСС. 4 значна скарочана армія.

У эканамічнай сферы:

Пачалося асваенне цалінных і абложных зямель.

Быў дан штуршок развіццю касманаўтыкі

Пачалося бурнае развіцце хімічнай прамысловасці

Колькасць супрацоўнікаў ведамстваў была зменшана на 750 тыс. Чалавек

Асабліва значныя меры ажыццяўлення ў галіне сельскай гаспадаркі.

Назіраліся вольныя адносіны да эканамічных законаў.

У сацыяльнай сферы

З верасня 1953г. міністрам, кіраўнікам ведамстваў забаранілася выклікаць супрацоўнікаў на працу ў нерабочы час З 1956г на 2 гадзіны быў скарочаны рабочы дзень у перадвыхадныя і перадсвяточныя дні, 6- і 7—гадзінны рабочы дзень.З 1 верасня 1956г. была адменена плата за адукацыю ў сярэдняй, сярэдняй спецыяльнай і вышэйшай школе.З 14 ліпеня 1956г. стаў дзейнічаць закон Аб дзяржаўных пенсіях.З 1957г. пачалося масавае будаўніцтва

3 сярэдзіны 50-х гг. у свеце разгарнулася навукова-тэхнічная рэвалюцыя, якая адкрыла магчымасці выкарыстання ЭВМ, новых крыніц энергіі, матэрыялаў і інш. Гэта не магло не закрануць і эканоміку СССР, а разам з тым і БССР. Пераважнае развіцце атрымалі галіны прамысловасці, якія вызначалі тэхнічны прагрэс.

У канцы 50-х гг. адбыліся перамены у кіраўніцтве гаспадаркай, у 1958 г. быў створаны Савет народнай гаспадаркі БССР (Саўнаргас). Саўнаргасы садзейнічалі лепшаму выкарыстанню мясцовых рэсурсаў, узмацненню спецыялізацыі і г.д. Аднак з 1962 г. назіралася зніжэнне ўсіх паказчыкаў прамысловай вытворчасці. Саўнаргасы не змаглі змяніць становішча, у 1965 г. адбылося вяртанне ад Саўнаргасаў да міністэрстваў

За 1956 - 1965 гг. у рэспубліцы было ўведзена у строй звыш 450 буйных прадпрыемстваў—БелАЗ у Жодзіне, Салігорскі калійны камбінат, Магілеўскі металургічны камбінат, Полацкі нафтаперапрацоўчы камбінат, Гродзенскі азотна-тукавы завод. У Беларусі з'явіўся новы від транспарту-трубаправодны.

1965 – экканомичная рэформа Касыгина (уключэнне рын эканомики з захаваннем камандна-адм систэмы)

БССР стала ўдзельніцай і яшчэ аднаго эканамічнага мерапрыемства, якое праводзілася у гады дзейнасці М.С.Хрушчова. Моладзь рэспублікі прыняла ўдзел у асваенні цалінных зямель. Палепшыліся жыллевыя ўмовы насельніцтва. 3 1956 па 1965 г. 3 млн чалавек атрымалі жылле. Але патрэбнасць у ім ні у той час, ні пазней так і не была задаволена. Увогуле патрэбна адзначыць, што гады хрушчоўскай «адлігі» былі адносна спрыяльнымі у сацыяльным развіцці рэспублікі.

56.Грамадска-палітычнае жыццё бсср у 70-я - першай палове 80-х гг. XX ст.

5 сакавіка 1953 памёр Сталін.Пачалася барацьба за ўладу.Перавага была ў Берыя.Супраць Берыя была складзена кааліцыя .Міністр абароны Маленкоў, Конеў,Жукаў,Хрушчоў.Берыю закруцілі ў кавёр і вывезлі.Потым аб’явілі аб абвінавачванні яго і яшчэ 20 чалавек з яго каманды.Некаторыя хацелі аставіць яго ў жывых,але Хрушчоў настаяў на знішчэнні.Барацьба:па якому шляху ісці. Пасада Хрушчова зацвяржала: першы сакратар кампартыі СССР.Крытыка культа асобы Сталіна.

1956г. – 20 з’езд КПСС:даклад Хрушчова аб кульце асобы Сталіна, вінаватасць Сталіна.Пытанне аб рэабілітацыі невінаватых.Пачата рэабілітацыя.Было рэабілітавана аля 6000 чалавек. “Хрушчоўская адліга”.

Пэўная дэмакратыз. у грамадстве наступіла ў часы Хрушчова.Дапускалася і шмат памылак,асабліва на міжнароднай арэне.Ён хацеў пашырыць сацыяльны лагер,праводзіў сац. рэвал. У 1962г. Карыбскі крызіс – парог ядзернай вайны.Патрабаванне Кеннедзі вывесці ракеты з Кубы.Удалося пазбегчы цяжкіх наступстваў .Нападкі Хрушчова на работнікаў культуры:”гнілая інтэлігенцыя”.Выказваўся з крытыкай на мастакоў.

Было шмат прабелаў у кіраўніцтве Хрушчова.Але па некаторых паказчыках СССР быў першым(касманаўтыка,выплаўка сталі,поспехі ў сельскай гаспадарцы). На 22-ім з’ездзе: задача перабудаваць камунізм. Кіраўніком стаў Брэжнеў- “застойны перыяд”.Стабільнасць за кошт нафты ў Цюменскай вобласці. Нафта спасала СССР ад праблем харчавання.Гэта быў асноўны прыбытак. 7 каст. 1977г. – гімн СССР і Канстытуцыя. Ў 1982г. памірае Брэжнеў.Прыходзіць Андропаў(1982),потым Чарненка(1984),Гарбачоў(1985).Уведзены сухі закон,забаранялася прадажа гарэлкі.

Не ўдалося забяспечыць у поўнай меры выхад народнай гаспадаркі БССР, як і СССР у цэлым, на якасна новы навукова-тэхнічны і арганізацыйна-эканамічны ўзровень. Рэспубліка не дабілася рашучага зруху ў інтэнсіфікацыі вытворчасці. Не адбылося значнага паляпшэння якасці вырабленай прадукцыі. Значна ўскладнілася экалагічная сітуацыя ў выніку бурнага індустрыяльнага развіцця і недаацэнкі прыродаахоўных мер, недахопаў у ахове здароўя і г.д. Усё гэта выклікала сур’ёзную заклапочанасць у грамадстве. Мацней і мацней раздаваліся галасы аб неабходнасці перамен.З другой паловы 70-х гадоў канцэпцыя пабудовы камунізму атрымала працяг у канцэпцыі развітога сацыялістычнага грамадства.З сярэдзіны 50-х гадоў неаднаразова рабіліся спробы павялічыць ролю Саветаў у кіраванні дзяржавай і грамадствам.Аднак рэальная ўлада знаходзілася ў руках партыйных камітэтаў. І наогул ўсё грамадска-палітычнае жыццё было строга рэгламентавана і цэнтралізавана.Кіруючай сілай беларускага грамадства з’яўлялася Кампартыя Беларусі. Яе колькасць павялічылася з 48,2 тыс. камуністаў у 1946 г. да 688 тыс. у 1985 г.Важную ролю ў палітычнай структуры і жыцці грамадства ігралі грамадскія арганізацыі – гэта перш-наперш прафсаюзы.