29.Рамяство і гандлёвыя сувязі падчас ' зн-ння бел. Земляў у складзе Рэчы Паспалітай. Мануфактурная вытворчасць. Ф-не саслоўяў. Юрыдычнае і эканам. Становішча сялян XVIII- пач.Хіх стст.

У прамой i непасрэднай залежнасцi ад сельскай гаспадаркi знаходзiлiся гарадскiя рамёствы i гандаль. Дзякуючы аграрнай рэформе, уздыму сельскагаспадарчай вытворчасці і актывізацыі таварнаграшовых адносін назіраўся рост гарадоў і мястэчак.. Гарады з’яўляліся цэнтрамі вытворчасці рамесных вырабаў і гандлю, выконвалі адміністрацыйную, абарончую, культурную і іншыя функцыі. У кожным з буйнейшых гарадоў – Полацку, Магілёве, Віцебску, Берасці, Пінску пражывала каля 10 тыс. чал. Вылучэнне гараджан у асобнае саслоўе знайшло адбітак у тэрміне «мяшчане», які паходзіць ад беларускай назвы горада. У гэтае саслоўе ўкл. заможныя рамеснікі, купцы і гандляры. Сяр. групу гараджан складалі дробныя гандляры і рамеснікі. Найбольш бедную частку гараджан складалі чаляднікі, вучні майстроў.Найбольш шырокімі правамі валодалі вярхі мяшчан Вільні, Полацка, Берасця, Менска і іншых буйных гарадоў, якія карысталіся магдэбургскім правам і адмысловымі ільготнымі граматамі. Яны былі вызвалены ад уплаты праязных пошлін на ўсёй тэрыторыі ВКЛ.

У друг. палове ХVІІІ ст. у сістэме карпаратыўныя арганізацыі рамеснiкаў выявіліся прыкметы разлажэння. 1- значная іх колькасць (1025%) не выказвала зацікаўленасці ў цэхах і працавала самастойна.2 - у параўнанні з ХVІІІ ст. скарацілася колькасць цэхаў . Новай з’явай у эканамiчным жыццi Беларусi першай паловы ХVIII ст. зрабiлася зараджэнне i развiццё мануфактурнай вытворчасцi. У адрозненне ад майстэрань, мануфактура ўяўляла сабой прадпрыемства, якое належала купцу. Але ўладальнікі самi не выраблялi прадукцыю, а наймалi для гэтых мэтаў майстроў i рабочых. Падругое, на гэтых прадпрыемствах пачалi выкарыстоўвацца механiчныя прылады працы (станкi). У пачатку ХVІІІ ст. у ліку першых мануфактур узнiк шкляны завод у Налiбоках, Стаўбцоўскага пав.; у канцы 30х гг. ХVIII ст. – буйнейшы ў РП – Урэцкi шкляны завод у Слуцкiм пав., дзе быў наладжаны выпуск крышталёвага посуду i люстраў.

Адначасова ў гарадах і мястэчках, сталi узнiкаць i купецкiя мануфактуры, на якіх працавалi асабіста свабодныя рабочыя. Колькасць купецкiх мануфактур значна саступала вотчынным з прычыны слабай канкурэнтаздольнасцi першых: выкарыстанне наёмнай працы было значна даражэй за працу прыгонных.

У . ХVIII ст. па загаду караля галоўны ўпраўляючы эканомiямi А. Тызенгауз заснаваў больш за 20 мануфактур у Гароднi, фабрыкi залатой i срэбранай нiтак, па выпуску шаўковых вырабаў, панчох, капелюшоў, карэт i iнш. Да канца ХVІІІ ст. пад назвай «фабрыка» або «завод» на Беларусі налічвалася ўжо звыш 250 мануфактур. Пэўнаму ўздыму эканомiкi і гандлю спрыяла ўпарадкаванне дзяржаўнага кіравання. У прыватнасцi, Беларускае купецтва вывозiла на знешнi рынак у асноўным сельскагаспадарчыя тавары, лес, вырабы з драўнiны. Iх спажыўцамi з’яўлялiся ў асноўным жыхары Польшчы, Прусii, Расii. З сярэдзiны ХVIII ст. у РП, у тым ліку на Беларусі, намецiўся пэўны эканамiчны ўздым. Адным з прыкмет таго быў рост гарадоў і гарадскога насельніцтва. У гэты час тут icнаваў 41 горад i 397 мястэчак

ЗО.Уключэнне беларускіх зямель у склад Расійскай імперыі ў выніку падзёлаў РП. Паўстанне Т. Касцюшкі.

Уключэнне Беларусі ў склад Расійскай імпэрыі садзейнічала кансалідацыі беларускага народа, росту яго самасвядомасці як асобнай этнічнай супольнасці. У выніку фарміраваўся ўстойлівы беларускі характар, лепшымі рысамі якога сталі талерантнасць , працавітасць, павага да суседскіх народаў. Адначасова ішоў працэс узаемаўзбагачэння культур, знаёмства беларусаў з лепшымі ўзорамі рускай і сусветнай культуры.

Другі падзел Рэчы Паспалітай выклікаў абурэнне і пратэст розных пластоў шляхецтва. 24 сакавіка 1794 г. у Кракаве пачалося паўстанне на чале з генерал – лейтэнантам Анджэем Тадэвушам Банавентурам Касцюшкам . Праз месяц яно ахапіла і заходнюю частку ВКЛ, дзе на чале паўстанцаў стаў Я. Ясінскі. Пры гэтым лозунгі паўстанцаў "Воля, роўнасць і незалежнасць" па духу былі вельмі набліжаны да ідэй Вялікай фрацузскай рэвалюцыі. Пацвярджэннем гэтага служыць і Паланецкі універсал, падпісаны Т. Касцюшкам 7 мая 1794 г., згодна з якім сяляне атрымлівалі асабістую свабоду. У ВКЛ на баку паўстанцаў змагалася каля 25 тыс. чалавек , якім супрацьстаяла рэгулярная армія А. Суворава. Нягледзячы на гэта, у Беларусі баявыя дзеянні працягваліся да кастрычніка 1794 г. Найбольш значная бітва адбылася пад в. Крупчыцы каля Кобрына, дзе вядомы рускі палкаводзец 17 верасня разбіў буйны корпус К. Серакоўскага. У Польшчы паўстанцы таксама цярпелі паражэнні. 10 кастрычніка 1794 г. у час сутычкі пад Маціёвіцамі ў рускі палон трапіў і сам Т. Касцюшка. У пачатку лістапада паўстанцы здалі Варшаву, якой рускі фельдмаршал А, Сувораў пагражаў татальным вынішчэннем. Вынікам падаўлення паўстання стала заключаная ў жніўні 1795 г. дамова паміж Расіяй, Аўстрыяй і Прусіяй аб канчатковым падзеле Рэчы Паспалітай. У 1795 г. адбыйся 3 апошні падзел РП. Расія атрымала Зах. Беларусь і Усходнюю Літву, а таксама Украіну да Зах. Буга. Айстрыя і Прусія захапілі карэнныя землі, частку украінскіх і літоускіх зямель. Такім чынам, ліквідацыя Рэчы Пасналітай стала праявай чарговага перадзелу сфер уплыву ў Еўропе. Крызіс феадальнай дзяржаўнай сістэмы прывёў да ліквідацыі некалі самай магутнай ўсходнееўрапейскай краіны таксама, як і Францыю да буржуазнай рэвалюцыі. Пры гэтым далучэнне беларускіх зямель да Расійскай імперыі не прынесла якіх небудзь карэнных перамен.