Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
ist_bel_voprosi_i_otveti-KKR.1k.EUPz-11-12.doc
Скачиваний:
1
Добавлен:
01.04.2025
Размер:
542.72 Кб
Скачать

23. Літбел. Другое абвяшчэнне бсср у 1920 г.

31 ліпеня 1920 г. — прынята "Дэкларацыя аб абвяшчэнні незалежнасці Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі Беларусь".

Аляксандр Чарвякоў (1892–1937) — старшыня ЦВК і СНК БССР.

27 лютага 1919 г. былі створаны ЦВК Літоўска-Беларускай ССР і яго Прэзідыум (на чале з К. Цыхоўскім), урад аб'яднанай рэспублікі – СНК (В. Міцкявічус-Капсукас; ва ўрадзе не было ніводнага беларуса). Былі аб’яднаны ў адну і кампартыі Літвы і Беларусі. Літбел. са сталіцай у Вільні ахоплівала Віленскую, Менскую і Гродзенскую губ. Так, БССР праз месяц пасля абвяшчэння незалежнасці стала часткай новага штучнага дзяржаўнага ўтварэння. Усё беларускае, нават мова, лічылася контррэвалюцыйным. У Менску не з’явілася ніводнай беларускай кнігі, газеты. Літаратура выдавалася толькі на літоўскай, польскай і рускай мовах.

Пасля паспяховага ліпеньскага (1920) наступлення Чырвонай Арміі падчас савецка-польскай вайны 1919–1920 г., калі ўся тэрыторыя Беларусі была вызвалена ад палякаў зноў паўстала пытанне пра аднаўленне беларускай дзяржаўнасці. Але сярод кіраўніцтва ЛітБела па-ранейшаму не было адзінай думкі па гэтым пытанні. Частка членаў ЦК КП(б) Літвы і Беларусі не лічылі неабходным аднавіць суверэнную Беларускую Савецкую Рэспубліку. Яны абмяжоўваліся наданнем беларусам культурна-нацыянальнай аўтаноміі ў межах Мінскай губерні, якая павінна была ўвайсці ў склад РСФСР як адміністрацыйная адзінка. Другая частка членаў ЦК КП(б) Літвы і Беларусі на чале з А. Чарвяковым настойліва прапаноўвала ЦК РКП(б) тэрмінова разгледзець беларускае пытанне. 6 ліпеня 1920 г., калі Чырвоная Армія перайшла ў наступленне, ЦК выказаўся за аднаўленне беларускай савецкай дзяржаўнасці. Тым часам, 12 ліпеня 1920 г. у Маскве быў падпісаны мірны дагавор паміж Літвой і РСФСР. У межы Літвы ўключылі частку Беларусі з гарадамі Гродна, Шчучын, Ашмяны, Смаргонь, Браслаў. Віленскі край з Вільняй таксама быў прызнаны часткай Літвы. У сувязі з падпісаннем гэтага дагавора дэ-юрэ перастала існаваць Літоўска-Беларуская ССР.

У гэтых умовах пачалася практычная работа па аднаўленні беларускай дзяржаўнасці на савецкай аснове. 31 ліпеня 1920 г. у Мінску адбылося сумеснае пасяджэнне прадстаўнікоў Белваенрэўкома, ЦК КП(б) Літвы і Беларусі, прафсаюзаў, Беларускай камуністычнай арганізацыі, Бунда па пытанні аднаўлення БССР. На пасяджэнні была прынята "Дэкларацыя аб абвяшчэнні незалежнасці Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі Беларусь" (фактычна паўтарала Маніфест урада Зміцера Жылуновіча ад 1 студзеня 1919 г.). У адпаведнасці з Дэкларацыяй уся ўлада на тэрыторыі Беларусі да склікання Усебеларускага з'езда Саветаў пераходзіла да Ваенна-рэвалюцыйнага Камітэта на чале з Аляксандрам Чарвяковым. Беларуская Рэспубліка аднаўлялася ў межах адной Мінскай губерні, а дакладней, толькі 6 яе паветаў. Беларускія эсэры адмовіліся цадпісаць Дэкларацыю, хоць спачатку выказаліся ў яе падтрымку. Яны прапанавалі пашырыць тэрыторыю рэспублікі да яе этнаграфічных межаў. Акрамя таго, яны патрабавалі склікаць Усебеларускі працоўны кангрэс для вырашэння пытання аб дзяржаўным будаўніцтве Беларусі, сфарміраваць кааліцыйны ўрад з прадстаўнікоў усіх партый нацыянальнай дэмакратыі, утварыць беларускае войска, забяспечыць поўную незалежнасць Беларусі ад Расіі, абвясціць беларускую мову дзяржаўнай. ЦК КП(б) ЛіБ адхіліў гэтыя патрабаванні. Частка бальшавікоў па-ранейшаму заяўлялі, што разглядаюць ССРБ як нацыянальна-культурную аўтаномію беларусаў у складзе адной Мінскай губерні і то часовую.

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]