Міністэрства адукацыі рэспублікі беларусь

БЕЛАРУСКІ ДЗЯРЖАЎНЫ ЭКАНАМІЧНЫ УНІВЕРСІТЭТ

С.В.Агароднікава

Перакладаем тэксты па эканоміцы на беларускую мову

Вучэбны дапаможнік

па дысцыпліне “Беларуская мова. Професійная лексіка”

для студэнтаў завочнай формы навучання

Мінск 2008

Анатацыя

Вучэбны дапаможнік па дысцыпліне “Беларуская мова. Прафесійная лексіка” прызначаны студэнтам завочнай формы навучання эканамічнага профілю. Ён складаецца з дзвюх частак. У першай змяшчаюцца эканамічныя тэксты на рускай мове для перакладу, руска-беларускі тэрміналагічны слоўнік; у другой – тэарэтычны матэрыял і практычныя заданні па арфаграфіі і марфалогіі.

Дапаможнік садзейнічае удасканаленню ведання марфалагічных, сінтаксічных і стылістычных адметнасцей навуковага стылю беларускай літаратурнай мовы.

Прадмова

Вучэбны дапаможнік па дысцыпліне “Беларуская мова. Прафесійная лексіка” прызначаны студэнтам завочнай формы навучання эканамічнага профілю.

Ён складзены ў адпаведнасці з праграмай по курсе “Беларуская мова. Прафесійная лексіка”. Дапаможнік складаецца з дзвюх частак. У першай змяшчаюцца эканамічныя тэксты на рускай мове для перакладу на беларускую. Перад кожным тэкстам даецца невялікі руска-беларускі тэрміналагічны слоўнік, а пасля – заданні. Пераклад тэксту і выкананне заданняў дапамогуць студэнтам лепш засвоіць прафесійную лексіку. З гэтай жа мэтай пасля тэкстаў прапануецца перакладны руска-беларускі терміналагічны слоўнік. Складальнік слоўніка Бажкова М.І.

Праца с тэкстамі па спецыяльнасці будзе садзейнічаць удасканаленню ведання марфалагічных, сінтаксічных і стылістычных адметнасцей навуковага стылю беларускай літаратурнай мовы.

У другой частцы дапаможніка змяшчаецца тэарэтычны матэрыял, ён дапаможа студэнтам аднавіць веды па арфаграфіі і марфалогіі, будзе спрыяць больш глыбокаму засваенню некаторых пытанняў гэтых раздзелаў. Тэарэтычны матэрыял прапануецца і для зручнасці пры выкананні практычных заданняў, што дапамогуць студэнтам пашырыць, удасканаліць свае веды.

Дапаможнік можа быць выкарыстаны для самастойнай працы студэнтаў завочнай формы навучання.

Перакладаем на беларускую мову (тэксты па мове спецыяльнасці) Тэкст №1

Слоўнік:

выражение – выраз

отметить – адзначыць

ценность – каштоўнасць

ограничить – абмежаваць

деятельность – дзейнасць

торговля – гандаль

черта – рыса

учреждение – установа

определенный – пэўны

преимущество –перавага

существовать – існаваць

отличительный – адметны

На практике выражение «биржа» означает в первую очередь здание (биржа построена на какой-то улице), затем время (биржа продолжается с двенадцати до трех) и, наконец, особый вид рынка. Исключительно с последним значением мы будем иметь дело в дальнейшем.

В первую очередь можно было бы отметить, что всякая биржевая торговля представляет собой торговлю заменимыми ценностями и что в биржевом зале нет ни товаров, ни денег. Однако деятельность биржи не ограничивается только ценностями, есть биржи, на которых производятся операции фрахтами (например, Корабельная биржа в Рупорте). Кроме того, существует также вопрос, связанный с тем, относится ли торговля по пробе, чрезвычайно часто происходящая на всех биржах, к торговле знаменитыми ценностями.

Во-вторых, характерной чертой можно было бы назвать спекуляцию. Однако спекуляция существует также и вне пределов биржи. Затем можно сказать, что биржа имеет своей задачей обмен торговли товарами и ценными бумагами. Несомненно, верно, но железные дороги и многие другие учреждения также служат этим целям, но не являются биржами. Необходимо найти иные признаки бирж, выделяющиеся их особенности в сравнении с рынками.

Когда говорят о рынке, развивавшемся до биржи, о регионе, происходящем в определенном месте и в определенное время собрании лиц с целью заключения сделок. Место и время, - основные постоянные операции, остальные – могут изменяться.

Всюду, где таких собраний в определенном месте и в определенное время нет, не может быть и речи о бирже. Однако при перечисленных признаках биржа ни чем не отличалась от рынка. Различие между биржей и рынком заключается преимущественно в следующих трех пунктах:

1. В заменимости котируемых на бирже, но отсутствующих товаров.

2. В существующей на бирже, в отличие от свободного рынка, организма.

3. В существующих на бирже официальном установлении курсов и котировок.

Адкажыцце на пытанні:

1. Што азначае выраз “біржа”?

2. Што ўяўляе сабой біржавы гандаль?

3. Чым адрозніваецца біржа ад рынку?