29. Стылістычныя аса6лівасці выкарыстання аднародных членаў сказа ў мастацкай літаратуры

У мове маст.літ. адзначаецца адносная сва6ода спалуч. слоў у якасці аднар. сінтаксічн. адзінак. Часта ў рад граматычна аднародных а6’ядноўваюцца сл., якія не з’яўляюцца ні сінонімамі, ні лагічна аднароднымі. Яны звязаны з сэнсавым цэнтрам (мікратэмай твора). Яны аднародныя толькі сітуацыйна, толькі ў дадзеным кантэксце: птушкі пералётныя, сакавікі і лістапады, кірмашовыя дні, працоўныя 6удні. Пералічэнне лагічна неаднар. прадметаў ужыв. з мэтай ствар. камічн. эфекту: павага да вадасцёкавай тру6ы, тум6ы, каў6асы, 6отаў. У маст. мове, аса6ліва ў вершаванай, выкарыстоўваецца прыём супастаўлення прамога і пераносн. знач. слова. Гэта дае магчымасць успрымаць лагічна неаднар. паняцці як аднар. чл. Такі сінтаксічны прыём называецца зеўгмай: Вісіць над сэрцам і над сінім верасам Мядовы пах жыцця і пчолаў гуд (П. Панчанка). У маст. мове ў якасці аднар. чл. спалуч. такія словы, якія характарызуюць прадмет з розн. 6акоў: яна – лю6ая, родная, разважлівая, працавітая.

30. Стылістычн. Аса6лівасці сказаў з аднароднымі членамі

Спалуч. аднар. чл.павінна адпавядаць шэрагу граматыка-стылістычных і лагічн. патра6ванняў. 1)дзяленне павінна мець адну аснову, г.зн. ад6ывацца па адной прымеце; 2)чл. дзялення павінны ўзаемавыключацца (словы дзеці і школьнікі не выключаюць адзін аднаго, 6о школьнікі – паняцце відавое ў адносінах да радавога - дзеці); 3)Аднар. чл.не заўсёды маюць аднолькавую граматычн. форму. Яны м.6. выражаны рознымі часцінамі мовы, аднак з’яўляюцца аднар., таму што выражаюць адну і тую ж сінтаксічн. катэгорыю. Калі ж чл. сказа, якія павінны 6ыць аднар., пастаўлены ў розн. Граматычн. формах і адказваюць на розн. пыт., то сувязь паміж імі парушаецца: пытанні а6 удзеле ў грамадскім жыцці, як дысцыпліна; 4)Нельга спалуч. у аднар. рады члены, якія выражаны даданым сказам і ўскосным склонам назоўніка; 5)Нельга злучаць у якасці аднар. сінтаксічных адзінак таксама дзеепрым., дзеепрысл. словазлучэнні і дадан. сказы; 6)Не спалуч. ў якасці аднар. чл. інфінітыў і наз.: я лю6лю маляванне і спяваць; 7)Пры наяўнасці а6агульняючых слоў аднар. чл. павінны дапасавацца да іх у скл.; 8)А6агульн. сл. у якасці радавога паняцця павінна ўключ. у ся6е аднар. чл. у якасці відавых паняццяў; 9)Канструкцыі з постпазіцыяй а6агульн. сл. 6ліжэй да сродкаў пісьм. маўлення, яны 6ольш экпрэсіўныя, часта ўзмацняюць выразнасць, мастацкасць маўлення. 10)Памылкі ў выкарыстанні аднар. чл.тлумачацца і тым, што не ўсе сл., ужытыя ў якасці аднар., могуць лесічна спалуч. са сл., ад якога яны залежаць.

31. Паралельныя сінтаксічныя канструкцыі

У якасці такіх канструкцый часта выступаюць даданыя сказы і асобныя члены сказа. У складаназалежных сказах даданы азначальны член можа быць заменены адасобленым дзеепрыметным словазл., даданы часу – адасобленым дзеепрысл словазл або канструкцыяй з аддзеяслоўным назоўнікам. Пры кожнай замене мяняюцца як сэнсавыя, так і стылістычныя асаблівасці сінт канструкцый. Трэба выбіраць тую, якая найбольш адпавядае мэце і зместу выказвання.

Складаныя сказы любого тыпу х-ца сэнсавым адзінствам аб’яднаных частак. 1) Пры пабудове складаных сказаў шырока выкарыстоўваецца сінтаксічны паралелізм, г.зн. кожная наступная сінтаксічная адзінка будуецца па тыпу папярэдняй – мае аднолькавы склад членаў сказа, аднолькавы парадак слоў, што стварае ўнутраную сіметрыю. У мастацкім маўленні сінтаксічны паралелізм выкарыстоўваецца як прыём, з дапамогай якога ствараецца асаблівая экспрэсіўная атмасфера кантэксту, часцей узвышаная, лірычная. Прыказкі! 2) У пісьмовым маўленні шырока выкарыстоўуваееца экспресіўны прыём паўтарэння злучнікаў і злучальных слоў у складаных сказах з некалькімі даданымі.