25.Ашық экономикадағы ұлттық табысты есептеуі.

Ашық экономика- басқа елдермен экономикалық қатынас орнататын және халықаралық еңбек бөлінісі мен халықаралық саудаға белсенді қатысатын мемлекет экономикасын айтамыз. Ашық экономикада өндірілген өнімнің бір бөлігі мемлекеттің ішінде сатылатын болса, екінші бөлігі экспортқа шетелге сату шін шығарылады.Ашық экономикада өндірілген тауарға кеткен шығындарды 4 компонентке бөліп қарастыруға болады:

1. Отандық тауарлар мен қызметтерді тұтыну Сd;

2. Отандық тауар мен қызметтерге кеткен инвестициялық шығандар Id;

3. Отандық тауар мен қызметтерді мемлекеттік саtып алу Gd;

4. Отандық тауарлар мен қызметтердің экспорты EX;

Яғни, есептеу келесі формула арқылы беріледі:

Y= Сd+ Gd+ Id+ EX

Мемлекеттік сатып алудың жалпы мөлшері – бұл отандық тауарлар мен қызметтердің мемлекеттік сатып алуы мен шетел тауарлары мен қызметтерін мемлекеттік сатып алуының сомасын білдіреді. Яғни,

C=Cf+Cd

I=Id+If

G=Gd+Gf

Жоғарыдағы ЖҰӨ есептеу формуласына қойсақ, онда:

Y=(C-Cf)+(I-If)+(G-Gf)+EX

Экспорт пен импорт айырымы NX=EX-IМ сонда:

Y=C+I+G+NX (ЖҰӨ)

Енді осы жерден Ұлттық табысты табу үшін ЖҰӨді табыстар бойынша есептегепдегі формуладан амортизацияны алып тастаймыз.

ЖҰӨ = жалақы + рента + % + П - амортизация

26.Капитал қозғалыс шот және ағымдағы операциялар шоты. Капитал мен тауарлардың халықаралық ағымдары

Төлем балансының құрамы. Ашық экономикада жабық экономикадағыдай қаржы нарықтары игіліктер нарығымен тығыз байл.ЖҰӨ есептеу арқылы жинақ пен инвестиция арқылы түрлендіреміз-Y=C+I+G+NX теңдеудің екі жағынан да С және G ды шегеріп, Y-C-G=I+NX . S=I+NX

Ағымдағы операциялар мен капитал қозғалысы шотының сальдолары қосындысы ресми резервтердің өзгеруіне тең. Капитал қозғалыс шоты ел ішіндегі инвестициялардың жинақтары көп екендігін білдіреді. Осыдан капитал қозғалыс шоты ел ішіндегі шетелден қаржыландырылған капитал мөлшеріне тең. Төлем балансының ағымдағы операциялар шоты- бұл елдің сыртқа шығарылған таза экспортынан түсетін соммасы. Егер I-S оң болса онда NX теріс болған жағдайда яғни катипал қозғалыс шотының сальдосы оң болыпғ ал ағымдағы операциялар шоты теріс болса онда мемлекетте тапшылық пайда болады. Осы тапшылықты жабу үшін жетіспеген қаражатты халықаралық қаржы нарықтарынан несие алып, тауарларды импорттау арқылы толықтырамыз. Ал егер керісінше болса,онда тауарымызды экспорттауға мүмкіндік туады. Капитал мен тауарлардың халықаралық ағымдары:

Кіші ашық экономикада қарастыратын болсақ-кіші ашық экономика әлемдік нарықтың кішкентай үлесін иемденеді, және өздігінен әлемдік пайыздың қойылымына аса аз әсерін тигізеді, әлемдік қаржы нарықтарына қол жеткізе алады, яғни осы елдің үкіметі халықаралық қаржыландыру мен несиелендіруге кедергі келтірмейді.Кіші ашық экон моделінің алғышарттары: 1-У шығарылым көлемі деңгейі сол кездегі өндіріс факторларының белг- Y=Yсыз=F (K.L) 2-тұтыну қолдағы бар табысқа тәуелді, егер қолда бар табыс кеміген сайын, С тұтыну көлемі де кемиді. С =C(С- Y) 3-Инвестиция нақты пайызға тәуелді.Пайыз қойылымы жоғарылаған сайын инвест төмендейді.4-Ішкі пайыздық қойылым әлемдік пайыз қойылымына тең.

Енді ұлттық шоттың негізгі теңдігін келесі түрде жазуға болады: Nx=S-I

NX=(Y-C-G)-I

Алғышарттар ескерілген жағдайда:

NX=/Y`-C(Y`-T)-G/I (r`)=S`-I(r`)

r S r S

NX

r* - - - - - - - - - - - r* - - - - -

NX

r - - - - - - - - - - I(r) r - - - - - - - - - - - - I(r)

I,S I,S

1-cурет. Жинақ пен инвестиция нақты пайыз қойылымының функциясы ретінде