8. Ссср и бсср у другой палове 20 ст.

8.1 Аднаўленне

Пасля другой сусветнай вайны склалас новая будова свету на аснове яльцинска-падсдамскай систэмы мижнародный адносин.

Германія і яе саюзнікі страцілі свае пазіцыі у сусветнай палітыцы. На роль сусветнага лідэра ўсё актыўней прытэндавала ЗША. 2-ой звышдзяржавай станавіўся СССР. СССР меў самую магутную армію і яго аўтарытэт як пераможцы значна ўзрос ў свеце. Пачалася барацьба за сусветнае лідэрства. Змянілася і палітычная сітуацыя ў свеце. Да вайны толькі СССР быў сацыялістычнай краінай. Пасля вайны пры ваеннай, фінансавай дыпламатычнай падтрымцы СССР на шлях сацыялізму сталі Албанія, Балгарыя, Венгрыя, Польшча, Румынія, Чэхаславакія, Югаславія і ГДР. Пазней да сусветнай сістэмы сацыялізму далучыліся Паўночная Карэя, Кітай і В’етнам. У 1949 годзе быў створаны Савет эканамічнай узаемадапамогі, а ў 55 – арганізацыя Варшаўскага дагавора. Сацыялістычнаму блоку супрацьстаяў капіталістычны блок на чале з ЗША.

У 49 годзе была створана арганізацыя Севера-Атлантычнага дагавора – НАТА. Склалася біпалярная сістэма свету, пачалося ваеннае, эканамічнае, ідэялагічнае супрацьстаянне двух сістэм, якое атрымала назву “холодная война”. Пачалася гонка ўзбраенняў, паміж краінамі двух сістэм паўстала жалезная заслона. Умацнілася эканамічаня інтэграцыя сярод крін ЗЕ. Как павысіць свой аўтарытэт ў Еўропе, ЗША пачалі ажжыццяўляць план Маршала- - выдзяленне Еўрапейскім краінам значных рэсурсаў для аднаўлення эканомікі пры умове пэйных палітычных патрабаванняў. Паступова распал\далас каланіяльная сітсэма Першымі ў 40-50 гады атрымалі незалежнасць Інданэзія, В’етнам, Індыя. У 60 гады незалежнымі сталі краіны Афрыкі. Беларусь атрымала магчымачць ўступаць ў дыпламатычныя адносіны з іншымі краінамі.У 44 годзе быў створаны народны камісарыят замежных спраў БССР. БССР стала адной з краін стваральніц ААН. Да сярэдзіны 80 г.г. Беларусь палпісала больш за 160 міжнародных дагавораў і пагадненняў. Яна абіралася пастаянным членам савета бяспекі ААН, яе прадстаўнікі ўваходзілі ў склад эканамічнага і сацыяльнага савета ААН.

Перамога народа ў вайне і знаёмства з жыццём ў Еўрапеймкіх краінах давала надзею на змены ў грамадска-палітычным жыццці ў краіне. З’явілася больш крытычнае стаўленне да саыецкай сістэмы. Але дэмакратызацыі не наступіла. Яшчэ больш ўзмацніўся культ асобы Сталіна, працягваліся палітычныя рэпрэсіі. Нягледзячы на рэпрэсіі большасць людзей верыла ў Сталіна і партыю. На выбары ў вярхоўны савет у 46 годзе Сталін пацвердзіў курс на пабудову камунізма ў адной краіне. Першай задачай пасля вайны было аднаўленне гаспадаркі. У 46 годзе быў прыняты план чацвёртай пяцігодкі, мэтай якой была дасягнуць даваеннага ўзройня вытворчасці і пераўзыйсці яго.

Пасля вайны прыарытэты ў гаспадарцы не змяніліся галоўным накірункам была прамысловасць. Інвістыцыі ў яе былі ў 7 разоў большыя, чым ў будаўніцтва і ў 3,5 разы больш, чым ў сельскую гаспадарку. Асноўнай крыніцай сродкаў быў саюзны бюджэт. Значаную дапамогу абсталяваннем харчаваннем і медыкаментамі аказалі міжнародныя арганізацыі па лініі ААН. Важнейшымі прыынамі пасяховага аднаўлення гаспадаркі сталі гераічная і самаадданая праца людзей і працоўны інтузіазм, якія ўмела выкарыстоўваліся партыйным кіраўніцтвам. Прамысловасць Беларусі ужо ў пачатку 49 года дасягнула даваеннага ўзроўню, а ў 50 пераўзыйшла яго на 15 %. Запрацавалі новыя прадпрыемствы МАЗ, МТЗ, Мінскі мотва-вела завод. Тэмпы развіцця сельскай гаспадаркі былі больш маруднымі. Сітуацыю ўскладніла засуха 46 года. У Заходняй Беларусі праягнулася не скончаная да вайны калектывізацыя. Яе метады і сродкі былі такімі ж як да вайны, але тэмпы – хутчэйшымі. У 50 годзе 87 % гаспадарак былі ў калгасах. У аграрным сектары планы чацвёртай пяцігодкі не былі выкананы. Прычынай гэтага сталі нізкія закупачныя кошты на прадукцыю, нізкі ўзровень механізацыі, адсунасць аплаты працы сялян. Да 47 года захоўвалася картачная сістэма, пасля яе адмены кошты на пралукты харчавання ўзраслі ў 3 разы. Не хапала жыллёвага фонду.