Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
кытай на печать(1).docx
Скачиваний:
1
Добавлен:
01.03.2025
Размер:
78.3 Кб
Скачать

1.Қытай тіліндегі тондар

Қытай ортақ тілінде бірінші тон,екінші тон, үшінші тон, төртінші тон деген 4 тон бар. Тонның жазылуына қарай, мағынысы бөлек болады.Мысалы:

сущ. 1) мама, мать 妈爱我 мама любит меня 2) няня, мамка, служанка (в обращен.

I сущ. 1) конопля; пакля (также родовая морфема) 大麻 конопля 亚麻 лён 胡(芝)麻...

I сущ. 1) лошадь; конь; лошадиный; конный; конский 拉着一匹马 вести 归马于华山�...

гл. ругать; поносить; обзывать (кого-л. чём-л.); бранить; брань; ругань 骂了�...

shī

Примечание: не путать со знаком азбуки чжуинъцзыму ㄕ I сущ. 1) труп, мёрт...

shí

I числ. десять; десятый 逐什一之利 добиваться прибыли в одну десятую 什二 двенадцать.

shǐ

I сущ. 1) стрела 无的放矢 пускать стрелы без цели 矢直 прямой, как стрела 拱矢...

shì

I связка 1) местоименная связка в конструкции связочного сказуемого;



2. Қытай иероглифінің құрылымы: Бір қытай иероглифін бірнеше бөлікке бөлуге болады. Әр біреуінің өзіндік конструкциясы бар. Өз тәртібі бойынша жазылған қытай иероглифтері дұрыс әрі көркем болып шығады:

1 ) дара тұлғалы иероглифтер: ,М: 我, 日, 大.

2 ) сол және оң бөліктен құралған иероглифтер: ,М: 你, 的, 那.

3 ) оң, сол және ортаңғы бөліктерден құралған иероглифтер: , М:

班, 谢.

4 ) жоғарғы және төменгі бөліктерден құралған иероглифтер: ,М: 要, 去.

5) жоғары, орта және төменгі бөліктерден құралған иероглифтер:

М: 常, 觉.

6 )екі жағы қоршалған иероглифтер: , М: 店, 这.

7 ) үш жағы қоршалған иероглифтер: , 同, 间.

8 ) төрт жағы қоршалған иероглифтер: , 因, 国

3.Қытай иероглифтеріндегі графемалар..

Қытай иероглифтері өте қиын көрінгенімен, барлығы қарапайым бихуалардан құралады

— горизонтальная héng

| вертикальная shù

丿 откидная налево или направо piě

\ наклонная налево или направо nà

горизонтальная с кручком héng gōu

вертикальная с кручком shù gōu

v одкидная верх tí

丶 точка которая с низу верх или с верху вниз diǎn

L ломаная горизанталь héng zhé

Г ломаная вертикаль shù zhé

4. Қытай иероглифтерінің жазылу ережесі.

Каллиграфиялық белгіні қабылдау — дәстүрлі қытай мәдениетінде эстетикалық қана емес, сонымен қатар этиканың ерекше бір саласы ретінде қарастырылады. Қытайлықтар иероглиф белгілердің каллиграфиясына (қалай жазылуына қарай) қарап, автордың ішкі жан дүниесінің қандай күйде болғандығын, оны жазған адамның мінез-құлқын анықтайтын болған. Каллиграфияға осынша мән берілгені соншалық, оны өнердің жеке саласы деп те қарастырған. Қытай каллиграфиясының әдемілігі — оның пластикалық элементтерінің әсерлілігінде, табиғи тепе-теңдіктің сақталуында, әдемі орналасуында. Кескіндеме өнерінің туындыларын бағалауда да каллиграфияға үлкен мән берілген. Каллиграфияны би өнерімен теңестіру өнер адамдарының байқампаздығын, талғампаздығын байқататын сияқты. Өйткені мұз айдынындағы билердің өзі де «мұз каллиграфиясына», яғни бишілердің мұз айдынындағы іздері арқылы бағаланады ғой. Иероглифтердің жазылуына осыншама жоғары талаптардың қойылуының сыры оның табиғатпен үндестік табуына байланысты сияқты.

Қытай тілінде 40,000 астам мисол бар, бірақ 400 буын ғана бар,және 4 тон бар.

Қытай иероглифтерінің жазылуының негізгі жеті ережесі бар:

1)бірінші горизанталь сызықтар одан кейін вертикаль сызықтар жазылады

2)бірінші солға түрілген сызық(откидная влево) одан кеиін солға түрілген жазылады(откидная вправо)

3)иероглиф жоғарыдан төменге қарай жазылады

4)және солдан оңға қарай жазылады

5)бірінші иероглифтің сыртқы жағы одан кейін ішіндегі жазылады

6)"мемлекет" 国guó, "күн" 日rì деген иероглифтерде бірінші ішіндегі элементтер соңынан сыртындағы элементтер жазылады

7)бірінші иероглифтің ортасында тұрған элементтерді жазу керек,соңынан солдан оңға элементтерді жазу керек