Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
социология экзамен жауаптар.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.03.2025
Размер:
931.84 Кб
Скачать

28Қазіргі отбасының мәні мен құрылымы

Отбасы - бірлесіп күн көретін туыстық қатынаста тұратын адамдар тобы. Балалар тәрбиесін жүзеге асырып, басқа да қоғамдық тұрғыдан мәнді кажеттіліқтерді қанағаттандыратын некелік немесе туыстық қатынастармен байланысқан адамдар тобы.

Отбасының маңызды сипаты - оның қызметі, құрылымы және динамикасы болып табылады.

Отбасы құрылымы отбасының құрамы мен санынан, сонымен қатар оның мүшелері арасындағы өзара қарым-қатынастарының жиынтығынан тұрады. Отбасы құрылымын талдау отбасы қызметінің қандай жағдайда жүзеге асуы жөніндегі сұрақтарына жауап беруге мүмкіндік туғызады: отбасында кім басшылық етеді және кім – орындаушы, отбасы мүшелерінің арасындағы құқықтары мен міндеттері қалай бөлінген деген сияқты.

Отбасы құрылымының бұзылуы – бұл оның қызметінің отбасымен орындалуына қиындық тудыратын және кедергі келтіретін құрылымдарының ерекшеліктері болып табылады. Мысалы, ері мен зайыбының арасындағы шаруашылық-тұрмыстық міндеттерінің тең бөлінбеуі өзара қарым-қатынас құрылымының бұзылу негізінде ілгері басады, яғни маңызды міндеткерлікті алған сол ерлі-зайыптылардың қажеттілік қатарының қанағаттануына кедергі жасайды: жеке күшті бұрынғы қалпына келтіру, рухани қажеттілікпен қанағаттандыру. Осы себептен, отбасындағы қарым-қатынас құрылымының бұзылуы оның түрлі қызметінің отбасымен орындалуына кедергі келтіретін отбасылық қақтығыстар екенін мойындау керек. 29 Қоғамдық пікірдің қалыптасуы

Ақапарат қызметінің пайда болу үрдісі барлық жергілікті студияларда бір үлгіде өтті. Ол республиканың қоғамдық өміріндегі жаңалықты қамтудан басталып, облыстар мен қалалардың актуальді оқиғалармен аяқталды. Жаңалықтар спорт жарыстарынан шағын сюжеттер ғана беріліп тұрды. Экраннан жастар аудиториясын толғантқан проблемалар, жұмысшылар өмірі, комсомол ұйымның жұмыстары сирек көрсетілді. Өмірдің сан-саласындағы көкейтесті тақырытарға теледидар әлі шынайы түрде тереңдеп бара алмады. Көрермендерді көп ұлтты кеңес әдебиетімен, өнерімен, класиктер шығармаларымен таныстыру, өнер адамдарының мерейтойлық шығармашылық портреттері, өмірбаяндық хабарлар, өнер шеберлерінің концерттері – көркемдік бағыттағы хабарлардың негізгі мазмұнын құрады. Балалар хабарлары жолындағы алғашқы ізденістер басталды. Сөйтіп, Алматы телестудиясының шығармашылық тобы сан бағыттағы беймәлім пішінермен бетпе-бет келіп, газет пен радионың бар мүмкіндігін экранға ыңғайлау жолындағы ізденістерін жылдар бедерінде ұштап отырды. Алғашқыда телеэкрандағы хабарларды журнал, лекция, хабар, әдеби хабар, әңгіме, сөз, концерт, мультфильм, фото және кинорепортаж, киноочерк, киножурнал, мақала, деректі, ғылми фильм, спектакль, телеқойылым, концерттік трансляция бағытындағы пішіндер мен жанрлар құрады. Келе-келе бұл пішіндер мен жанрлар көрермендер арасында танымалдыққа ие болды. Егер радиожурналистиканың алғашқы кеңестік әрі қазақстандық жанрлары радиогазет шеңберінде дамыса,, ал тележурналистиканың отандық урнал түрінде дамығаның ғылыми тұрығдан айқындалды.

30 Әлеуметтік құрылым және әлеуметтік стратификация

Әлеуметтік құрылым - [лат. structura - қүрылым] - қоғамның неме¬се әлеуметтік топтың ішкі қүрылымы, әлеуметтік топ, институттар мен олар¬дың арасындағы өзара қатынастардың реттелген жиынтығы. Әлеуметтік құрылым негізінде еңбектің қоғамдық бөлінісі, ерекше қажеттіліктер мен мүдделердің, ережелер мен рөлдердің, өмір салтының және әртүрлі әлеуметтік топтардың болуы жатады. Әлеуметтік құрылым үғымы "таптық қүрылым" үғымынан әлдеқайда кең, өйткені ол қоғамды тек таптарға емес, сонымен қатар басқа да әлеу¬меттік топтарға, жіктерғе бөледі. Әлеуметтік құрылым қоғамның түтастығын және түрақтылығын сақтауда аса маңызды рөл атқарады. Әлеуметтік құрылым мәселелерін әлеуметтік жіктелу теориясы қарастырады.  Әлеуметтік стратификация - қоғамның әлеуметтік жіктелуі. Біз қоғамының әлеуметтік құрылымын сөз еткенде қоғам өзінің құрылымы жағынан бірдей емес екендігін айтып еткен едік. Қоғам адамдарының арасында теңсіздік бар. Соған байланысты олардың әлеуметтік жүйедегі алатын орындары да бірдей емес. Жекелеген индивидтер мен адам топтарының арасында әлеуметтік жіктелу бар. Оларды жіктегенде бірқатар өлшемдер басшылыққа алынады, мәселен, табыстарының көлемі, білімдерінің деңгейі, мамандықтағы мәртебесі, билікке қатынастары. Қоғам мүшелерінің арасында әлеуметтік теңсіздіктің табиғатын, себептерін, оның заңды құбылыс ретіндегі мәнін түсінуде әлеуметтік стратификация теориясының маңызы зор. «Стратта» деген геология термині жердің құрылымындағы қабаттарды анықтауға байланысты қолданылады.

31 Бүкіләлемдік бірлестік дағдарысы. Әлеуметтік талдауН.Назарбаев әлемдік дағдарыстан шығу үшін нақты қандай шаралар жасалуы керектігіне тоқталды. Әлемдік қоғам­дастық, деді ол, дағдарыстан нақ­тылай шығу үшін жаңа және әділетті қаржы-валюталық архи­тек­тураға қарай сатылаған адым­дар жасауы керек. Ал енді мұндай қадамдардың локомотивтері бірінші кезекте жаңа за­манның лидерлері болары анық. Бірақ сол жаңа заманның қашан басталатыны әзірге белгісіз. Ол үшін бізге осы дағдарыстың аяқ­талғанын және жаңа заманның басталғанын білдіретін белгілер мен критерийлерді анықтау керек шығар. Бұл критерийлерді мен осыдан екі жыл бұрын, 2009 жылдың ақпан айында жария­лан­ған «Дағдарыстың кілті» атты еңбегімде жариялаған едім. Әзірге оның бірде-бір тұжы­ры­мын ешкім де жоққа шығарған жоқ. Осы жерде қайталап айта кететін болсам, олар: Біріншіден, негізгі қолданушылардың әлем елдері мен өз халық­тары­ның мүддесі үшін әзірлеген заң­дылық критерийі, яғни әлемдік валюта туралы Бүкіләлемдік заң (немесе келісім). Екіншіден, әлем­дік валютаны шығару тетіктерін басқару мен процеду­ра­лары­ның мөлдірлігі, яғни де­мократиялылық критерийі. Үшіншіден, қолданушылар мен әлемдік қоғамдастық тарапынан әлемдік валюта эмитентін ба­қы­лау критерийі. Төртіншіден, негізгі субъектілер – елдер, компаниялар және азаматтар, әлем­дік қоғамдастық алдындағы әлем­дік валюта эмитентінің жауапкершілік критерийі. Мемлекет басшысы осыған байланысты Қазақстанда атқарылып жатқан шараларға тоқ­талды. 2010 жылы отандық эко­номиканың өсімі 7 пайыз болды. Біз осы қарқынды төмен­дет­пеу мақ­сатын алдымызға қой­ып отыр­мыз. Сөйтіп, Қазақ­стан 2016 жылы ІЖӨ көлемін 15 мың дол­ларға жеткізіп, табысы жоғары елдер тобына өтетін болады. Ал өткен жылы біз Қазақстанның 2020 жылға дейінгі даму стра­те­гиясын қабылдадық. Ол біз­дің еліміздің он жылдық кезе­ңін­дегі жаңғыру бағыттарының негізгі бағыттарын айқындаған. Атап өтер болсақ, олар эконо­ми­каны үдемелі түрде әртараптан­дыру, адам капиталын дамыту, іскерлік және тартымды инвес­ти­циялық климатты қалып­тас­ты­ру, халыққа қызмет көрсетуде жоғары сапаға жету және ұлт­аралық келісімді сақтау. 2015 жылға дейін Қазақ­стан­да құны 80 млрд. доллар бола­тын және жаңадан 200 мың жұ­мыс орнын ашатын 500-дей жоба іске асырылатын болады. Біз тұрақты экономикалық дамудың негізі мен инновациялардың бас­ты қозғалтқышы адам капиталы екенін жақсы түсінеміз. Сондық­тан да дарынды балалардың әлеуе­тін ашуды көздейтін Ин­тел­лектуалды мектептер жүйе­сін аштық. Жоғары оқу орын­да­рының инновациялық істерге өтуін қамтамасыз ететін жұ­мыс­тар жасаудамыз. Соның ішінде Астана қаласында жаңа халық­ара­лық университет пен иннова­ция­лық технологиялар паркін аш­тық. Болашақта осынау ин­тел­лектуалдық алаңдар әлемдік деңгейдегі ғылыми орталықтар­ға, болашақтағы инновациялар­дың қайнар көзіне және оны іс жүзіне асыратын орындарға ай­на­лады. Одан әрі Елбасы салы­нып жатқан «Батыс Қытай-Ба­тыс Еуропа» автожолы мен Иран мен Қытайға тартылатын темір жолдар, сондай-ақ су жолдары­ның дамытылатынына тоқталып өтті. Біз Қазақстанды 2016 жылы сауда, логистика, іскерлік хаб және Орталық Азиядағы білім­нің аймақтық орталығына ай­нал­дыруға барлық күшімізді жұ­мылдырудамыз, деді ол. Сөзінің соңында Н.Назарбаев қатысушылардың бәріне табыс және жемісті жұмыс тіледі. Н.Назарбаевтың сөзі үлкен ықыласпен және зор ынтамен тыңдалды. Өзінің қорытынды сөзінде Ресей Федерациясының Президенті Д.Медведев Қазақ­стан басшысының көптеген ұсы­ныстарына ден қойып, сілтемелер жасап отырды. Сондай-ақ отырыста Испания Премьер-министрі Хосе Луис Родригес Сапатеро мен Финляндия Президенті Тарья Халонен де сөйледі. Осы күні Елбасы Н.Назарбаев Санкт-Петербургте Финляндия Президенті Т.Халонен, Шри-Ланка Демократиялық Социалистік Республикасының Президенті М.Раджапаксемен де кездесіп, екіжақты келіссөздер жүр­гіз­ді. Ал Ресей Федерациясының Президенті Д.Медведевпен жұ­мыс бабындағы кешкі аста кездесіп, екіжақты және кейбір әлемдік мәселелердің өзекті мә­се­лелері туралы пікір алмасты

Менде 32,33 жауаптар жоқ