10.Оңтүстік-Шығыс Қазақстанда аграрлық саланың және көлік шаруашылығының даму денгейі

Бұл экон.қ ауданның құрамына Алматы облысы кіреді.

Көлік

Алматы облысының аумағы өзен, теміржол, автомобиль және әуе сияқты көлік тораптарына ие. Алматы облысы арқылы жалпы ұзындығы 1342,9 шақырым теміржол магистралі өтеді. Бұл фактор аймақтың, мемлекеттің экономикалық және әлеуметтік-мәдени кеңістігіне кіруіне мүмкіндік беріп қана қоймай, сонымен қатар қажетті шарты болып табылады. Облыстың аумағында 17 автостанция және Талдықорған мен Қапшағай қалаларында 2 автовокзал орналасқан.  Алматы облысында автомобиль көлігі қызметінің көрсеткіші тұрақты өсуі байқалады, өйткені облыстағы тасымалдау көлемінің негізгі бөлігі көліктің осы түрі құрайды

Автомобиль көлігімен 113,5 млн.тонна жүк тасымалданып ол өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 20,6 % артты, жүк айналымы 4536,9 млн.т/км құрады (2011 жылдың қаңтар-қыркүйек айларына 115,0%). Сонымен қатар облыста 2 әуежай: Талдықорған қаласында -«Жетісу» Авиакомпаниясы» АҚ және Іле ауданы Боролдай кентінде -«Альтаир Эйр» ЖШС орналасқан

Ауыл шаруашылығы дегенде, тіл ұшына алдымен ірі қара, жылқы және құс, жүгері, қант қызылшасы, майбұршақ, темекі, картоп пен көкөніс өсіру және сүт пен жұмыртқа, жүн өндіру кәсіптері оралады. Өйткені, аграрлық кешенде көпсалалы, тұрақты құрылым қалыптасты. Толығырақ тоқталғанда олар 906 ауылшаруашылық кәсіпорын­дарын, 41981 шаруа қожалығын және 321, 5 мың жекеше шаруашылықты құрайды Ауыл шаруашылығының жалпы өнімі 2000 жылдан бастап, жылма-жыл орташа есеппен 15 пайызға өсуде. Ауыл шаруашылы­ғы дақылда­рының жалпы алаңы – 861,7 мың гектар. Оның ішінде 377,2  мың гектары – суармалы немесе өңделетін барлық өңірдің 43,8 пайызы. Соңғы жылдары өнімділігін арттыру арқылы дәнді дақылдарды өсіруде тұрақты көрсеткішке қол жетуде. Егер 2001 жылы дәнді дақылдар түсімі 799,4 мың тонна болса, соңғы үш жыл бойы оның өсімі 1 млн. тоннадан асып отыр. Негізгі техникалық да­қылдардың бірі – қант қызылшасын өсіруге баса көңіл бөлінуде. Соның нәтижесінде облыстың республикадағы өзіндік үлесі 81,7 пайызды құрады. Сонымен қатар, облыс еліміздің темекі өндіру жөніндегі басты шикізат аймағы болып есептеледі. Себебі, жапырақ жинаудың жалпы көлемі – 87,4 пайызды, ал дайын шылым беру көлемі 94,4 пайызды көрсетеді.

Республика бойынша көкөніс өндіру жө­ніндегі облыстың үлесі – 24,1 пайыз. Соңғы 4 жылда орта есеппен жыл сайын 465,3 мың тонна көкөніс өсірілгені осының дәлелі. Ай­талық, Еңбекшіқазақ ауданында қуаттылығы  20 тонна табиғи шырын шығаратын “Ақ жол” ЖШС іске қосылды. Ал “Фуд Мастер Ком­пания” ЖШС “Пике” сауда мар­кісімен табиғи жеміс-жидек және көкөніс шырын­дары шығарылуда. Сол сияқты Текелі қаласындағы “Зеленый дом” ЖШС-нің  ұзақ мерзім сақтауға шыдас беретін сапалы өнімдері де мол сұранысқа ие.

. Облыстың жеміс-жидек өсірудегі тәжіри­бесі мол. Жеміс ағаштарының жалпы көлемі 17,2 мың гектарды, оның ішінде жүзімдік алқаптың өзі 4,5 мың гектарды алып жатыр. Соңғы жылдары алманың ежелгі “Апорт” сортын қалпына келтіру қолға алынған. Сондықтан, Алматы облысының өз атына лайық дүние жүзіне даңқы жайылатын кезі де алыс емес екендігіне сенім мол.

 Облыс дәндік жүгері өсіруден республика бойынша бірінші орында. Дәлірек айтқанда, бүкіл елдегі дәндік жүгерінің 63 пайызын дайындайды

облыс республикада жылқы мен құстың саны жөнінен бірінші, ірі қара, қой-ешкі жөнінен екінші орында. Жұмыртқа мен жүн өндіруден – бірінші, ет пен сүттен – екінші орынға ие. Негізінен қойдың қазақтың арқар-меринос, австралиялық меринос, дегерес, тағы басқа тұқымдарын өсіру тұрақтанып, нақты көр­сеткіштерге қол жетуде. Дегенмен, жүн мен теріні қайта өңдеу бүгінгі бәсекелестік дең­гейіне жете алмай отырғанын жасырмаға­нымыз жөн. Алматы облысының агроиндустрия саясатының басты бағыттары қандай. Олар – ауыл шаруашылығы өнімдерін тереңдете өңдейтін кәсіпорындар құру, мал шаруа­шылығының жемшөп базасын дамыту, облыста мал мен өсімдік шаруашылық­тарының озық технологиясын дамыту, биотехнологияны дамыту, фармацевтика өнер­кәсібін дамыту, экологиялық таза тамақ өнімдері кәсіпорындарын дамыту тәрізді негізгі бағдарламаның негізінде жүзеге асырылады.