БЕЛАРУСКІ ДЗЯРЖАЎНЫ УНІВЕРСІТЭТ

КУЛЬТУРЫ І МАСТАЦТВАЎ

МЕНЕДЖМЕНТ У сферы культуры

Праграма да спецыяльнасці 1-21 04 01 “ Культуралогія”;

Спецыялізацыі 1-21 04 01-02 01 “Менеджмент сацыяльнай і культурнай сферы”

1-21 04 01-02 02 “Менеджмент міжнародных культурных сувязей”

Мінск 2010

Складальнік

А.І.Сцепанцоў, в.а. загадчыка кафедры менеджменту сацыякультурнай дзейнасці УА “Беларускі дзяржаўны універсітэт культуры і мастацтваў”.

Рэцензенты

М. М. Каралёў, кандыдат педагагічных навук, дацэнт, дэкан факультэта культуралогіі і сацыяльна-культурнай дзейнасці Беларускага дзяржаўнага універсітэта культуры і мастацтваў;

А. А. Каспярук, кандыдат культуралогіі, дацэнт, рэктар ПУА “Інстытут парламентарызму і прадпрымальніцтва”

Рэкамендавана кафедрай менеджменту сацыякультурнай дзейнасці Беларускага дзяржаўнага універсітэта культуры і мастацтваў (пратакол № 4, ад 25.11.09)

УСТУП

"Менеджмент у сферы культуры"  базавы вучэбны курс для студэнтаў спецыялізацый менеджмент сацыяльнай і культурнай сферы, менеджмент міжнародных культурных сувязей. Агульны аб'ём курсу  28 гадзін лекцыйных заняткаў, 36 гадзін практычных заняткаў, 12 гадзін лабараторных заняткаў.

Мэта курса  фармаваць у студэнтаў трывалыя прафесійныя ўстаноўкі для працы ў сучасных сацыяльна-эканамічных умовах, раскрыць змест канцэпцыі менеджменту ў сферы культуры.

Задачы курса:

 засвоіць асноватворныя ідэі менеджменту як кіравання людзьмі ў арганізацыях культуры з мэтай аднаўлення, захавання, папулярызацыі і распаўсюджванне культурных каштоўнасцей;

 авалодаць сістэмай навуковых ведаў, тэарэтычнымі асновамі кіравання, якія забяспечваюць практыку менеджмента навуковымі рэкамендацыямі і даюць агульныя ўяўленні аб арганізацыях розных тыпаў, намячаюць кірункі эфектыўнага кіравання імі;

 выпрацаваць элементарныя ўменні і навыкі кіраўнічай дзейнасці.

Змест курса раскрывае сутнасць менеджменту і сацыяльнага кіравання, спецыфіку працы ў сферы культуры; прыметы менеджэра; працэсны, сістэмны і сітуацыйны падыходы да менеджменту; мэты, функцыі, прынцыпы і метады ў сістэме катэгорый менеджменту; арганізацыйныя структуры кіравання ўстановай культуры; чалавечыя адносіны як найважную форму ўзаемадзеяння людзей, якая служыць жыццёва важнай мэце ўсталявання ўзаемасувязяў і супрацоўніцтва; сутнасць і асаблівасці кіраўнічых рашэнняў у сферы культуры; паняцце і значэнне кадравага менеджменту.

Засваенне курса забяспечвае студэнтаў ведамі аб:

 менеджменце як кіраванні сацыяльна-эканамічнымі і сацыяльна-тэхнічнымі сістэмамі для атрымання пэўнага выніку;

 дасягненнях розных падыходаў і школ, іх рэальным укладзе ў сучасную кіраўнічую думку; найболей вядомых імёнах аўтарытэтаў навукі і практыкі менеджменту;

 агульнай сістэме рыначных інстытутаў менеджменту і сваеасаблівасцях праяў у адносінах да сферы культуры; тэндэнцыях развіцця новай сістэмы эканамічных адносін, аб'ектыўных умовах развіцця ўсіх форм уласнасці, узнікненні наёмнай працы і, у сувязі з гэтым, ужыванні новых спосабаў кіраўнічай дзейнасці, распаўсюджванні прадпрымальнасці, ініцыятывы, разумнага спалучэння прыватнага і дзяржаўнага інтарэсаў;

 стратэгічным планаванні і кіраванні як аснове адаптацыі да рэчаіснасці;

 розных відах камунікацый як асновы ў дасягненні ўзгодненасці ў дзейнасці ўсіх звёнаў кіравання арганізацыяй шляхам усталявання рацыянальнасці сувязяў;

 агульным механізме прыняцця кіраўнічага рашэння.

Курс накіраваны на выпрацоўку ў студэнтаў неабходных уменняў і навыкаў:

 аналізу ўнутранага і знешняга асяроддзя арганізацыі, яе жыццёвага цыклу; кіраўнічых працэсаў як паслядоўных дзеянняў па ператварэнню рэсурсаў у рэзультаты; арганізацыйнай структуры кіравання з рознымі спосабамі рэалізацыі паўнамоцтваў кіраўніка, яго паводніцкімі дзеяннямі;

 распрацоўкі, выбару і рэалізацыі кіраўнічых рашэнняў, непарыўна звязаных з агульнымі функцыямі самога працэсу кіравання (планаванне, арганізацыя, актывізацыя і кантроль);

 выяўленню праблем кіраўніцтва як тыпу арганізацыйных паводзін, абумоўленага вызначаным службовым статусам і ўладнымі паўнамоцтвамі;

 індывідуальнага ўсведамлення тэарэтычнага матэрыялу, развіцця логікі вуснага і пісьмовага пераказу;

 выкарыстоўвання тэрміналогіі менеджменту, творчага канструявання каректных азначэнняў.

Самастойная праца студэнтаў накіравана на развіццё ў студэнтаў навыкаў пошуку неабходнай інфармацыі з навукова-метадычнай літаратуры, газетных публікацый, радыё- і тэлеінфармацыі. Выкарыстоўваецца кантэнт-аналіз крыніц, прысвечаных актуальным праблемам кіраўнічай і прадпрымальніцкай дзейнасці, на падставе якога кожны студэнт піша рэферат.

Напрыканцы курсу прадугледжваецца кантрольны тэст і іспыт па пройдзеным матэрыяле.

Праграма курса " Менеджмент у сферы культуры" распрацавана ў адпаведнасці з адукацыйным стандартам па спецыяльнасці "прыкладная культуралогія".

ТЭМАТЫЧНЫ ПЛАН КУРСА

Назвы тэм	Колькасць гадзін
	усяго	лекцыі	семінарырктич. занятия	лабараторныя
Тэма 1. Дзейнасць як сацыяльная аснова менеджменту	2	2	2
Тэма 2. Рэгламентацыя як аснова кіравання	4	2	2	2
Тэма 3. Спецыфіка сацыякультурнай сферы.Месца і роля галіны культуры	2	2	2
Тэма 4. Паняцце і мэты кіравання і рэгулявання культурных працэсаў	4	2	2	2
Тэма 5. Вытворчасць культурных даброт і асаблівасці кіравання	2	2	2
Тэма 6. Механізмы кіравання ў сферы культуры	2	2	4	2
Тэма 7. Дзяржаўнае рэгуляванне сферы культуры ў Рэспубліцы Беларусь	2	2	6
Тэма 8. Менеджмент у сферы культуры як кампанент культурнай палітыкі Рэспублікі Беларусь	2	2	2	2
Тэма 9. Праграмна-мэтавае кіраванне ў сферы культуры	2	2	2	2
Тэма 10. Сутнасць эфектыўнасці кіраўніцкай дзейнасці у сферы культуры. Арганізацыя эфектыўнай працы кіраўніка ўстановы культуры.	4	2	2	2
Тэма 11. Псіхалагічныя аспекты менеджменту ў сферы культуры	2	2	2
Тэма 12. Статус і ролі менеджэра сферы культуры	2	2	4
Тэма 13. Творчы калектыў як аб'ект кіравання	2	2	2
Тэма 14. Кадры культуры і кадравая палітыка	2	2	2
Усяго…	34	28	36	12

Тэма 1. Дзейнасць як сацыяльная аснова менеджменту

Антропа-сацыя-культурная сфера быцця. Дзейнасць як спосаб быцця чалавека. Сацыяльныя законы прагрэса чалавецтва. Суб’ект і аб’ект дзейнасці. Знешняя і ўнутраная дзейнасць. Дзея як адзінка аналіза дзейнасці. Тэорыя дзейнасці. Віды дзейнасці, прызнакі культурнай дзейнасці чалавека. Калектыўная дзейнасць – важная ўмова культурнага працэсу.

Семінар:

1. Характарыстыка антропа-сацыя-культурнай сферы быцця.

2. Дзейнасць як спосаб быцця чалавека.

3. Прагрэс чалавецтва – вынік сацыяльнага развіцця.

4. Суб’екты і аб’екты дзейнасці.

5. Тэорыя дзейнасці і сацыяльная практыка.

6. Віды дзейнасці, прызнакі культурнай дзейнасці чалавека.

Тэма 2. Рэгламентацыя як аснова кіравання

Аб’ектыўная неабходнасць кіравання. Рэгламентацыя – шлях да эфектыўнай каардынацыі (Дзюркгейм). Інстытуцыянальная сістэма менеджменту. Сацыяльнае кіраванне. Менеджмент як асаблівы тып кіравання ў рыначнай эканоміцы. Неабходнасць каардынацыі, кіраўніцкае ўздзеянне. Інтарэс як аснова да заахвочвання дзейнічаць.

Семінар:

1. Дзеянне агульных законаў і норм жыццядзейнасці. Грамадства як суперсістэма.

2. Рэгламентацыя як аснова ўпарадкавання сацыяльных узаемаадносін.

3. Характарыстыка інстытуцыянальнай сістэмы менеджменту.

4. Сацыяльнае і прадпрымальніцкае кіраванне.

5. Праяўленне агульных прынцыпаў менеджменту ў сацыякультурнай сферы.

6. Кіраўніцкае ўздзеянне. Інтарэс як аснова да заахвочвання дзейнічаць.

Тэма 3. Спецыфіка сацыякультурнай сферы. Месца і роля галіны культуры

Сацыякультурная прастора. Паняцце і характарыстыка сацыяльна-культурнай сферы. Асноўныя фактары, якія вызначаюць спецыфіку гаспадарчай, эканамічнай дзейнасці сацыякультурных устаноў у прадпрымальніцкім кірунку. Культурнае асяродзе як фактар актыўнага ўздзеяння на фарміраванне чалавека. Галіна культуры як самастойная частка сістэмы народнай гаспадаркі. Уклад культуры і мастацтва ў развіццё сучаснага грамадства.

Семінар:

1. Паняцце і характарыстыка сацыяльна-культурнай сферы.

2. Некамерцыйны статус сацыякультурных устаноў, асаблівасці прадпрымальніцкай дзейнасці.

3. Своеасаблівасць прадукта сацыякультурных устаноў.

4. Характарыстыка галіны культуры.

5. Уклад культуры і мастацтва ў развіццё сучаснага грамадства.

6. Вопыт выкарыстоўвання прасторы (терыторый) для стварэння культурных праграм вольнага часу (агляд публікацый СМІ).

Тэма 4. Паняцце і мэты кіравання і рэгулявання культурных працэсаў

Паняцце рэгулявання. Адпаведнасць кіравання і рэгулявання культурных працэсаў мэтам, задачам, сродкам і прынцыпам культурнай палітыкі. Дзяржава як паўнапраўны рыначны агент, які задавальняе "сацыяльныя запатрабаванні грамадства". Ролі дзяржавы ў кіраванні сацыяльна-культурнай сферай, кіраўнічыя рычагі. Кіраўнічы цыкл. Самарэгуляванне як найважная ўласцівасць самаарганізацыі індывідаў і супольнасцей.

Семінар:

1. Паняцце і мэта рэгулявання, самарэгуляванне.

2. Магчымыя ролі дзяржавы ў кіраванні сферы культуры.

3. Кіраўнічы цыкл.

4. Культурная вытворчасць і кіраванне.

5. Рэгуляванне захоўвання і распаўсюджвання культурных каштоўнасцей.

6. Рэгуляванне засваення культурных каштоўнасцей.