
- •2) Геоақпараттық жүйелердегі «мәліметтер», ақпарат»,білім» түсінігі
- •4) Гаж жіктелуі
- •5) Мәліметтер көздері және олардың типтері
- •6)Техникалық қамтамасыз етілуі
- •7)Бағдарламалық қамтамасыз етілуі
- •8) Ақпараттық қамтамасыз етілуі
- •9)Мәліметтердің құрылымы мен үлгілері
- •10) Мәліметтердің форматтары
- •11)Мәліметтер базасы және оларды басқару
- •12)Мәліметтерді енгізу тәсілдері
- •13)Дистанционды зондылау мәліметтерін енгізу
- •14)Нысандардың кеңістіктік үлестірімін талдау
- •15)Жер бедерінің сандық үлгісін құрудың негізгі процестері
- •1)Визуализациялау әдістері мен тәсілдері
- •2)Электронды карталар мен атластар
- •3)Мәліметтерді талдау нәтижелерін бейнелеудің картографиялық тәсілі.
- •5) Гаж жобалау кезеңдері және ережелері
- •6) Гаж түрлері
- •7 ) Кеңістіктік қатынастар ; топология және желілер.
- •8)Гаж дың құрылысы және оның негізгі функциялары
- •9) Дәстүрлі картография және гаж функцияларындағы айырмашылықтар
- •11) Гаж құрылымы
- •13) Бастапқы мәліметтерді түрлендіру
- •15)Мәліметтерді кеңістіктік талдаудың негізгі функциялары.
- •2. ГаЖбағдарламаларының басқа компьютерлік бағдарламалардан ерекшелігі
- •5. Векторлық және растрлық мәліметтердің айырмашылығы
- •7. Полигоналды нысандарды карта бетіне түсіру
- •8. Сызықтық нысандарды карта бетіне түсіру
- •9. Нүктелік нысандарды карта бетіне түсіру
- •10. Сызықтық нысандардың түрлері
- •11. Шартты белгілерді карта бетіне түсіру
- •12. Картаны масшабтау
- •13. Ұсақ масштабтағы карталар, қолданылу аясы
- •14. Орта масштабтағы карталар
- •15. Ірі масштабтағы карталар, қолданылу аясы.
- •17. Карта бетіндегі сызықтық нысандардың ұзындығын өлшеу
- •18. Карта бетіндегі полигоналды нысандардың ауданын анықтау
- •19. ArcGis бағдарламасында жұмысты бастау үшін жасалатын операциялар реті
- •21. «Merge», «Snaipping» опреацияларының мәні . «Merge» батырмасы
- •22. Жұмысты бастау кезіндегі «Цели» және «Задачи» батырмаларының мәні
- •23. Атрибуттар кестесіattribute – атрибут
- •24. Атрибуттаркестесінежолқосу
- •25. Мәліметтер түрі мен компоновка түрінде жұмыс жасау ерекшеліктері
- •26. Үлкен контурдың ішінен кішкентай контурды бөлу
- •27. ArcMap-қа сурет қосу
- •28. Картаны масштабтау
- •29. Полигоналды шейп-файл қабатын қосу
- •30. Карта компоновкасы
12)Мәліметтерді енгізу тәсілдері
Пайдаланатын техникалық құрылғыларға байланысты мәліметтерді енгізудің 2 тәсілін бөліп қарастырамыз.1)дигитализация 2)векторизация
Кеңістіктік мәліметтерді қолмен енгізу үшін дигитайзер қолданылады.Ол курсор деп аталатын құрылғы жалғанған электронды торшасы бар планшеттен тұрады.
Курсор дегеніміз –графиктік монекулятор мышкаға ұқсайды.Мөлдір пластнкаға орнатылған визирі бар.Соның көмегімен элем-ін дәл басып өтеді.Курсордан сызық немесе облыс шекарасының басын немесе соңын дәлдеп басуға мүмкіндік беретін кнопкалар болады.Және бұл кнопкалар саны дигитайзерлер түрлі форматты болады және 1,5 м қашықтықта жиынтық дәлдігі 0,08 м құрайды.Сонымен қатар сызықтарды автоматты түрде қадағалауды қамтамасыз ететін автоматтанған дигитайзерлер болады.
Мәліметтерді енгізу құрылғыларының ең ішіндегі ең тарағаны сканерлер.Олар картаның ,растрлық бейнесін компютерге енгізуге мүмкіндік береді,
Олардың бастапқы мәліметтерді беруіне байланысты планшетт немесе барабандыколданамыз.Ақпаратты сандық өңдеу тәсілі бойынша,сәуле түсуіне және шағылуына байланысты ажыратылады.
Радиометриялық кеңеюіне және түсінің қанықтығына,оптикалық және геометриялық кеңеюіне байланысыт жіктеледі.Растрлық суретті компютер экранында цифрлау процесі векторизациялау деп аталады.Оның 3 тәсілі бар.1)қолмен енгізу 2)интерактивті 3)автоматты
Қолмен векторизациялау кезінде оператор суреттегі әрбір обьектіні тышқанның көмегімен басып отырып белгілейді.
Интерактивті енгізу кезінде операциялық бір түрде енгізіледі.Мыс горизонтальды ең алғашқы нүктеменен сызықтың бағытын беру жеткілікті.Ары қарай векторизация жолында түсініксіз жағдайлар кездеспейінше соза береді.Интерактивті веторизациялау ,мүмкіндіктері бастапқы материалдардың сапасымен картаның күрделілігіне тәуелді.
Автоматты түрде векторизациялау ,арнайы программаның көмегімен растрлық форматтан,векторлық форматқа тікелей ауыстыруды көздейді.Дегенмен ,ауыстырғаннан кейін редакторлау қажет,тіпті еә соңғы үлгідегі программаның өзі обьектіні дұрыс қабылдамауы мүмкін.
13)Дистанционды зондылау мәліметтерін енгізу
Геоақпараттық жүйелерде түсірілімдер кезінде қол жеткізілген алғашқы мәліметтер емес,оларды өңдеу барысында қалыптасқан туынды мәліметтер пайдаланылады.Спутниктен алынған мәліметтер еә алдымен атмосфера әсерінен радиометриялық және геометриялық бұрмалаудан арылу үшін цифрлық өңдеуден өтеді.
Аэрофотосуреттерді қолдану кезінде жергілікті жер бедерінің және түсірілімнің еңкіштігінің бұрыштары нәтижесінде пайда болған.Мұндай бұрмалаулар аэрофотосуреттерді трансформациолау және орт.фототрансформациялау негізінде жойылу керек.
14)Нысандардың кеңістіктік үлестірімін талдау
Кеңістіктік талдау құралдарына пайдаланушы сұраныстарын өңдеу кезінде орындалатын кеңістіктік және атрибуттық мәліметтерді монипуляциялаудың түрлі процестері жатады.Олар графиктік обьектілерді қаптау операциялары,желілік құрылымдарды талдау құралдары немесе обьектілерді берілген сипатты бөлу процедуралары.Әрбір ГАЖ пакетіне кеңістіктік талау құралдарының өзіндік жиыны тән.Ол өз кезегінде пайдаланушының арнайы тапсырысын шешуді қамтамасыз етіп,сонымен қатар әрбір ГАЖ пакетіне тән бірқатар функцияларды бөлуге мүмкіндік береді.Бұл ең алдымен берілген шарттарға сәйкес обьектілерді біріктіру және туңдау,есептік геометрия операциялардың орындалуы,қапталды талдау,буферлік зоналарды құру,желілік талдау.