13) Бастапқы мәліметтерді түрлендіру

Сканерленген карталар белгілі бір картографиялық проекцияларда және координаттар жүйесінде жасалады.Цифрлау кезінде мұндай күрделі проекция кеңістіктік координаттар жиынына айналады.Сондықтан картаны оның бастапқы проекциясына түрлендіру қажет.Ол үшін геоақпараттық жүйелерде пайдаланылатын проекция жөніндегі мәліметтер енгізіледі де ,бірқатар түрлендірулер жүзеге асырылады.Олардың ішінде бірге 3 түрлі түрлендірудіатауға болады ; ауыстыру,бұру,масштабтау.Ауыстыру дегеніміз-коорди.қ жазықтағы графиктік обьектіні түгелдей басқа жерге орналастыру.Мұндай жағдайда обьектінің x және y коорди.на қандай да бір шамалар қосылады.X’=X+Tx y’=y+Ty

Масштабталу-өте пайдалы процесс.Өйткені жұмыс жасау барысында түрлі масштабтағы карталар сканерленеді. X’=X*Sx X’=XcosQ+Usin ϒQ

Y’=y*Sy Y’-XsinQ+YcosQ

Барлық қажетті түрлендірулер координаттарының негізгі нүктелер бойынша осы аталған 3 негізгі графикалық операциялар көмегімен жүзеге асырылады.

14.ГАЖ-дағы мәліметтерді стандарттау

ГАЖ-дағы ақпаратты стандарттау проблемасы маңызды орынды алады. Жаңа ГАЖ немесе табиғи ақпараттар мәліметтер банкін құру білімсіз және "ақпаратты рынок" талаптарын есепке алмай-ақ, ережеге сай, жеке қажеттілік үшін ұйымдармен орындалады. Сондықтан да кӛп жағдайда бастапқы мәліметтерді ұйымдастыру мен жинақтау принципіндегі айырмашылықтан қиын сопоставима болатын жинақталған ақпаратты дублирлеу жиі байқалады. Сәйкес келмеу әрқилы картографиялық проекцияларды қолданумен, контурлық бӛлікті цифрлеудің әрқилы дәлдігінен немесе тақырыптық мәліметтерді классификациялау принципінен болуы мүмкін.

Сондықтан да ГАЖ-ды құрғанда маңызды орын геоэкологиялық мәліметтерді ӛңдеуде, яғни жинақтау, ӛңдеу және кӛрсетуде ақпараттық технологияның барлық сатысын қамтуы тиіс ақпараттық ағынды стандарттауға бұрылады.Стандарттау есептері арасында тӛмендегілерді айтуға болады:

1.ГАЖ-дағы картографиялық негізді стандарттау;

2.Мәліметтерді жинақтау әдісін стандарттау (біртұтас әдістеме, операциялық бірлікті таңдау);

3.Ақпаратты массивтердің логикалық құрылымын стандарттау (иерархия деңгейі);

4.Метрлік мәліметтерді сақтау мен кӛрсету құрылымын стандарттау;

5.Тақырыптық мәліметерді стандарттау (біртұтас классификатор немесе классификаторлар тобын жасау);

6.Айырбастау форматын стандарттау.

ГАЖ-дағы картографиялық блоктың құрылуын стандарттау біртұтас картографиялық негізді таңдаудан тұрады, ол әрқилы масштабтағы картаны қолдану жағдайында мәліметтерді ұйымдастырудың иерархиялық деңгейін құруды жеңілдетеді. ГАЖ әрқилы тақырыптық мазмұндағы карталарды сиыстыру процесі басты рӛл ойнайтын кӛп парақты картографиялық жүйе ретінде құрылатындықтан, біртұтас геодезиялық негізді таңдау мәліметтердің сандық базасын құруда міндетті шарт болып табылады.

15)Мәліметтерді кеңістіктік талдаудың негізгі функциялары.

Сұраным бойынша обьектілерді таңдау ;сұранымның ең қарапайым түрі;экранда курсормен көрсетілген обьект жайлы сипаттама алу,қайтымды операция ,яғни берілген атрибуттарға сай обьектілерді бейнелеген жағдайдабарынша күрделенген сұранымдар обьект.ді бірнеше сипатты белгілері бойынша таңдауға мүмкіндік береді.Мыс алы бір обьектінің басқа да обьек.ң қашықтығы ,түрлі қабаттарда орналасқан,бірақ,бір біріне сәйкес келетін обьектілер т.б.Мәліметтерді белгілі бір шарттарға сәйкес таңдау үшін SQL сұранымдары пайдаланылады.Күрделілігі әр түрлі сұранымдарды орындау үшін сұранымдарды құрасттыру кезінде математикалық статистикалық функцияларды ,сонымен қатар ,обьектілердің кеңістікте орналасуы негізінде таңдауға мүмкіндік беретін географиялық операторларды пайдалануға мүмкіндік қарастырған.

Мәліметтерді жалпылау ,белгілі-бір тақырыптық қабат.ғы полигоналды обьектілер ішінде орналасуына сәйкес біріктіру.Геом.қ функцияла;оларға обьектілердің геом.қ сипаттамалардың немесе олардың кеңістіктегі өзара орналасуының есептеулері жатады,сонымен қатар мұндай жағдайда ,тегіс беттегі ,кеңістіктегі аналитикалық геометрия формалары қолданылады.

Мысалы;аудандық обьектілерді алатын ауданы немесе шекараның периметірі сызықтар үшін-ұзындығы ,обьектілер арасындағы қашықтық т.б.Оверлейлық операциялар (қабаттардың топологиялық қабаттасып келуі)ең кең таралған және тиімді құрал болып табылады.Екі тақырыптық қабаттың қабаттасып келуінің нәтижесінде бастапқы қабаттың графиктік композициялар түрінде қосымша қабат п.б.Талданатын обьектілер түрлі типке(нүкте,сызық,полигон)жататындықтан талдаудың түрлі формалары көрініс беруі мүмкін.Полигонның бірігуі өте жиі талданады.

1. ArcGIS бағдарламасының мүмкіндіктері.Оған мынандай мүмкіндіктерді айтуға болады. 1.Жоғары сапалы картографиялық өнімдерді құру.2.Мәліметтер базасында ақпараттарды графикалық обьекттермен байланыстыру.3.Мәліметтердің карта графиктік, диаграммалық сызба түрінде берілуі.4,кеңістіктегі мәліметтерге талдау жасау, орналасқан жерін белгілеу.5.басқа орын мен шұғыл шешімдерге қолғабыс беру. 6. Аймақта таралған ақпаратты жинап сақтап өңдеп, талдауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар белгілі бір територияда пайда болған жағдайға жедел ықпал ету және сол жағдайдың картографиялық және ақпаратын алуға мүмкіндік береді. ArcGIS бұл аналитикалық және картаметриялық зерттеу мен талдау. Бұл бағдарламада картаның жоспар жолы жасалады. Сонымен қатар кез-келген үрдістермен құрылымдардың өзгеруін зерттеу және олардың жағдайын уақытында үлгілеу, кеңістіктік ақпаратты визуализациялау және динамикалық режимді көрсету, аумақтар мен қорларды басқару.