9. Нацыянальна-дзяржаўнае будаўніцтва ў Савецкай Беларусі

(1920-1927 гг.)

План.

1. Па шляху нацыянальнага аб’яднання. Першае і другое ўзбуйненне БССР.

2. Усталяванне аднапартыйнай сістэмы.

3. Імкненне «ажывіць» Саветы і грамадскія арганізацыі.

4. Спроба нацыянальна-культурнага адраджэння. Палітыка беларусізацыі і яе дасягненні.

Крыніцы:

• Жылуновіч З. Нацыянал-дэмакраты за «працай» (1920-1928) // Спадчына. 1991. №4, 5.

• Хрестоматия по истории БССР. 1917-1983. Мн., 1984.

Літаратура:

• Андрэева Е.Г. Антон Баліцкі - педагог і стваральнік нацыянальнай школы на Беларусі // Адукацыя і выхаванне. 1996. №9. С. 13-24.

• Васілеўская Н.У. Абвінавачваецца ў нацыянал-дэмакратызме. Мн., 1995.

• Дубянецкі Э.С., Дубянецкі С.Ф. Перашкоды на шляху нацыянальна-культурнага адраджэння Беларусі. Мн., 1992.

• Елізарава Г., Елізараў С. «Пашыраная Беларусь» // Бел. мінуўшчына. 1996. №5. C. 7-10.

• Іофе Э. Бацька беларусізацыі // Бел. мінуўшчына. 1995. №2. С. 59-62.

• Лазько Р., Мурашка М. На скрыжаванні вялікай палітыкі: аб вяртанні Гомельшчыны ў склад БССР // БГЧ. 1996. №1. С. 21-30.

• Платонаў Р. Ідэі. Палітыкі. Лёсы: Грамадзянскія пазіцыі ва ўмовах нарастання ідэалага-палітычнага дыктату ў Беларусі 20-30-х гадоў. Мн., 1996.

• Платонаў Р. Лёсы. Гісторыка-дакументальныя нарысы аб людзях і малавядомых падзеях духоўнага жыцця ў Беларусі 20-30-х гадоў. Мн., 1998.

• Практычнае вырашэнне нацыянальнага пытання ў БССР. Ч. 1. Беларусізацыя. Мн., 1928.

• Ракашэвіч У. Пашырэнне тэрыторыі Беларусі. (Да пытання аб далучэнні Гомельскай губерні да БССР) // Палессе. 1996. №1.

• Цітоў А. «Узбуйненне» // Спадчына. 1991. №5. С. 17-23.

10. Бсср у перыяд усталявання таталітарнага рэжыму (1928-1939 гг.). Па матэрыялах кніг Памяці, мясцовых архіваў і музеяў

План.

1. Фарміраванне ў рэспубліцы адміністрацыйна-каманднай сістэмы кіравання грамадствам.

2. Узмацненне таталітарнага рэжыму.

3. Барацьба супраць «нацдэмаў», «нацыянал-ухілістаў» і інш.

4. Масавыя рэпрэсіі супраць інтэлігенцыі, сялянства, рабочых і вайскоўцаў у 30-я гады.

5. Канстытуцыя 1937 г.

Крыніцы:

• Документы свидельствуют. 1917-1929; 1929-1932. Мн., 1989.

• Завершение коллективизации сельского хозяйства и организационно-хозяйственное укрепление колхозов Белорусской ССР (1933 г. - июнь 1941 г.). Сб. документов и материалов. Мн., 1985.

• Кнігі Памяці.

Літаратура:

• Адамушка У. Васіль Шаранговіч: «Я - здраднік Радзімы» // Бел. мінуўшчына. 1997. №1. С. 58-60.

• Адамушка У.І. Палітычныя рэпрэсіі 20-50-х гадоў на Беларусі. Мн., 1994.

• Борисов Ю.С., Курицын В.М., Хван Ю.С. Политическая система конца 20-30-х годов. (О Сталине и сталинизме) // Историки спорят. 13 бесед. М., 1989. С. 228-303.

• Возвращенные имена: Сотрудники АН Беларуси, пострадавшие в период сталинских репрессий. Мн., 1992.

• Врублевский А.П., Протько Т.С. Из истории репрессий против белорусского крестьянства. 1929-1934 гг. Мн., 1992.

• Дубянецкі Э.С., Дубянецкі С.Ф. Перашкоды на шляху нацыянальна-культурнага адраджэння Беларусі. Мн., 1992.

• Ершова Э.Б. Исторические судьбы художественной интеллигенции. 1917-1941 гг. М., 1994.

• Заерка А. Турмы Беларусі 1929-1935 гг. // Спадчына. 1997. №5. С. 167-181, №6. С. 141-149.

• Ігнаценка І., Кароль А. Усевалад Ігнатоўскі і яго час. Мн., 1991.

• Ількевіч М. Невядомыя факты аб Максіме Гарэцкім // БГЧ. 1995. №3. С. 84-89.

• Калубовіч А. «Айцы» БССР і іхні лёс// Спадчына. 1990. №3, 4.

• Касцюк М., Міхнюк У. Рэпрэсіі - самае цяжкае злачынства таталітарнага рэжыму // Крыжовы шлях. Мн., 1993.

• Касцюк М.П. Сталіншчына і Беларусь // БГЧ. 1995. №1-2.

• Платонаў Р. Палітыкі. Ідэі. Лёсы: Грамадзянскія пазіцыі ва ўмовах нарастання ідэолага-палітычнага дыктату ў Беларусі 20-30-х гадоў. Мн., 1996.

• Платонаў Р., Сташкевіч М. Дзве аперацыі супраць «ворагаў народа» // БГЧ. 1993. №1. С. 73-80.

• Правда истории: Память и боль. Мн., 1991.