Практикалық сабақ №13 Тақырып Әлеуметтік-экологиялық мәселелер

Сабақтың мақсаты: студенттерге әлеуметтік-экологиялық мәселелер жайлы білім беру

Глоссарий

Техногенез - адамды қоршаған және табиғи ортада өзгерістер туғызатын техника мен материалдық мәдениеттің даму процесі.

Урбанизация - қалалардың өсуі мен дамуы, ауылдың қалаға айналуы, ауыл түрғындарының қалаларға көшуі, қоғам өмірінде қалалар ролінің артуы.

Фенотип - организмдердің сыртқы белгілері мен қасиеттерінің жиынтығы.

Цунами - жер сілкіну, вулкандар атқылауы немесе т.б. табиғи қүбылыстар кезінде мүхит түбі бөліктерінің ауысуына байланысты туатын теңіз толқындары.

Десиканттар - өсімдік тамырларын жоюға қолданылатын улы химикаттар.

Дефолянттар - өсімдіктердің жапырақтарын жою үшін қолданылатын улы химикаттар.

Ил - сулардағы минералдық және органикалық косы-лыстардан күралған түнба.

Ирригация - егістікті жасанды суару - мелиорацияның бір түрі; медицинада дәрілік сұйықпен емдеу.

Терратогендер - организмдерге әсер ету арқылы олардың үрпақтарында аномалиялар туғызатын заттар, не физикалық агенттер.

Сабақтың материалдары:

1 Тапсырма

Төмендегі сұрақтарға жауап беріңіздер.

1. Әлеуметтік экологиялық дағдарыс және тұрақты даму.

2. Халық санының өсуі және оның сапалық өзгеруі.

3.ҚР демографиялық саясаты

4. Туылымға әсер ететін факторлар және отбасын жоспарлау.

5. Урбанизация мәселелері. Кедейшілік және кірістің теңсіз бөлінуі.

6. Энергетикалық кризис мәселесі., шешу жолдары.

7. Әлемдік өнім өндіру мәселесі. Ресурстық кризис.

8. Генофондтың өзгеруі, ортаның жалпы агрессивтілігінің өсуі, тірі организмдерге әсері.

9. Соғыс және терроризм, экологиялық салдары. Әскери-өндірістік кешен

Пайдаланылған әдебиеттер

Негізгі әдебиеттер:

1.Р.С. Оразбаева «Экология негіздері», Астана-2003

2.Г.С.Оспанова «Экология», Алматы-2002

3.Бейсенова Ә.Б. Экология және табиғатты тиімді пайдалану. Оқу құралы. Алматы, 2004.

5.Оспанова Г., Бозшатаева. Экология. Оқу құралы. Алматы, 2000.

6. Мұқаұлы С., Үпішев Е. Табиғат пайдалану экономикасы. Оқу құралы - Алматы: Экономика, 1999

Қосымша әдебиеттер:

1.Жамалбеков Е.Ү., Білдебаева Р.М. Жалпы топырақтану және топырақ географиясы мен экологиясы. Алматы, «қазақ университеті», 2000.

2.Фурсов В.И. Экологические проблемы окружающей среды. Алма-Ата, «Ана тілі», 1991.

3.Байтулин И.О. Экология Казахстана. Алматы, 2003.

4.Николайкин Н.И. и др. Экология М.: Дрофа, 2003.

5.Шилов И. А. Экология. М.: Высшая школа, 1997.

7.Бродский А.К. Краткий курс экологии. СПб.: Изд-во С-Петербургского университета, 2000.

Практикалық сабақ №14 Тақырып Табиғатты қорғау

Сабақтың мақсаты: Студенттерге табиғатты қорғаудың мәнін ұғындыру, табиғатты қорғау шараларымен таныстыру.

Сабақтың материалдары:

1 тапсырма. Төмендегі сұрақтарды талдаңыздар.

1. Қоршаған ортаны қорғаудың принциптері мен әдістері.

2. Қорық территориялары қоршаған ортаны қорғаудың формасы.

3. Ботаникалық бақтар, зоологиялық бақтар, табиғат ескерткіштері, қорықшалар.

4. Биосфералық резерваттар

5..Қызыл кітап және оның биологиялық алуантүрлілікті қорғаудағы ролі. Қызыл кітаптың категориялары

6. Қ.Мырза-Әлі «Қызыл кітап» поэмасын талдау

7. Экологиялық білім, экологиялық насихат, экологиялық сана, экологиялық тәрбие, экологиялық мәдениет

2 тапсырма ҚР қорықтары, ботаникалық бақтар, зоологиялық бақтар, ұлттық парктер, қорықшалар бойынша презентация дайындаңыздар.

Пайдаланылған әдебиеттер

Негізгі әдебиеттер:

1.Р.С. Оразбаева «Экология негіздері», Астана-2003

2.Г.С.Оспанова «Экология», Алматы-2002

3.Бейсенова Ә.Б. Экология және табиғатты тиімді пайдалану. Оқу құралы. Алматы, 2004.

5.Оспанова Г., Бозшатаева. Экология. Оқу құралы. Алматы, 2000.

6. Мұқаұлы С., Үпішев Е. Табиғат пайдалану экономикасы. Оқу құралы - Алматы: Экономика, 1999

Қосымша әдебиеттер:

1.Жамалбеков Е.Ү., Білдебаева Р.М. Жалпы топырақтану және топырақ географиясы мен экологиясы. Алматы, «қазақ университеті», 2000.

2.Фурсов В.И. Экологические проблемы окружающей среды. Алма-Ата, «Ана тілі», 1991.

3.Байтулин И.О. Экология Казахстана. Алматы, 2003.

4.Николайкин Н.И. и др. Экология М.: Дрофа, 2003.

5.Шилов И. А. Экология. М.: Высшая школа, 1997.

7.Бродский А.К. Краткий курс экологии. СПб.: Изд-во С-Петербургского университета, 2000.