
«Заман за7ы»
Ша5ир4ы7 1995 йылда н8шер ителг8н 2с2нс2 йыйынты5ы. Х8с8н Назар был китабына «%8м8лд8 мин бер китапты я4ам» исемле инеш м868л8 л8 урынлаштыр5ан. %9меремде ши5ыр итеп я4ам, ти ул.
Китапты7 беренсе б9леген к948тк8нд8, ша5ир4ы7 94 тыу5ан я6тарына, 94 рухи донъя3ына ба5ланышлы ши5ыр4арын 3айлабыра6 урынлаштыр5аны асы6 к9рен8. Ша5ир й8ш8йеште, донъяны к9пмелер а7лай бар5ан 3айын, 3орау4ары ла к9б8й8. «Ни78?» тиг8н ши5ырында, «Ни78 3ир8к ысын азаматтар, а1ыл ирг8 ер 84 6ыуана?» тип 3орау 6уя.
«К2н мен8н т2н х2к2м2нд8» ши5ырында 6уйыл5ан 3орау4ар5а яуаптар ю6. Ша5ир аптырап: «А4ап тулы был донялар килм81ме тиеп р8тк8, Ер4е7 к9ке7 а3тарын мин я6ын алдым й2р8кк8»,-ти.
Я6шыр4ымы я6шырма1мы
Мине7 8рне9, к2й2948н?
Яуап3ы4 3орау4ары 3орау4ар инде, ши5ыр4ы7 эске айышына, мо73оу асышына и5тибар ит387, аяныслы мо7айып типк8н, 948кт8рг8 9тм8ле б2т2н ши5ыр юлдары мо7-3а5ыш бит.
Был китаптан а7лашылыуынса, кешене7, ша5ир4ы7 94ене7 д8 тормош6а, й8ш8йешк8 6арата а7лау4ары ким8ленд8 3орау4ары ла, аптырау4ары ла гел арта бара ке9ек. Ним8 ул тормош? Й8ш89 м858н83е й8ки м858н83е4леге. Кешене7 был донъяла кешес8 й8ш8п ките9е 6имм8т, и7 оло 3имм8т… Кешес8 й8ш8п, кешес8 оло булып, был донъянан тыныс 9те948ре 94е 9к м8рх8б8т 38м м8рт8б8лер.
Поэмалары
«Заман за7ы» китабына ша5ир4ы7 ике поэма3ы инг8н. Уны7 2с2н былар я7ы эпик башлан5ыстар.
«Ш8мсыра6» поэма3ында 3алдат хатына б8йл8нешле уй-фекер48р, х8тир8л8р те4м83е. Ша5ир4ы7 94 тормошонан бер эпизод х8тир8. Шу5а к9р8 уны и1т8лекле лирик поэма тип атар5а ла була. Поэмала т2п мотив-тыу5ан я6ты7, тыу5ан ауылды7 8с8йе7де7, ту5андары7, ду1-ишт8ре7де7 58зизлеге, 684ерлелеге. Улар Урал ш8мсыра5ы-а1ыл таш ке9ек 684ерле. Ша5ир4ы7 «Таулы6айым-59мерем ш8мсыра5ы шул ик8н» тиг8нен8 бары3ы ла 3ый5ан. Ш8мсыра6 94енс8 бер символик т2ш2нс8г8 89ерелг8н ша5ир тасуирында.
Айырылып алы1тар5а ките9
С8б8п ик8н шуны а7лар5а:
Нинд8й т8р8н 32й29 уята ер
Тыу5ан я6тар, тыу5ан мо7дар5а.
Бына шулай й8нде я6тыртырлы6 итеп я4ыл5ан был 818р.
«Я4мышты я4ам» поэма3ында ша5ир 94 исемен8н 32йл8й. Уны я45ан йылдар4а й8ш кешег8 94 тормошон юл5а 3алып еб8ре948ре, 6ала ер48ренд8 фатирлы булыры, унан да былай, 94-94ен ра1лау4ары, сыуалсы6 осор4а 94-94ен8, иманына то5ро 6алыу4ары е7ел булма5ан 8лбитт8. Бы5а 9пк8 тоны ла са5ылып 6ала: «%84ел3е4 тормош, 684ер3е4 талант. У5а 6ай4а 3ан, булма5ас 3анат?» Был ябай 5ына 39448р48 оло м858н8 ята.
«Асман5а ашыу»
Егерменсе быуатты7 – ике ме7енсе йылды Х8с8н Назар «Асман5а ашыу» исемле ши5ыр4ар 38м поэмалар туплан5ан китабы мен8н тамамлай. Был 4ур тупламала бы5аса я45ан ши5ыр4ар 38м поэмаларыны7 2лг2л8рен бире94е к8р8к тип таба. Б9лект8р «Фани донъя», «Ил-6е9емд8», «Т2й8гем», «М2хит», «#2й29-32й2л29», «Ижад», «Рух» тип исемл8нг8н. Был исемд8р ша5ир ижадыны7 т2п мотивтарын, рухи асылын асы5ыра6 тойор5а м2мкинлек бир8.
«Ил-689емд8» б9леге и38 58зиз Баш6ортостан5а, ту5ан хал6ына арнап я4ыл5ан ши5ыр4арыны7 3айлап тупланышы, ватанды7 94енс8 к9рк8м поэтик образыны7 т2рл2 би48к 38м алымдар4а 39р8тл8неше мен8н 684ерле.
К97еле7 ки7, рухы7 б2рк2тк8 ти7,
Мо7о7 т8р8н 3ине7 баш6ортом.
Тел 6е983е нинд8й, 394 6е983е-
Й2р8гемде шулар я6тыртты.
Бындай юлдар г9з8л Баш6ортостан илен8 дан булып я75ырай. Илде7 рухи к2с2н к9т8ре9се символик образ ул.
Х8с8н Назар поэзия3ы х84ерге заман, д89л8т, халы6, милл8т, 848п-8хла6, кешелек м8сь8л8л8рен 9ткер 38м эмоциональ т8ь1ирле итеп к9т8ре9е, ту5ан хал6ыны7 поэтик ижады, с8с8нд8р традиция3ы, донъя поэзия3ы классик 2лг2л8рен8н ижади 9рн8к аша беле9е мен8н 838ми8тле. Уны7 ши5ри8тене7 неск8 сер48рен, айышын т8р8н т2ш2н2п, 94 94ен8 л8, 68л8мд8шт8ре ижадына ла ю5ары идея-эстетик ким8лд8 талапсан 6арай. «Талант и7 т89-94е78 аяу3ы4лы6»,- ти ул. Поэзия ха6ында5ы ял6ынлы м868л8л8ре, публицистика3ы, баш6орт журналистика3ында5ы хе4м8те мен8н д8 68л8мд8шт8рен8 а6ыл эй83е, 394 о1та3ы ул.
Ша5ир ижады халы66а ки7 танылды, ши5ри 2лг2л8ре антологиялар4а, д8реслект8р48 урын алды, д89л8т тарафынан да ю5ары ба3аланды. Х8с8н Назар –Салауат Юлаев исеменд8ге д89л8т премия3ы, З8йн8б Биишева, Р8ми %арипов исеменд8ге 848би премиялар лауреаты.