- •Прадмет і задачы курса “Гісторыя прававой і палітычнай думкі”. Перыядызацыя прававой і палітычнай думкі Беларусі.
- •Грамадская думка дахрысціянскай пары.
- •Палітычныя і сацыяльна-духоўныя асновы грамадскай думкі ў часы фарміравання дзяржаў-княстваў і распаўсюджвання хрысціянства.
- •4. Погляды е. Полацкай.
- •Погляды к. Тураўскага.
- •7. Палітычныя і прававыя ідэі старажытных летапісаў і “Слова аб палку Ігаравым”.
- •8. Агульнадзяржаўныя ідэі беларуска-літоўскіх летапісаў: “Летапісец вялікіх князеў літоўскіх”, “Беларуска-літоўскі летапіс 1446 г.”.
- •9. Рэлігійна-палітычныя супярэчнасці і іх адлюстраванне ў палітычнай і прававой думцы
- •10. Развіцце прававой думкі ў заканадаўчых актах вкл XIV - XV ст. Ст.
- •11. Спецыфіка айчынага Гуманізму і Адраджэння.
- •12. Асаблівасці і змест умерана-гуманістычных поглядаў на развіцце грамадства.
- •13. Палітычныя і прававыя погляды ф. Скарыны
- •14. Палітычныя і прававыя погляды м. Гусоўскага.
- •15. Палітычныя і прававыя погляды м. Літвіна.
- •17. Палітычныя і прававыя погляды а. Волана
- •19. Палітычныя і прававыя погляды в. Цяпінскага.
- •20. Вучэнне радыкальна-гуманістычных мысліцелей беларускага Адраджэння.
- •21. Палітычныя і прававыя погляды л. Сапегі.
- •22 Сутнасць Контррэфармацыі і прычыны яе распаўсюджвання ў вкл.
- •24. Абгрунтаванне ідэі унііпаміж каталіцкай і правасл.Най царквамі(п.Скарга,і. Пацей, к.Астрожскі).
- •26.Натуральна-прававыя ідэі ўпрацах а.Алізароўскага.
- •27. Грамадска- палітычныя погляды к. Лышчынскага.
- •30. Асаблівасці грамадска-палітычнай і прававой думкі эпохі Асветы на Беларусі.
- •31. Асветніцкія ідэі ў гістарычных сачыненнях xviiIст.
- •32. Крытыка магнацкай алігархіі ў шляхецкай публіцыстыцы “Вольны голас” с. Канарскі, т.Астроўскі, а.Загурскі.
- •33. Праблема дэсідэнтаў у Рэчы Паспалітай. Погляды г. Каніскага
- •34. Палітыка-прававыя погляды к. Нарбута
- •35. Сутнасць ідэалогіі фізіакратызму. Палітыка-прававыя погляды к Багуслаўскага, і.Страйноўскага.
- •36. Праграма рэфармавання грамадства Рэчы Паспалітай. Асветнікі-рэфарматары (і.Храптовіч, а.Тызенгаўз, п.Бжастоўскі)
- •37. Канстытуцыя 3 мая 1791 г. - выдатны помнік прававой думкі.
- •38. Палітычныя і прававыя ідэі лідэраў паўстання 1791 г. (т. Касцюшка, я. Ясінскі).
- •39. Ідэі абшчыннага камунізму ў творчасці і. Яленскага
- •40. Асноўныя фактары станаўлення грамадска-палітычнай і прававой думкі Беларусі пасля яе далучэння да Расійскай імперыі.
- •41. Мемарыяльная запіска м.К.Агінскага і Праэкт адраджэння аўтаноміі вкл.
- •44. Роля ліцвінскай гістарычнай свядомасці ў фарміраванні нацыянальнай свядомасці беларусаў. Погляды а. Кіркора.
- •45.Пошукі нацыянальнага пачатка ў галіне літаратуры ў першай палове хіх ст. (а. Міцкевіч, я. Чачот, я. Баршчэўскі, а. Рыпінскі, в. Дунін-Марцінкевіч, у. Сыракомля).
- •47. Кансерватыўная плынь палітычнай і прававой думкі Беларусі х1х ст.. Ідэі заходнерусізму.
- •49.Праграма дэмакратыных пераўтварэнняў к. Каліноўскага.
- •50.Спасович
- •51.Фарміраванне беларускай нацыянальнай ідэі ў канцы хіх - пач. Хх ст.Ст.
- •52. Пытанні нацыянальна-дзяржаўнага развіцця ў праграме беларускай студэнцкай народніцкай арганізацыі “Гоман”.
- •53. Спалучэнне ідэі народніцкага сацыялізму з ідэяй нацыянальнага Адраджэння ў праграмах “Беларускай Сацыялістычнай Грамады”.
- •54. “Наша доля”, “Наша Ніва” як адлюстраванне палітычнай і прававой думкі Беларусі ў час рэакцыі і новага рэвалюцыйнага пад,ему (1906 -1914 гг.).
- •55.Нацыянальная ідэя ў беларускай літаратуры пач. Хх ст.
- •56.Палітычныя погляды прадстаўнікоў беларускага вызваленчага руху (я. Лесік, в. Ластоўскі, Антон і Іван Луцкевічы і інш.).
- •57.Пытанні нацыянальнай дзяржаўнасці ў праграмных дакументах беларускіх палітычных арганізацый напярэдадні і ў час рэвалюцыйных падзей 1917 г.
- •58.Ідэі першага Ўсебеларускага з'езда (снежань 1917 г.). Нацыянальна-дзяржаўнае будаўніцтва ў праграмных дакументах бнр.
- •61. Распрацоўка і рэалізацыя ідэі беларусізацыі ў грамадска-палітычнай думцы Савецкай Беларусі.
- •62. Ідэалагічнае абгрунтаванне станаўлення адміністрацыйна-каманднай сістэмы і массавых рэпрэсій.
- •63. Развіцце прававой думкі Беларусі ў другой і трэцяй Канстытуцыях бсср і іншых заканадаўчых актах.
- •64. Новыя тэндэнцыі ў грамадскай свядомасці, выкліканыя перамогай у Вялікай Айчыннай вайне.
- •65. Кансерватыўны і дэмакратычны напрамкі ў палітычнай думцы паслясталінскай пары.
- •66. Развіцце юрыдычнай навукі ў бсср 20-30-х гг. Хх ст.
- •67. Юрыдычная навука ў 40-х - сяр. 80-х гг. Хх ст.
- •68.Канстытуцыйны працэс ў Рэспубліцы Беларусь і яго адлюстраванне ў палітыка-прававой думцы краіны.
- •69.Ідэалогія беларускай дзяржаўнасці ў палітыка-прававой думцы сучаснай Беларусі.
9. Рэлігійна-палітычныя супярэчнасці і іх адлюстраванне ў палітычнай і прававой думцы
У перыяд станаўлення беларуска-літоўскай дзяржавы ў непас рэднай сувязі з ідэяй захавання дзяржаўнага суверэнітэту паўстаеідэя царкоўнай незалежнасці. Яна выражалася ў імкненні да стварэння аўтакефальнай царквы, якая б, з аднаго боку, вызваліла пра-васлаўнае насельніцтва ВКЛ ад духоўнага кіраўніцтва маскоўскай мітраполіі, а з другога — з'явілася сродкам барацьбы з пранікнен-нем Польшчы праз акаталічванне значнай часткі насельніцтва княства.
Правас-лаўная царква з'яўлялася выразнікам менавіта рускай нацыяналь-най ідэі. Таму ўжо на зары існавання дзяржавы князі беларус-ка-літоўскай дзяржавы разумелі, што толькі незалежная царква здольная стаць грунтам умацавання суверэнітэту краіны. Менавіта таму праблема аўтаноміі заходняй праваслаўнай царквы з'яўляла-ся вельмі важным напрамкам дзейнасці Вялікіх князёў. У 1320 г. Вялікі князь Гедымін дабіўся адкрыцця праваслаўнай мітраполіі з цэнтрам у Навагародку, у якую ўваходзілі Полацкая і Тураўская епархіі. Аднак у выніку інтрыг маскоўскага мітрапаліта яна хутка была скасавана. Барацьбу за аўтакефалію працягнуў Вітаўт.
У гады княжання Казіміра (1447-1482) была здзейснена даволі ўдалая спроба ўтварэння праваслаўнай аўтакефаліі. У 1458 г. мітрапалітам быў абраны Ісідар, але, будучы вельмі старым чалаве-кам і знаходзячыся ў Рыме, ён прыслаў ў ВКЛ свайго вучня Рыго-ра, які і быў прызначаны праз некаторы час мітрапалітам. Менавіта гэта падзея і стала пачаткам падзелу адзінай усходнеславянскай праваслаўнай царквы на царкву Маскоўскую і беларуска-ўкраін-скую, заходнюю, якая пачынае жыць сваім асабістым жыццём.
У грамадска-палітычнай думцы Вялікага княства Літоўскага доўгі час значнае месца займала ідэя уніі паміж каталіцкай і праваслаўнай царквамі. Вялікія князі як палітыкі разумелі, што бірэлігійнасць на-сельніцтва княства хавае ў сабе пэўную сацыяльна-палітычную небяспеку. У 1458 г. на пасадзе Літоўскага мітрапаліта зноў аказаўся прыхільнік царкоўнай уніі, вучань Кіеўскага і Маскоўскага мітра-паліта Ісідора, які падпісаў шырокавядомую Фларэнтыйскую унію,— Рыгор Балгарын. Але, відаць, у той час не было спрыяль-ных умоў для рэалізацыі ідэі уніі.
У канцы XV ст. мітрапаліт Іосіф (1497-1501) уступіў у кантакт з папай Аляксандрам VI з прапановай уніі. Але ў абодвух выпадках каталіцкі бок вызначаў шэраг дагматычных адрозненняў, якія пе-рашкаджалі аб'яднанню. Такім чынам, у ХIV-ХV стст. ідэя уніі не была рэалізавана, але яна не загінула і набыла новае жыццё ў другой палове XVI ст., і чаму садзейнічаў шэраг фактараў геапалітычнага, духоўна-куль-турнага і рэлігійна-царкоўнага характару. 3 рэлігійна-палітычнымі праблемамі звязана ўзнікненне, ста-1 наўленне і развіццё ў ВКЛ грамадска-палітычнай апазіцыЯ Упершыню ў гісторыі мы сустракаемся з моцным апазіцыйным руя хам у часы Ягайлы Альгердавіча (Кейстут, Вітаўт, Андрэй Поладкі, Свідрыгайла). Ён быў абумоўлены рознымі палітычнымі абставінамЯ у тым ліку і барацьбой супраць рэлігійна-прававой дыскрымінацьш праваслаўнай шляхты. I калі спачатку асноўнымі сродкамі гэтай барацьбы былі вайна і палітычная інтрыга, то паступова пачынае фарміравацца новы, цывілізаваны падыход.