58.Ідэі першага Ўсебеларускага з'езда (снежань 1917 г.). Нацыянальна-дзяржаўнае будаўніцтва ў праграмных дакументах бнр.

нацыянальна-дэмакратычныя партыі і рухі Бела-русі пачалі выконваць праграмную ўстаноўку БСГ аб нацыяналь-ным самавызначэнні. БНК, а потым і Цэнтральная Рада (ЦРБ), аб-раная II з'ездам беларускіх нацыянальных арганізацый, неаднара-зова звярталіся да Часовага Урада з патрабаваннем даць дазвол на стварэнне ў Беларусі органаў мясцовага кіравання, а таксама на ар-ганізацыю нацыянальных вайсковых фарміраванняў. Але Часовы Урад адхіліў гэтыя прапановы. Восенню 1917 г. на беларускіх вай-сковых з'ездах Заходняга, Паўночнага, Паўднёва-Заходняга і Ру-мынскага франтоў і матросаў Балтыйскага флоту прымаюцца ло-зунгі ў падтрымку абвяшчэння аўтаноміі Беларусі. У кастрычніку 1917 г. для каардынацыі дзеянняў нацыянальных арганізацый ЦРБ была пераўтворана ў Вялікую Беларускую Раду (ВБР), у склад якой увайшлі і прадстаўнікі Цэнтральнай Вайсковай Беларускай Рады. Для канчатковага вырашэння пытання аб стварэнні беларус-кай дзяржавы ВБР паставіла перад сабою задачу падрыхтаваць скліканне Усебеларускага з'езда. 30 лістапада ВБР звярнулася з адозвай «Да ўсяго беларускага народа», у якой была прадстаўлена яе палітычная праграма. Ас-ноўнымі задачамі, пастаўленнымі Вялікай Беларускай Радай, былі: «абвяшчэнне дэмакратычнай Рэспублікі Беларусь, федэрацыя з Расіяй і іншымі суседнімі рэспублікамі з адпаведным размежаван-нем правоў краявых і федэральных улад, перадача ўсёй улады на Беларусі краявой радзе, якая павінна выбірацца на аснове роўнага, тайнага і прапарцыянальнага выбарчага права». Для арганізацыі гэтай улады прадугледжвалася склікаць Усебеларускі з'езд.

На Усебеларускім з'ездзе, які праходзіў у снежні 1917 г., верх узялі прыхільнікі ідэі аўтаноміі Беларусі ў складзе Расіі. Дэлегаты з'езда прынялі рэзалюцыю аб утварэнні на беларускім этнічным аб-шары краёвай улады ў асобе Усебеларускага Савета сялянскіх і ра-бочых дэпутатаў. Але Усебеларускі з'езд напаткаў гаротны лёс. Нягледзячы на дэклараванае бальшавікамі права нацый на сама-вызначэнне, ён быў разагнаны савецкай уладай у асобе Аблвыкан-камзаха (Выканкам Саветаў Заходняй вобласці і фронту).

В это время в Бресте Советское правительство вело переговоры о заключении мира с Германией. В результате срыва переговоров немцы начали наступление и заняли ряд белорусских городов, в том числе и Минск. Большевики оставили Минск, руководство Аблвыканкамзаха переехало в Смоленск. В этих условиях Исполком Всебелорусского съезда 21 февраля обратился к народам Беларуси с 1 Уставной грамотой, в которой провозгласил себя временной властью и призвал к скорейшему созыву Всебелорусского Учредительного сейма. После подписания сепаратного мирного договора Исполком 9 марта 1918 издал 2 Уставную грамоту, чтобы не допустить раздела территории. В ней провозглашалось создание БНР в этнографических границах расселения белорусов. Законодательная власть в государстве принадлежала Раде БНР, исполнительная-Народному секретариату, назначаемому Радой и ответственной перед ней. После известия о ратификации Рада приняла 3 УГ, где провозглашалась независимость БНР.

59.Распрацоўка асноў дзяржаўна-прававога будаўніцтва ў Беларускай ССР у маніфесце часовага рабоча-сялянскага ўраду Беларусі ў дакументах першага і другога Ўсебеларускіх з,ездаў Саветаў ( люты 1919 г., снежань 1920 г.).

31 ліпеня 1920 г. ў вызваленым ад польскай акупацыі Мінску была абвешчана Дэкларацыя аб незалеж БССР. У ёй былі пацверджаны асноўныя палітыч і гаспадарч прынцыпы беларускай савецкай дзяржаўнасці, заяўленыя пры ўтварэнні БССР у Маніфесце рабоча-сялянскага ўрада і юрыдычна замацаваныя ў рашэннях I Усебеларускага з'езда Саветаў 2-3 лютага 1919 г.У Дэкларацыі аб незалеж БССР падкрэслівалася, што р.чспубліка-суверэн савецк дзяржава. Па сутнасці, з гэтага моманту пачынаецца заканадаўчае афармленне і практычная рэалізацыя ідэі дзяржаўнага суверэнітэту Беларусі на савецкай аснове.

Далейшае канстытуцыйнае афармленне Беларускай ССР было здзейснена на II Усебеларускім з'езде Саветаў рабочых, сялянскіх, батрацкіх і чырвонаармейскіх дэпутатаў (снежань 1920 г.). Пягле-дзячы на тое, што ў дапаўненнях да Канстытуцыі ССР Беларусі, прынятых Другім Усебеларускім з'ездам Саветаў, пытанне аб суве-рэннасці рэспублікі прама не ставілася, у прывітальных зваротах да РСФСР і УССР гаварылася, што «ў аснову ўсіх далейшых узаема-адносін паміж ССРБ і РСФСР павінна легчы прызнанне незалеж-насці ССРБ, заяўленае ад імя УЦВК на I з'езде Саветаў рабочых, ся-лянскіх, батрацкіх і чырвонаармейскіх дэпутатаў Беларусі» .Па сутнасці, на I Усебеларускім з'езде Саветаў былі вызначаны не толькі прынцыпы аб'яднання савецкіх рэспублік у саюз, але і форма гэтага саюза.