- •Прадмет і задачы курса “Гісторыя прававой і палітычнай думкі”. Перыядызацыя прававой і палітычнай думкі Беларусі.
- •Грамадская думка дахрысціянскай пары.
- •Палітычныя і сацыяльна-духоўныя асновы грамадскай думкі ў часы фарміравання дзяржаў-княстваў і распаўсюджвання хрысціянства.
- •4. Погляды е. Полацкай.
- •Погляды к. Тураўскага.
- •7. Палітычныя і прававыя ідэі старажытных летапісаў і “Слова аб палку Ігаравым”.
- •8. Агульнадзяржаўныя ідэі беларуска-літоўскіх летапісаў: “Летапісец вялікіх князеў літоўскіх”, “Беларуска-літоўскі летапіс 1446 г.”.
- •9. Рэлігійна-палітычныя супярэчнасці і іх адлюстраванне ў палітычнай і прававой думцы
- •10. Развіцце прававой думкі ў заканадаўчых актах вкл XIV - XV ст. Ст.
- •11. Спецыфіка айчынага Гуманізму і Адраджэння.
- •12. Асаблівасці і змест умерана-гуманістычных поглядаў на развіцце грамадства.
- •13. Палітычныя і прававыя погляды ф. Скарыны
- •14. Палітычныя і прававыя погляды м. Гусоўскага.
- •15. Палітычныя і прававыя погляды м. Літвіна.
- •17. Палітычныя і прававыя погляды а. Волана
- •19. Палітычныя і прававыя погляды в. Цяпінскага.
- •20. Вучэнне радыкальна-гуманістычных мысліцелей беларускага Адраджэння.
- •21. Палітычныя і прававыя погляды л. Сапегі.
- •22 Сутнасць Контррэфармацыі і прычыны яе распаўсюджвання ў вкл.
- •24. Абгрунтаванне ідэі унііпаміж каталіцкай і правасл.Най царквамі(п.Скарга,і. Пацей, к.Астрожскі).
- •26.Натуральна-прававыя ідэі ўпрацах а.Алізароўскага.
- •27. Грамадска- палітычныя погляды к. Лышчынскага.
- •30. Асаблівасці грамадска-палітычнай і прававой думкі эпохі Асветы на Беларусі.
- •31. Асветніцкія ідэі ў гістарычных сачыненнях xviiIст.
- •32. Крытыка магнацкай алігархіі ў шляхецкай публіцыстыцы “Вольны голас” с. Канарскі, т.Астроўскі, а.Загурскі.
- •33. Праблема дэсідэнтаў у Рэчы Паспалітай. Погляды г. Каніскага
- •34. Палітыка-прававыя погляды к. Нарбута
- •35. Сутнасць ідэалогіі фізіакратызму. Палітыка-прававыя погляды к Багуслаўскага, і.Страйноўскага.
- •36. Праграма рэфармавання грамадства Рэчы Паспалітай. Асветнікі-рэфарматары (і.Храптовіч, а.Тызенгаўз, п.Бжастоўскі)
- •37. Канстытуцыя 3 мая 1791 г. - выдатны помнік прававой думкі.
- •38. Палітычныя і прававыя ідэі лідэраў паўстання 1791 г. (т. Касцюшка, я. Ясінскі).
- •39. Ідэі абшчыннага камунізму ў творчасці і. Яленскага
- •40. Асноўныя фактары станаўлення грамадска-палітычнай і прававой думкі Беларусі пасля яе далучэння да Расійскай імперыі.
- •41. Мемарыяльная запіска м.К.Агінскага і Праэкт адраджэння аўтаноміі вкл.
- •44. Роля ліцвінскай гістарычнай свядомасці ў фарміраванні нацыянальнай свядомасці беларусаў. Погляды а. Кіркора.
- •45.Пошукі нацыянальнага пачатка ў галіне літаратуры ў першай палове хіх ст. (а. Міцкевіч, я. Чачот, я. Баршчэўскі, а. Рыпінскі, в. Дунін-Марцінкевіч, у. Сыракомля).
- •47. Кансерватыўная плынь палітычнай і прававой думкі Беларусі х1х ст.. Ідэі заходнерусізму.
- •49.Праграма дэмакратыных пераўтварэнняў к. Каліноўскага.
- •50.Спасович
- •51.Фарміраванне беларускай нацыянальнай ідэі ў канцы хіх - пач. Хх ст.Ст.
- •52. Пытанні нацыянальна-дзяржаўнага развіцця ў праграме беларускай студэнцкай народніцкай арганізацыі “Гоман”.
- •53. Спалучэнне ідэі народніцкага сацыялізму з ідэяй нацыянальнага Адраджэння ў праграмах “Беларускай Сацыялістычнай Грамады”.
- •54. “Наша доля”, “Наша Ніва” як адлюстраванне палітычнай і прававой думкі Беларусі ў час рэакцыі і новага рэвалюцыйнага пад,ему (1906 -1914 гг.).
- •55.Нацыянальная ідэя ў беларускай літаратуры пач. Хх ст.
- •56.Палітычныя погляды прадстаўнікоў беларускага вызваленчага руху (я. Лесік, в. Ластоўскі, Антон і Іван Луцкевічы і інш.).
- •57.Пытанні нацыянальнай дзяржаўнасці ў праграмных дакументах беларускіх палітычных арганізацый напярэдадні і ў час рэвалюцыйных падзей 1917 г.
- •58.Ідэі першага Ўсебеларускага з'езда (снежань 1917 г.). Нацыянальна-дзяржаўнае будаўніцтва ў праграмных дакументах бнр.
- •61. Распрацоўка і рэалізацыя ідэі беларусізацыі ў грамадска-палітычнай думцы Савецкай Беларусі.
- •62. Ідэалагічнае абгрунтаванне станаўлення адміністрацыйна-каманднай сістэмы і массавых рэпрэсій.
- •63. Развіцце прававой думкі Беларусі ў другой і трэцяй Канстытуцыях бсср і іншых заканадаўчых актах.
- •64. Новыя тэндэнцыі ў грамадскай свядомасці, выкліканыя перамогай у Вялікай Айчыннай вайне.
- •65. Кансерватыўны і дэмакратычны напрамкі ў палітычнай думцы паслясталінскай пары.
- •66. Развіцце юрыдычнай навукі ў бсср 20-30-х гг. Хх ст.
- •67. Юрыдычная навука ў 40-х - сяр. 80-х гг. Хх ст.
- •68.Канстытуцыйны працэс ў Рэспубліцы Беларусь і яго адлюстраванне ў палітыка-прававой думцы краіны.
- •69.Ідэалогія беларускай дзяржаўнасці ў палітыка-прававой думцы сучаснай Беларусі.
30. Асаблівасці грамадска-палітычнай і прававой думкі эпохі Асветы на Беларусі.
Асветніцтва — гэта антыфеадальная, буржуазная паводле сваёй сацыяльна-палітычнай сутнасці ідэалогія перыяду станаўлення капіталізму. Яна прапаведавала прыярытэт асветы, навукі і розуму ў жыцці асобы, грамадства і дзяржавы. Усталяванню асветніцтва спрыялі навуковыя адкрыцці ў прыродазнаўстве і да-сягненні гуманітарных ведаў, якія сталі ў руках буржуазіі ідэйнай зброяй у барацьбе супраць феадальна-царкоўнага светалогляду, схаластыкі, абсалютызму і феадальнага ладу. Перадавыя мысліцелі эпохі лічылі, што грамадства павінна быць рэфармавана ў адпаведнасці з рацыянальнай сістэмай. Але слабасцю прадстаўнікоў Асветніцтва было тое, што кож-ны з іх лічыў, што яго сістэма самая рацыянальная і сапраўдная. У Беларусі распаўсюджанне ідэй асветніцтва ад-носіцца да другой паловы XVIII - пачатку XIX стст. і звязана з ўзнікненнем першых парасткаў капіталістычнага ладу. Але ідэй-ныя вытокі Асветніцтва можна знайсці і ў больш раннім перыядзе айчыннай гісторыі. Яны ідуць ад творчасці і дзейнасці такіх прагрэсіўных мысліцеляў канца XVII - пачатку XVIII стст., як К. Лышчынскі, С. Полацкі, I. Капіевіч і інш.
Здабыткі нацыянальнай грамадска-палітычнай і прававой думкі папярэдняга перыяду, а таксама ўздзеянне англійскіх і асабліва французскіх асветнікаў далі моцны імпульс да станаўлен-ня і панавання асветніцкай ідэалогіі ў Беларусі ў другой палове XVIII ст. Па словах вядомага юрыста XIX ст., этнічнага беларуса У. Спасовіча, папулярная філасофія французскіх энцыклапедыс-таў дапамагла грамадству Рэчы Паспалітай «паглядзець на свой быт крытычна, акрэсліць і сфармуляваць свае няясыыя імкненні да лепшага парадку рэчаў»1.
Асаблівасці асветніцкай ідэялогіі Беларусі звязаны перш за ўсё з асаблівасцямі сацыяльна-эканамічнага і палітычнага развіцця гэ-тага рэгіёна, а таксама, як мы неаднаразова падкрэслівалі, з своса-саблівым геапалітычным становішчам Беларусі на памежжы За-ходняй і Усходняй цывілізацый.Сярэдзіна XVIII ст.— час, калі пачынаецца пераход ад феа-далізму да капіталізму, але апошні сацыяльна-палітычны і грамад-скі лад не стаў яшчэ пануючым. Таму выразнікамі антыфеадаль-ных ідэй былі ў першую чаргу прадстаўнікі перадавой шляхты ў саюзе з маладой буржуазіяй. Працэс фарміравання новага, буржу-азнага па свайму аб'ектыўнаму значэнню светапогляду адбываўся ў цяжкай супярэчлівай барацьбе з тэалагічнымі, схаластычнымі, містычнымі і фантастычнымі ўяўленнямі, характэрнымі для феа-дальнай ідэалогіі.
Супярэчлівасць і непаслядоўнасць асветніцкай ідэалогіі на зем-лях Беларусі ў філасофскіх даследаваннях праявілася ў эклектыч-ным спалучэнні прынцыпаў схаластыкі і рацыяналізму; у сацыялогіі — у спробах зацвярдзіць рацыяналістычны погляд на грамад-ска-палітычнае жыццё, не закранаючы непасрэдна рэлігійна-тэа-лагічных уяўленняў аб гісторыі чалавецтва; у сацыяльна-палітыч-ных вучэннях — у абгрунтаванні планаў рэформаў дзяржаўнага ладу пры захаванні асноў шляхецкай дэмакратыі.
Але ўжо ў апошняй трэці XVIII ст. праявы асветніцтва як бур-жуазнай ідэалогіі становяцца відавочнымі.