WYKŁAD

1. Pojęcie ergonomii

Słowo „ergonomia" wywodzi się z połączenia dwóch greckich słów ergon (praca) i nomos (prawo, prawidłowość) co oznacza prawa rządzące pracą. Twórcą tego pojęcia był polski uczony Wojciech Bogumił Jastrzębowski.

Od urodzenia wychowywał się jako pół-sierota (przed jego urodzeniem zmarł ojciec), a gdy miał 9 lat, zmarła także matka. W 1816 roku zaczął naukę w Liceum Warszawskim, ale zły stan zdrowia (wcześniej przeszedł ciężki tyfus) nie pozwolił mu na naukę. W 1820 roku podjął studia na Wydziale Budownictwa i Miernictwa Uniwersytetu Warszawskiego, a od września 1822 roku zaczął studia także na Wydziale Filozofii, w Oddziale Historii Naturalnej. W tym też czasie zlecono mu ustawienie zegara słonecznego w Łazienkach, do którego opracował specjalne narzędzie. Urządzenie to wywołało wówczas sensację i zostało przez Komisję Rządową nazwane Kompasem Jastrzębowskiego, dzięki niemu przyjęto go do grona członków Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauki.

Wojciech Jastrzębowski brał udział w powstaniu listopadowym, podczas którego, w czasie bitwy pod Olszynką Grochowską 25 lutego 1831 sformułował tekst pod tytułem O wiecznym pokoju między narodami, który można określić jako projekt zjednoczonej Europy jako jednej republiki. Jeden z fragmentów: wszystkie narody europejskie mają się wyrzec swojej wolności i zostać niewolnikami praw, wszyscy monarchowie maja być odtąd tylko stróżami i wykonawcami tychże praw i nie tytułować się inaczej tylko ojcami narodów nawołuje do poczucia się jako jeden europejski naród i stworzenia takiego też państwa.

Po jego upadku nie mógł już wrócić na Uniwersytet, dlatego też związał się z Instytutem Agronomicznym w Marymoncie. Tam zajął się pracą nad botaniką, zoologią i ogrodnictwem. Uważany jest za jednego z twórców ergonomii oraz twórcą określenia ergonomia. W 1857 napisał pionierską rozprawę pod tytułem Rys ergonomji czyli nauki o pracy, opartej na prawdach poczerpniętych z Nauki Przyrody. W Broku k/Ostrowi Mazowieckiej utworzył Zakład Techniki Leśnej. W 2004 odsłonięto tam jego pomnik.

źrodło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Wojciech Jastrz%C4%99bowski (przyrodnik)

3