- •Молекулалық-кинетикалық теорияның негiзгi ұғымдары
- •Э Бағыттаушы жүйе лектр тогы
- •Электр заряды
- •Ішкі энергия
- •Диффузия. Броун
- •Электрлік сыйымдылық
- •Температура және жылулық тепе-теңдік.
- •Қаныққан және қанықпаған бу. Қайнау кризистік температура. Сұйықтардың беттік керілуі.
- •Электр қозғаушы күші. Толық тізбек үшін Ом заңы. Тоқтардың түйіндері. Кирхгоф ережесі.
- •Газ тәрізді, сұйық және қатты денелердің құрылысы. Қатты денелер.
- •Магнит өрісі. Ампер. Ток элементі.
- •Электростатикалық өріс жұмысы. Потенциалдық энергия. Потенциал. Потенциалдар айырымы, өлшем бірлігі Зарядтың орынауыстыруы кезiнде электр өрiсiнiң жұмысы
- •Гравитациялық өрiспен ұқсастығы.
- •Бүкіләлемдік тартылы заңы. Гравитациялық өрістегі дененің потенциалдық энергиясы.
- •Кеңістік торлар. Деформация түрлер. Юнг модулі. Гук заңы.
- •Электр өрісі. Электр өрісінің негізгі қасиеттері. Кернеулігі. Өрістің суперпозициялық принципі.
- •Элементар электр зарядын тәжірибе жүзінде анықтау. Милликен-Иоффе тәж.
- •Тоқ күшімен кернеуді өлшеу. Реостат. Потенциометр. Шунт және қосымша кедергі.
- •Электр тогы. Токтың әсері. Ток күші. Металл өткізгіштегі электрондардың реттелген қозғалысының жылдамдығы. Электр тогының бар болу шарттары.
- •Капилярлық құбылыстар.
- •Газ заңдары
- •Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы. Психометр. Гигромет. Ылғалдылықтың маңызы.
- •Тоқтардың өзара әсері. Магнит өрісі. Магнит индукциясының векторы және сызықтары. Құйынды өріс.
- •Жылу қозғалтқыштары. Пәк
- •Электростатикалық өрістегі диэлектриктер.
- •Магнит индукция векторының модулі. Ампер күші, заңы. Элекрт өлшеуіш приборлар. Ампер заңын қолдану.
- •Жартылай өткізгіштердегі электр тогы.
- •Лоренц күші
- •Жылу мөлшері. Меншікті жылусыйымдылық. Меншікті булану және балқу жылуы.
- •Заттардың магниттік қасиеттері. Ампер гипотезасы. Магнит өтімділік. Ферромагнетиктер
- •Траекторияның қисықтық радиусы
- •Вольт-амперлік сипаттама. Кедергі. Электр тізбегі. Өткізгіштерді тібектей және параллель қосу. Шартты белгілер
- •Ілгермелі қозғалыс динамикасы. Импульс түрінде жазылған Ньютонның іі заңы.
- •2. Жартылай өткізгіштегі электр тогы
- •Элекролиттегі электр тогы. Фарадей
- •2. Термодинамиканың і заңын әртүрлі процестерге қолдану.
- •Жартылай өткізгіштердегі элект тогы. Диод. Транзистор
Бүкіләлемдік тартылы заңы. Гравитациялық өрістегі дененің потенциалдық энергиясы.
Нютонның бүкіләлемдік тартылыс заңының іске асуы; m1 нүктелік массасы басқа бір m2 нүктелік массасын F2 күшімен тартады; бұл күш екі массаның көбейтіндісіне тура, ал олардың арасындағы қашықтыққа (r) кері пропорционалды. Масса немесе қашықтыққа қарамастан |F1| және |F2| әрқашан тең болады. Мұндағы G (6,67*10-11Н*м2/кг2)— гравитациялық тұрақты:
Ауырлық күшінің жұмысы потенциалдық энергияның қарама-қарсы мәніне тең: А= ‒Wp
№8 БИЛЕТ
Кеңістік торлар. Деформация түрлер. Юнг модулі. Гук заңы.
Кристалдағы бөлшектердің дұрыс орналасуынан кристалдардың кейбір қасиеттерінің бағытқа тәуелділігі, яғни анизотропиясы шығады. Кристалдағы идеал тәртіппен кез келген ауытқуды кристалдық тордың ақаулары (дефект) д.а. анизотропия қасиеті тек монокристалдарға тән. Қатты денелердің көпшілігінің құрылымы поикричталды(грек. поли-көп).
Сыртқы күштердiң әсер етуiнiң нәтижесiнде дененiң сыртқы пiшiнi мен көлемiнiң өзгеруi деформация деп аталады.
Сыртқы күштердiң әсерi тоқтатылғаннан кейiн жоғалып кететiн деформациялар – серпiмдi деформациялар деп, ал жоғалмайтын деформациялар- пластикалық деформациялар деп аталады.
Егер бiртектi металл стерженнiң екi ұшына шамасы жағынан тең, бағыттары жағынан қарама – қарсы күштермен әсер етсек, онда стерженнiң деформациясы созылу деформациясы деп аталады
Созылу деформациясы мынадай екi шамамен сипатталады:
абсолюттi
Δl = l – l0
және салыстырмалы
ε = Δl / l0
ұзарулары, мұндағы l0 - стерженнiң бастапқы ұзындығы, ал l - соңғы ұзындығы.
Егер осы стерженге бiр – бiрiне бетпе-бет бағытталған күштермен әсер етсек, онда стержень сығылу деформациясына ұшырайды Бұл жағдайда абсолюттiк және салыстырмалы ұзарулар терiс таңбалы болады.
Көптеген қатты денелердiң деформациялары аз ғана созылуға және сығылуға ұшырағанда (Δl<<l0) серпiмдi болып келедi.
Жылжу деформациясы. Деформацияның бұл түрi, тiк қабаттар белгiлi бiр бұрышқа бұрылғанда, жазық қабаттардың өзара бiр-бiрiмен параллель күйде жылжуымен сипатталады.
Дене қабаттарының бiр-бiрiмен салыстырмалы түрде ығысуына әкелiп соғатын деформацияны жылжу деформациясы деп атаймыз.
Иiлу және бұралу. Бұлар деформацияның күрделi түрлерiне жатады. Әлбетте, иiлу және бұралу бiртектi емес созылу (сығылу) және бiртектi емес жылжу деформацияларына келтiрiледi. Мысалы, жүктелiнген бөрене(балка) иiлу деформациясына ұшырайды. Бұранданы бұрағанда, машина бiлiгiн, бұрғыны және т.б. айналдырғанда бұралу деформациясына ұшырайды.
Механикалық кернеу деп Fсер серпiмдiлiк күшi шамасының дененiң көлденең қимасының S ауданына қатынасын атайды:
СИ жүйесiнде кернеудiң өлшем бiрлiгi ретiнде, қысымдағыдай 1 Па = 1 Н/м2 – ты қабылдайды.
Гук заңы. Стерженнiң созылуы кернеу σ - ның салыстырмалы ұзару ε - ға тәуелдiлiгiн сипаттайды. Бұндай тәуелдiлiктiң графигi созылу диаграммасы деп аталады. Деформация аз болғанда, кернеу салыстырмалы ұзаруға тура пропорционал болады. Бұл Гук заңы деп аталады:
Гук заңына енетiн пропорционалдық коэффициентi Е серпiмдiлiк модулi немесе Юнг модулi деп аталады. Көптеген материалдар үшiн Юнг модулi тәжiрибе жүзiнде анықталған. Басқа шарттары бiрдей бола тұрғанымен, неғұрлым Юнг модулi үлкен болса, соғұрлым стержень аз деформцияланады.
Fсер = (S · E/ l0)·Δl
Fсер = k· Δl
k = E·S / l0
Бұл физикалық шама материалдың қатаңдығы деп аталады.