4 Perfect тобының шақтары

4.1 Present Perfect осы шақ (has, have) түріндегі to have көмекші етістігінің және мағыналы етістіктің (Past Participle) өткен шақтағы көсемше түрінің көмегімен жасалады.

Сұраулы түрде көмекші етістік бастауыштың алдына қойылады, болымсыз түрі көмекші етістіктен кейін тұратын not бөлшегі арқылы жасалады.

1. Осы шақта нәтижесі көрініп тұратын іс-әрекет (орыс тілінде өткен шаққа сәйкес келеді)	Ann is on holiday. She has gone to Italy.	Анна кезекті демалыста. Ол Италияға кетті.
2. Continuous тобының шақтарында қолданылмайтын және Present Perfect Gontinuous етістіктерінің орнына жүреді (орыс тілінде осы шаққа сәйкес келеді)	I have known him for three years.	Мен оны үш жыл білемін
3. Мезгіл және шартты сабақтас бағыныңқы сөйлемдердегі іске асқан келер шақтағы іс-әрекет	After I have read the book, I’ll give it to you.	Мен бұл кітапты оқып болғаннан кейін, мен оны сізге беремін.

4.2 Past Perfect Tense to have көмекші етістігінің (had) өткен шақ түрінің көмегімен және мағыналы етістіктің (Past Participle) өткен шақтағы көсемше түрі арқылы жасалады.

Сұраулы түрінде етістік бастауыштан бұрын тұрады, болымсыз түрі көмекші етістіктен кейін келетін not бөлшегі арқылы жасалады.

Өткен шақта белгілі бір уақытқа дейін болған іс-әрекетті көрсетеді.

I had translated the article by five o’clock. They had shipped the goods when your fax arrived.

Мен мақаланы сағат бестерде аударып бітірдім. Сіздің факсіңіз келгенде, олар тауарды түсіріп болған еді.

4.3 Future Perfect Tense келер шақ түріндегі (shall have / will have) to have көмекші етістігі арқылы және мағыналы етістіктің (Past Participle) өткен шақтағы көсемше түрімен жасалады.

Сұраулы түрінде көмекші етістік бастауыштан бұрын тұрады, болымсыз түрі бірінші көмекші етістіктен кейін келетін not бөлшегінің көмегімен жасалады.

1. Келер шақтағы белгілі бір мерзімге дейін атқарылатын болашақтағы іс-әрекет баяндалады.	They will have shipped the goods when your fax arrives.	Сіздің факсіңіз келгенде, олар тауарды түсіріп болады
2. Өткен шақтағы іс-әрекеттің болжамын білдіреді. Ресми іс қағаздары мен баспасөз тілінде қолданылады.	The reader will have observed an upward tendency in oil prices on the London market.	Оқырман Лондон нарығында мұнай бағасының өсу тенденциясын байқаған болуы керек.

Exercises

15 Present Perfect шағын қолдана отырып, жақшаларды ашыңыз. Сөйлемдерді аударыңыз.

1. I _____________________ (work) very hard for this exam. __________________________________________________________________

2. ______________ Jenny _______________ (answer) your letter? __________________________________________________________________

3. She likes him but she __________ never ____________ (love) him. __________________________________________________________________

4. You ______________ (not/try) very hard. You can do better work than this. __________________________________________________________________

5. Why are the police here? What __________________________ (happen)? __________________________________________________________________

6. My cousins are coming this week-end. They ______________________(not/stay) with me before. __________________________________________________________________

7. She _________________ (graduate from) the university and ________________ (start) working in Astana now. __________________________________________________________________

8. Thank you for everything. You _________________ (help) me a lot. __________________________________________________________________

9. ___________ you ________________ (wash) the dishes? __________________________________________________________________

10. I ______________________ (explain) everything to Derek and I think he understands. _________________________________________________________

11. Please stay for dinner. Oliver _____________________ (cook) a lovely meal. __________________________________________________________________

12. It’s nice to see you here but why _____________ you ______________________ (meet) me before? ____________________________________________________

13. She ___________________________ (travel) a lot in her life. __________________________________________________________________

14. We _____________ often ____________________ (walk) along this road. __________________________________________________________________

15. ________ you ________________(remember) to phone your mother? __________________________________________________________________