http://statekhnikum.fo.ru
ВАЗОРАТИ МАОРИФИ ЉУМЊУРИИ ТОЉИКИСТОН
ТЕХНИКУМИ ОМОРИ ШАЊРИ ВАЊДАТ
МАЊМАДОВ САИДЉАЪФАР МУЗАФАРОВИЧ
ВАЊДАТ – 2009
Тањрири компютерї:
Зиёзода Дустмуроди Саид
Мавод танњо ба сифати лексияи дарсї барои донишљўёни ТЕХНИКУМИ ОМОР њамчун китобчаи дорои мавзўъњои лексионї доир ба «Шабакањои компютерї ва почтањои электронї» истифода бурда мешавад.
Аз муаллиф: устод ќайду эзоњоти хеш ва ё корњои мустаќилонаи донишљўёнро дар алоњидагї барои донишљўён пешкаш ва ё пешбари менамояд.
Китобча роњбаладе шуда метавонад барои шумо донишљўёни азиз!
ТАЪРИХИ ШАБАКАЊОИ КОМПЮТЕРЇ ВА НАМУДЊОИ ОН
Шабакаи компютери чист?
Агар ду ва зиёда компютер бо {амдигар бо ягон усуле (сими, мавxb) пайваст бошанд ва байни худ алоrа барrарор карда тавонанд онго{ мегуянд, ки он{о дар шабака{ои компютери пайвастанд.
Шабакањои компютериро солњои охир дар соњањои гуногуни илмї, техникї ва истењсолот хеле васеъ истифода мебаранд. Дар шароити нави технологияњои информатсионї воситањои њисобкунї-информатсионии корхонањо барои истифодабарандагон боз њам дастрастар гардида истодааст.
Дар шароити љобаљогузории системањои информатсионї компютерњои фардї дар љойњои корї, яъне дар љойњои пайдошавї ва истифодабарии информатсияњо гўзошта мешаванд. Дар шароити љобаљогузории системањои информатсионї тез мавќеъи комуникатсия дар сатњи базаи маълумотњо, масъалањои амалї ва инчунин дар сатњи воситањои таљњизотї афзун мешавад.
Инчунин системаи комуникатсиої, ки бо компютерњои фардї ва дигар ќисмњои техникї принсипи ягонаи техникиро доранд, номи шабакањои компютериро гирифт.
Самтњои асосии шабакањои компютерї – ин барои коркардабарои ва таъмин намудан њамаи истифодабарандагони системањои информатсионї бо информатсияњои гуногуни программавї, техникї ва ѓайра мебошад.
Намудњои шабакањои компютерї
CAN (Campus Area Network). Шабакаи намуди CAN шабакањои компютерии локалї дар биноњо вуљўддоштаро якљо менамояд. Баъзе ваќтњо CAN-ро њамчун шабакаи локалии донишгоњњо меноманд.
MAN (Metropolitan Area Network). Дар ин шабакањо асосан системањои њисобкунии як шањр ба наќша гирифта мешавад.
WAN (Wide Area Network). Шабакаи WAN имконияти пайваст намудани шабакаи локалии як чанд мамлакатро дорад.
GAN (Global Area Network) шабакаеро мефањмонад, ки он континентњоро пайваст мекунад.
INTERNET- шабакаи глобалї, яке аз маъмултарин шабакањои замони имрўз
Шабакаи локалї
Албатта компютери фардї метавонад дар њар яке аз намудњои шабакањо ва ё намудњои овардашуда дар дарси пешин кор кунад. Лекин бештари шабакањои дар боло овардашуда ба шабакаи локалї ба њисоб мераванд.
{Шабакањои њисобии локалї- ин алоќамандии компютерњо ва дигар воситањои техникаи њисоббарореро (таљњизотњои шабакавии фаъол, принтерњо, сканерњо ва дигар намуди таљњизотњо), ки бо ёрии ноќил ва адаптерњои шабакавї пайваст мешаванд ва дар тањти идоракунии системаи оператсионї кор мекунанд.
Шабакаи локалї (Local Area Network, LAN) алоќмандии якчанд компютерњоро, ки бо таљњизотњо ва таъминоти программавии махсус муљањазонида шудаанд дар назар дошта мешавад.
Худи калимаи «локалї» низ маънои дар њамсояги ва ё дар як бино мављуд будани компютерњоро дар назар дорад.
Намудњои ноќилњои истифодашаванда дар шабакањои локалї
НАМУДЊОИ НОЌИЛЊОИ ИСТИФОДАШАВАНДА
НОЌИЛ (СИМИ) – И ТЕЛЕФОНИ
Ноќили беруна
Изалятсия
Ноќили дохилї
Болопўш
НОЌИЛИ КОАКСИАЛЇ
Болопуши њимоявї Болопўши шишагин
Риштањои оптикї
НАМУДЊОИ ПАЙВАСТАШАВЇ
Шабакаи типпи даврашакл
Шабакаи типпи хаттї
Намудњои пайвастшавї
Пайвастшавї ба чеѓзани (Соединение по до звону- Dial-Up Connection);
Сабти аналогии компутиронидашуда +модем.;
ISDN самт (Integrated service Digital Network);
Самти људокардашуда (выделяемая линая- виделенка);
Ноќили коаксиалї (коакциалый- кабель);
Ноќили фибро- оптикї (фитро- оптический кабель- оптиковолокно);
Пайвастшавии спутникї;
Пайвастшави радиогї, мисол бо ёрии телефони мобилии раќамї.
Web-server- Системаи компютерие, ки информатсияи дар формати ба стандартњои итнернет WWW љавобгўйро дорад. Ин информатсия, метавонад аз тарафи браузер хонда шавад.
URL – локатери универсалии ресурсњо. Суроѓаи њуљљат дар шабака ё ин ки дар компютери шумо.
Мисол: www.________.info
C:\myfile.html
Фањмиши url
Њар њуљљат, дар интернет (веб) суроѓаи уникалии шахсии худро дорад, ки Uniform Recours Locator ё ин ки URL номида мешавад.
URL номи сервер ва суроѓаи пурраи онро ба њуљљат дар сервер нишон медињад.
http:// www.microsoft.com/products/windowsxp.html