- •1. Сялянская рэформа 1861 і асаблівасці яе здзяйснення ў Беларусі.
- •2. Архітэктура першых беларускіх княстваў. Полацкая і гародзенская школа дойлідства.
- •3. Асноўныя этапы першабытнаабшчыннага ладу.
- •4. Паняцце “цывілізацыя”. Лакальная і сусветная цывілізацыя.
- •5. Стан эканомікі Рэспублікі Беларусь на сучасным этапе.
- •6. Пачатак 1-ай сусветная вайны і акупацыя бел. Тэрыторыі.
- •7. Змены у палітычнай сістэме рб у 90-я гады XX ст.- пачатку xxIст
- •8. Саюз Беларусі і Расіі. Да пытання аб яго жыццяздольнасці.
- •9. Навуковыя гіпотэзы паходжання чалавека.
- •10. Асноўныя этапы станаўлення і развіцця першых цывілізацый.
- •11. Параўнайце “антычнае рабства” і “азіяцкі спосаб вытворчасці”.
- •12. Прыняцце хрысціанства на беларускіх землях, яго ўплыў на культурныя працэсы.
- •13. Помнікі мастацтва, пісьменніцтва. Рукапісныя кнігі. (Старажытная Беларусь, IX-xiiIст).
- •14. Культурна-асветніцкая дзейнасць е. Полацкай, к. Тураўскага, Клімента і Аўраамія з Смаленска.
- •15. Рэлігійныя вераванні старажытных беларусаў. Іх адлюстраванне ў міфалагічных вобразах.
- •16. Вялікае перасяленне народаў, роля ў ім германскіх і славянскіх плямёнаў.
- •17. Сутнасць Адраджэння як з’явы глабальнага характару.
- •18. Рэгіянальныя асаблівасці Адраджэння.
- •19. Рэфармацыйны рух ў Еўропе: яго прычыны і значэнне.
- •20. Рэфармацыя на Беларусі, контррэфармацыя. Берасцейская унія 1596г.
- •21. Кнігадрукаванне і асвета ў вкл.
- •22. Станаўленне і развіццё феадальнай эканомікі.
- •23. Эканамічнае становішча беларускіх зямель у часы позняга феадалізму.
- •24. Умовы развіцця беларускай культуры ў XIII-xvIстст. Асноўныя дасягненні беларускай культуры падчас вкл.
- •25. Культура контррэфармацыі і барока.
- •26. Культура эпохі Асветніцтва.
- •27. Эвалюцыя вытворчай формы гаспадаркі ў эканоміцы першабытнай Беларусі.
- •28. Сацыяльна-эканамічнае развіццё беларускіх зямель ў першай палове xiXст.
- •29. Сутнасць рэформы п.Кісялёва, яе роля ў сацыяльна-эканамічным развіцці беларускіх зямель.
- •31. Станаўленне і развіццё капіталістычных адносін ў сельскай гаспадарцы Беларусі ў парэформены перыяд.
- •32. Рост капіталістычнай эканомікі ў прамысловасці парэформенай Беларусі.
- •33. Перадумовы рассялення і гаспадарчай дзейнасці на тэрыторыі першабытнай Беларусі.
- •34. Асноўныя тэндэнцыі развіцця сусветнай капіталістычнай гаспадаркі на мяжы XIX-xXстст.
- •35. Асаблівасці эканамічнага развіцця Беларусі ў перыяд манапалістычнага капіталізму.
- •37. Палітыка “ваеннага камунізму” і асаблівасці яе праяўлення на Беларусі.
- •38. Асноўныя этапы этнічнай гісторыі Беларусі.
- •39. Беларускае пытанне ў кантэксце ленінскай тэорыі сусветнай сацыялістычнай рэвалюцыі.
- •40. Утварэнне ссрб, яе дзяржаўна-прававы статус.
- •41. Эксперымент с Літбелам і яго крах.
- •42. Вайна Літоўска-Беларускай сср з Польшчай і яе вынікі.
- •43. Чаму спатрэбілася другое абвяшчэнне бсср? Калі і пры якіх абставінах яно адбылося?
- •44. Прычыны і асаблівасці пераходу да феадалізму на тэррыторыі Беларусі.
- •46. Удзел бсср ў стварэнні Саюза сср.
- •47. Першае і другое ўзбуйненні бсср.
- •48. Канстытуцыя бсср 1927г.
- •49. Узмацненне ролі партыйна-дзяржаўнага апарату ў другой палове 20-ых гадоў.
- •50. Балты, славяне, і іх роля ў этнагенезе беларусаў.
- •51. Эканамічнае становішча Беларусі пасля заканчэння замежнай ваеннай інтэрвенцыі і грамадзянскай вайны. Перадумовы нэПа.
- •52 Новая эканамічная палітыка, яе сутнасць і значэнне.
- •53. Развіццё сельскай гаспадаркі Беларусі на аснове нэПа. Асноўныя формы землеўладкавання.
- •54. Прамысловасць бсср ў 1921-1927. Грашовая рэформа ў ссср 1924г.
- •55. Асаблівасці правядзення нэПа ў бсср.
- •56. Свет ў канцы 20-х—пачатку 30-х гг, станаўленне сістэм рэгулюемай эканомікі.
- •57. Эканамічнае становішча Беларусі ў сярэдзіне 1920-х г. Аб’ектыўная неабходнасць індустрыялізацыі.
- •58. Прыняцце ў ссср курса на фарсіраваную індустрыялізацыю. Фарміраванне камандна-адміністрацыйнай сістэмы кіравання гаспадаркай.
- •59. Асаблівасці здзяйснення індустрыялізацыі бсср.
- •60. Сацыяльна-эканамічныя вынікі індустрыялізацыі ў Беларусі.
- •61. Аграрны сектар эканомікі Беларусі ў канцы 1920-х г.
- •62. Фарсіраваная калектывізацыя ў бсср. Насільныя метады стварэння калгасаў.
- •63. Прымусовая калектывізацыя ў заходніх абласцях Беларусі.
- •65. Развіццё культуры нацыянальных меншасцей у бсср у 1920-я.
- •66. Беларусізацыя, яе сутнасць і змест.
- •67. Становішча прамысловасці заходнебеларускіх зямель 1921-1939 гг.
- •68. Бсср (1970-першая палова 1980): развіццё прамысловасці, курс на інтэнсіфікацыю вытворчасці, прычыны яго нерэалізаванасці; складванне механізма тармажэння.
- •70. Сельская гаспадарка Заходняй Беларусі 1921-1939. Аграрная рэформа пачатку 1920-х і яе вынікі.
- •71. Асвета ў Заходняй Беларусі (1920-1930 гг).
- •72. Заходнебеларуская літаратура і друк, музычнае мастацтва 1921-1939 гг.
- •73. Нацыянальна-вызваленчы рух у Заходняй Беларусі ў 1921-1939. Антыбеларуская палітыка польскага урада 1921-1939.
- •76. Страты народнай гаспадаркі Беларусі ў выніку вав і германскай акупацыі.
- •77. Аднаўленне і далейшае развіццё прамысловасці і транспарту ў бсср (1943-1950).
- •78 Цяжкасці аднаўлення сельскай гаспадаркі ў бсср (1943-1950), прычыны яе адставання.
- •79. Матэрыяльнае становішча насельніцтва ў бсср (1943-1950).
- •82. Бсср (1970-першая палова 1980 гг.): становішча ў сельскай гаспадарцы, абвастрэнне харчовай праблемы і спосабы яе вырашэння.
- •83. Бсср (1970-першая палова 1980 гг.): узмацненне цяжкасцяў у вырашэнні сацыяльных задач, неабходнасць радыкальных перамен.
- •84. Бсср (1970-першая палова 1980 гг.): русіфікатарскія тэндэнцыі ў культурным развіцці.
- •85. Бсср (1970-першая палова 1980 гг.): новыя імёны і творы ў літаратуры, мастацтве.
- •87. Разлажэнне першабытнаабшчыннага ладу і зараджэнне феадальных адносін.
- •88. Абранне а. Лукашэнка першым прэзідэнтам рб, яго роля ў гісторыі постсавецкай Беларусі.
- •89. Дзяржаўная праграма пераходу рб да рынку і альтэрнатыўныя праграмы асобных палітычных партый і рухаў. Іх адпаведнасць аб’ектыўным эканамічным законам.
- •90. Стан эканомікі рб на сучасным этапе.
- •91. Супярэчнасці ў культурным развіцці постсавецкай Беларусі.
- •94. Гаспадарчае развіццё Беларусі ў 1950-я гады. Спосабы сацыяльнай перыарыентацыі эканомікі.
- •96. Утварэнне нато.
- •97. Рост дабрабыту народа і развіццё сацыяльнай сферы ў бсср (1950-1960гг).
- •98. Народная адукацыя ў бсср (1950-1960): непаслядоўнасць у правядзенні рэформаў.
- •99. Бсср (1950-1960): тэатральнае і музычнае жыццё, культурна-асветніцкая работа.
- •100. Утварэнне Арганізацыі Варшаўскага Дагавору.
- •101. Прычыны народна-дэмакратычных рэвалюцый у Цэнтральнай і Усходняй Еўропе 1989-1990гг.
- •102. Фарміраванне нацыянальнай беларускай культуры. Калі адбываецца беларускае нацыянальнае адраджэнне?
- •103. Абвяшчэнне бнр, яе гістарычнае месца.
- •104. Крызісы нэПа, прычыны яго згортвання. Вынікі нэПа.
- •105. Сацыяльна-эканамічныя вынікі калектывізацыі. Матэрыяльнае становішча насельніцтва бсср ў 1930-х г.
- •106. Матэрыяльнае становішча насельніцтва Заходняй Беларусі (1921-1939).
- •107. Уз’яднанне Заходняй Беларусі з бсср.
- •108. На якія перыяды можна падзяліць палітычнае развіццё Польшчы ў 1921-1939?
- •109. Вялікае княства Літоўскае, Рускае, Жамойцкае: беларуская ці літоўская дзяржава.
- •110. Часовая частатковая стабілізацыя капіталізма (1924-1929) і яе гістарычныя ўрокі.
- •111. Нацыянальная ідэя. Яе месца і роля ў беларускай гісторыі.
- •112. Ці можна было лічыць Дагавор і Дэкларацыю аб утварэнні ссср юрыдычным грунтам для сапраўднага феадалізму?
- •114. Сацыяльна-эканамічныя рэформы ў краінах Цэнтральнай і Ўсходняй Еўропы ў 1989-2008 гг.: сутнасць, асноўныя напрамкі, вынікі.
- •115. Развіццё і зацвярджэнне капіталістычнага ўкладу ў Еўропе і Амерыцы.
- •116. Дапаможныя гістарычныя дысцыпліны і іх роля ў гістарычным пазнанні.
- •118. Як суадносяцца лакальная і сусветная цывілізацыі?
- •119. Утварэнне снд.
- •120. Ці можна было пазбегнуць кабальных умоў Рыжскага міру 1921г?
- •121. У чым заключаецца сэнс і прызначэнне гісторыі?
- •122. Сутнасць фармацыйнага падыхода да вывучэння гістарычнага працэсса.
- •123. Сутнасць цывілізацыйнага падыхода да вывучэння гістарычнага працэсса.
- •126. Ес і яго роля у сучасных міжнародных адносінах.
- •127. Фарміраванне перадіндустрыяльнай цывілізацыі.
- •128 Другое выданне прыгонніцтва.
- •129. Беларуская дыяспара.
- •130. Дайце ацэнку дзейнасці бсср у аан ў 1945-1985 гг.
- •131. Месца снд у сістэме сучасных міжнародных адносінах.
- •132. Сутнасць неалітычнай рэвалюцыі.
- •133. Фарміраванне сярэднявечнай цывілізацыі.
- •134. Як вы ацэньваеце санацыйны рэжым, які існаваў у Польшчы з 1926 па 1939?
- •136 Сацыяльна-эканамічныя наступствы Вялікіх геаграфічных адкрыццяў.
- •137. Якія асноўныя рысы феадальнага спосабу вытворчасці?
- •138. Ці мелі поспех спробы сацыяльнай пераарыентацыі эканомікі бсср ў 1950-ыя ?
- •139. Сталінскія рэпрэсіі ў бсср.
- •140. Канстытуцыя бсср 1919 г.
- •141. Постмаастрыхцкі этап гісторыі ес.
- •142. Рб і нато: асноўныя накірункі супрацоўніцтва.
- •142. Узаемадачыненні паміж рб і ес: дасягненні і праблемы.
- •144. Трэці Ўсебеларускі Народны Сход.
- •145. Палітычныя партыі рб.
- •147. Ці можна лічыць Полацкае, Турава-Пінскае і Смаленскае княствы першым вопытам беларускай дзяржаўнасці?
- •148. Брэсцкі мір 1918 года.
- •149. Эканоміка бсср у часы гарбачоўскай перабудовы.
- •150. Канстытуцыя бсср 1978 года.
- •151. Другі Ўсебеларускі Народны Сход.
- •152. Савет Эканамічнай Узаемадапамогі.
- •153. Што прынцыпова новага з‘явілася ў эканоміцы краін Захаду ў 1950-ыя-1960-ыя гг.?
- •154. Канстытуцыя бсср 1937 года.
- •155. Першы Ўсебеларускі Народны Сход.
- •157. Сутнасць дактрыны Брэжнева.
- •158. Што прынцыпова новага з‘явілася ў эканоміцы краін Захаду ў 1970-ыя-1980-ыя гг.?
- •159. Назавіце вызначальныя тэндэнцыі ў развіцці сусветнай культуры ў пачатку XXI ст.
1. Сялянская рэформа 1861 і асаблівасці яе здзяйснення ў Беларусі.
У канцы 50–х г. ХІХ ст. самадзяржаўе прыйшло да трывалай высновы – далейшае развіцце краіны немагчыма без правядзення шэрагаў рэформ. Галоўнай рэформай была аграрная ці сялянская рэформа 1861 г. 19 лютага 1861 г. Аляксандр ІІ падпісаў «Маніфест» і «Агульнае палажэнне аб сялянах, выйшаўшых ад прыгонай залежнасці». Гэтымі актамі абвяшчалася, што «прыгоннае права на сялян ... адменена назаўсёды». Кожны селянін атрымаў свабоду. Свабоднаму чалавеку была патрэбна ўласнасць, таму сялян трэба было надзяліць зямлей.
Сутнасць аграр. рэформы заключ. ў тым, колькі зямлі і на якіх ўмовах атрымлівалі сяляне і колькі зямлі заставалася за памешчыкамі. Урад найперш клапаціўся аб памешчыках, таму закон прадугледжваў толькі абмежаванае надзяленне сялянства зямлей. У сярэднім ў Беларусі на адну душу мужчын. полу адводзілася каля 5 дзесяцін ворнай зямлі ( 1 дзесяціна складала каля 0,91 га). На адну сялянскую гаспадарку прыпадала каля 9-10 га зямлі. Зямлю сяляне павінны былі набываць за грошы і ў абавязковым парадку. Якасць зямлі і яе кошт вызначалі памешчыкі. З гэтай мэтай быў уведзены інстытут «выкупной здзелкі». Яго сутнасць заключалася ў тым, колькі грошай і ў які тэрмін сяляне павінны былі заплаціць за зямлю памешчыку. Сяляне плацілі за 1 дзесяціну каля 30 – 32 рублёў, у той час як на рынку 1 дзесяціна каштавала 10 – 12 руб. Грошай у сялян не было. Таму яны павінны былі заплаціць памешчыку толькі 20% ад агульнага кошту зямлі, а 80% складала запазычаннасць, якую пакрывала дзяржава каштоўнымі паперамі; пасля гэтага сяляне павінны былі разлічавацца з дзяржавай на працягу 49 гадоў. Другая асаблівасць рэформы была ў тым, што сяляне маглі набыць зямлю ва ўласнасць толькі праз 9 гадоў. Гэты перыяд атрымаў назву «часоваабавязанага», калі сяляне яшчэ працавалі на памешчыка ад 30 да 40 дзён на год. У Беларусі былі свае асаблівасці. Тут дзейнічалі свае мясцовые палажэнні – адно для Ўсход. Беларусі, другое – для Заход. Ва Ўсход. Беларусі сяляне атрымалі па 4,0 – 5,5 дзесяцін на адну гаспадарку, а на Захад. - па 15 – 20 дзесяцін на гаспадарку. Вынікі і ўмовы «выкупной здзелкі» замацоўваліся ва «ўстаўных» граматах, якія выдаваліся сялянам на рукі. Вынікі рэформы 1861 г. былі наступнымі: сяляне атрымалі 33,4% воранай зямлі, а памешчыкі – 50,3%, астатняя зямля засталася за дзяржавай.
2. Архітэктура першых беларускіх княстваў. Полацкая і гародзенская школа дойлідства.
Першабытныя людзi працавалi i жылi ў прыроднай прасторы пад адкрытым небам, у засенi дрэў, у прымiтыўных будынах альбо ў пячорах. З часам яны навучылiся ўзводзiць будынкi, ствараць так званую архiтэктурную прастору, якая не проста абмежавана сценамi i дахам, але i эстэтычным развiццём асобы. Гэтую прастору людзi дзеля зручнасцi абсталёўваюць рознымi рэчамi. Розныя тыпы будынкаў з’яўляюцца асновай архiтэктурнага асяроддзя Беларусi: iснавалi гаспадарчыя i жылыя пабудовы;абарончыя;культавыя (храмы, касцелы). Да 10 ст. архiтэктура Кiеўскай Русi - першай дзяржавы ўсходнiх славян-была цалкам драўлянай. Пасля таго як кiеўскi князь Уладзiмiр у 988 г. прыняў новую дзяржаўную рэлiгiю — хрэсцiянства, у Кiеў прыбылi i першыя вiзантыйскiя дойлiды. Грэчаскiя дойлiды былi знакамiтымi ва ўсiм хрысцiянскiм свеце. Яны прынеслi на Русь сiстэму крыжова-купальнага храма. У часы праўлення славутага князя Усяслава, празванага Чарадзеям (прыкладна памiж 1044 i 1066 гг. ) была пабудавана Полацкая Сафiя. У Полацкай Сафii ўвасоблена моц i ўплывовасць Полацкага княства. Як i Кiеўская, Полацкая Сафiя была галоўным грамадскiм будынкам у горадзе. Тут прымалi замежных паслоў, аб’яўлялi вайну i заключалi мiр, тут жа знаходзiлася князская скарбнiца i бiблiятэка. Полацкая Сафiя зроблена з тонкай, добра абпаленай, квадратнай, ярка-чырвонай цэглы таўшчыней 3-4 см. Такая цэгла ў будаўнiчай лiтаратуры называецца плiнфай. У Беларусi плiнфа ўжывалася да канца 17 ст. У першай палове 12 ст. у Полацку склалася самастойная архiтэктурная школа. Полацкiя дойлiды выпрацавалi сваю будаўнiчую тэхнiку i форму будынка. Яна захавала старадаўнюю муроўку са «схаваным радам», хаця ўсе суседнiя княствы ад яе на той час ужо адмовiлiся. Асноўныя рысы, выпрацаваныя полацкiмi дойлiдамi ўвасабляе помнiк у Полацку-Спаса-Прэабражэнская царква Ефрасiнеўскага манастыра, якi быў пабудаваны памiж 1128 i 1156 гг. Разам з полацкай архiтэктурнай школай iснавала iншая, больш прагрэсiўная па сваiм будынкам-гродзенская. Прыкладам работы вучняў гэтай школы з’уляецца Каложская царква. Размясцiлася яна над Нёманам на высокiм пагорку. Пры будаўнiцтве храма выкарыстоўвалася цэгла i плiнфа.