Вопрос№21:Государственный строй рп.

РП представляло собой конфедерационное многонациональное государство. Высшими органами гос-ва были короли и сейм.

Король: свободно выбирался сеймом. Права, обязанности короля определялись общим гос. законом – генриховскими артикулами. Каждый заново избираемый король обязан был их подписывать.

Генриховские артикулы:

1. власть короля была ограничена. Король обязан был собирать сейм один раз в два года на 6 недель.

2. не созывать общее ополчение без согласия сейма.

3. король обязан был иметь при себе совет из 16 сенаторов-резидентов

4. король не имел права вводить налоги без согласия сейма.

5. если король действовал наперекор своим обязательствам, то шляхта имела право не подчиниться королю и выступить против него.

Сеймы: - обычные которые созывались королем

• экстренные, кот. созывались руководителем католической церкви в результате смерти короля и его отречения от престола.

В компетенцию сейма входили следующие вопросы:

• созыв ополчения

• объявление войны.

• заключение мира.

• установление налогов.

Экстренные сеймы собирались для избирания короля:

• конвукационный сейм. на нем определялось время и место выбора короля

• избирательный сейм, на нем проводились выбору и заключался договор с королем.

• коронационный сейм, на нем проходила торжественная коронация и принесение присяги королем.

Таким образом король в РП не обладал ни законодательной, ни исполнительной, ни судебной властью. В сейме РП состояло 3 сословия: король, сенатор, посольская изба.

В сенат входили все епископы, архиепископы и воеводы, а также некоторые другие служебные чины Польши и ВКЛ (150 сенаторов). Посольская изба состояло из избираемых представителей шляхты от повета. Собирались сеймы один раз в полгода в Варшаве, а с 1673 года – каждый третий сейм проходил в Гродно. Для принятия решения на сейме требовалось его единогласное одобрение. Каждый депутат сейма имел право запретить любое решение сейма (обладал правом свободного вета). Либерум вета – было вызвано ослаблением центральной власти и позволяло даже одному делегату сорвать сейм. Дело доходило до того, что из 55 сеймов, кот. созывались с 1652 года по 1764 год 42 сейма были сорваны правом вета. Для контроля за поступлением и расходованием денежных средств ВКЛ по решению сейма создавался отдельный от Польши финансовый трибунал, который состоял из представителей ВКЛ.

В ВКЛ в этот период также существовало полное безвластие. Магнаты Радивилы и сапеги постоянно вели войны, шляхта притесняла мещан и крестьян, католики- некатоликов, десиденты не имели помощи от гос-ва, обращались к иностранной помощи. Особенно обострилась ситуация когда умер последний из избираемых королей РП. Развернулась борьба за трон.

Вопрос22:Сацыяльна-эканамічнае становішча беларускіх зямель у другой палове XVI-XVIII ст.

Напярэдадні Люблінскай уніі на Беларусі пражывала 1 800 тыс. жыхароў, якія па свайму сацыяльна-эканамічнаму становішчу адносіліся да трох саслоўяў: шляхты, сялян, мяшчан. Шляхецкае саслоўе дзялілася на групоўкі. Найбольш буйнымі былі магнаты. Яны складалі сенатарскае саслоўе і валодалі ў большасцю сялянскіх гаспадарак.Самай шматлікай была група дробнай шляхты, але ў яе руках былі толькі 28% сялянскіх гаспадарак.У сярэдзіне XVI ст. шляхта, як ваенна-служылае саслоўе, пачынае разлагацца знутры: шукала багацця праз рамяство і гандаль. У 1633 г. сейм абвясціў, што не толькі шляхціч, але і яго нашчадкі назаўсёды будуць пазбаўлены шляхецкіх правоў за гандаль ці шынкарства.Самым шматлікім саслоўем феадальнага грамадства былі сяляне. Аграрная перабудова гаспадаркі была вызначана каралём у 1557 г. Незалежна ад мясцовых асаблівасцей рэформы, яе вынікі ўсюды былі аднолькавыя: заснаванне фальварачнай гаспадаркі, канчатковае запрыгоньванне сялян, павелічэнне сялянскіх павіннасцей, рост даходаў дзяржаўнага скарбу і шляхты.У выніку рэформы адбыліся змены ў прававым становішчы сялян. Пасля рэформы сяляне дзеляцца на наступныя катэгорыі: цяглыя, асадныя, сяляне-слугі.У выніку аграрнай рэформы адбыліся амаль што рэвалюцыйныя змены:1) Была разбурана сялянская абшчына ў Цэнтральнай і Заходняй Беларусі, дзе пачало ўкараняцца падворнае землекарыстанне;2) змяніліся катэгорыі сялян, іх прававое і эканамічнае становішча;3) сялянская гаспадарка пачала ўцягвацца ў рыначныя адносіны;З другой паловы XVII ст. пачынаецца эканамічны заняпад Беларусі. Ён быў выкліканы ўзмацненнем феадальнага прыгнёту, разбурэннем гаспадаркі, як у выніку антыфеадальнай, нацыянальна-вызваленчай барацьбы, так і знешніх войнаў. Аднаўляць разбураную гаспадарку пачалі з раздачы зямлі сялянам і перавод іх на грашовы і натуральны аброк.З аднаўленнем гаспадаркі вяртаецца паншчына і павялічваюцца павіннасці.Яшчэ адным саслоўем былі мяшчане – жыхары гарадоў. Саслоўе мяшчан павялічвалася за кошт вольных сялян, уцекачоў і прыгонных.Да першай паловы XVIII ст. магдэбургскае права мелі ўсе буйныя гарады.Саслоўе мяшчан складалася з заможных вярхоў, сярэдняга пласта і беднаты.Асновай эканамічнага жыцця гарадоў былі рамёствы і гандаль.У той час пачынаюць стварацца ўласныя карпарацыі рамеснікаў – цэхі.Пашыраўся гандаль як унутраны, так і знешні. Найбольш трывалыя сувязі былі з Расіяй, Польшчай, Левабярэжнай Украінай, Рыгай, з краінамі Заходняй Еўропы.У 1784 г. было завершана будаўніцтва канала Агінскага, які злучаў Нёман з Прыпяццю. У 1781 г. пачалося будаўніцтва Днепра-Бугскага канала.Такім чынам, сельская і гарадская гаспадарка Беларусі да сярэдзіны XVIII ст. была ў асноўным адноўлена.