Гpэка-пеpсiдскiя войны (першая палова V ст. Да н.Э.)

Персiя ў другой палове VI ст. да н.э. Яе сацыяльна-палiтычнае i эканамiчнае становiшча. Знешняя палiтыка Дарыя I.

Перыядызацыя грэка-персiдскiх войнаў. Iанiйскае паўстанне i яго вынiкi. Паходы на Грэцыю Мардонiя, Дацiса i Артаферна. Марафонская бiтва, яе маральна-палiтычнае значэнне.

Грэцыя ў 490–480 гг. да н.э. Барацьба палiтычных груповак у Афiнах. Праграмы i дзейнасць Фемiстокла i Арыстыда. Стварэнне флоту i дэмакратызацыя афiнскай палiтычнай сiстэмы. Аб'яднанне грэчаскiх полiсаў.

Ваенна-дыпламатычныя намаганнi Ксеркса па падрыхтоўцы новага паходу на Эладу. Ваенныя сiлы персаў i грэкаў. Пераправа персiдскай армii ў Балканскую Грэцыю. Абарона Фермапiл. Саламiнская бiтва. Дзеяннi сухапутнай армii персаў на чале з Мардонiем. Перамога саюзнай армii грэкаў пры Платэях i Мiкале.

Сацыяльна-палiтычнае размежаванне Афiн i Спарты. Арганiзацыя Дэласкай сiмахii. Узаемаадносiны Афiн з саюзнiкамi. Ператварэнне Дэласкай сiмахii ў першы Афiнскi марскi саюз.

Унутрыпалiтычная сiтуацыя ў Афiнах i дзейнасць Кiмона. Падзеi ў Спарце. Канчатковая перамога над персамi. Ваенныя сутычкi памiж спартанцамi i саюзнiкамi. Становiшча ва ўсходнiм Мiжземнамор'i ў 60–50-х гг.

Афiнская экспедыцыя ў Егiпет. Калiеў мiр i яго ўмовы. Прычыны перамогi грэкаў. Уплыў грэка-персiдскiх войнаў на развiццё старажытнагрэчаскай цывiлiзацыi.

Эканомiка I сацыяльная стpуктуpа вядучых гpэчаскiх полiсаў класiчнага часу

Тры формы землеўладання – дзяржаўная, грамадская, прыватная.

Асаблiвасцi афiнскай i спартанскай эканомiкi. Iнтэнсiўнае развiццё афiнскай эканомiкi. Эканамiчная палiтыка полiсу. Асаблiвасцi эксплуатацыi iлотаў спартанцамi. Сельская гаспадарка. Вырошчванне зерня, вiнаградарства, алiўкаводства. Гаспадаркi буйныя i зеўгiцкiя. Сувязi з рынкам. Прымяненне працы рабоў.

Pамяство. Тэхнiка. Металургiя, керамiка, ткацтва, караблебудаванне. Транспартныя сродкi. Тара. Pабскiя эргастэрыi. Прадукцыйнасць працы рабоў. Гандаль унутраны i знешнi. Таварная вытворчасць. Грашовае абарачэнне.

Суадносiны сельскай гаспадаркi, рамяства i гандлю. Сацыяльная структура класiчнага полiсу. Паняцце грамадзянскага калектыву. Грамадзянскае паўнапраў'е i дыферэнцыяцыя полiсных грамадзян. Метэкi i перыэкi.

Катэгорыi свабодных дробных вытворцаў. Становiшча сялян, рамеснiкаў i гандляроў. Pэалii iх быту. Групы залежнага насельнiцтва. Праблема рабства ў сучаснай гiстарыяграфii. Крынiцы аб этнiчным паходжаннi рабоў i iх колькасцi. "Pабская" iнтэлiгенцыя. Калектыўныя формы рабства. Пераходныя i прамежкавыя формы эксплуатацыi. Арэнда.

Пануючы клас. Яго ўклад у развiццё гаспадаркi i дзейнасць дзяржаўнага апарату. Палiтычнае лiдэрства. Прадстаўнiкi арыстакратыi як носьбiты рацыянальных iдэй i iнтэлектуальнай культуры.

Pосквiт афiнскай pабаўладальнiцкай дэмакpатыi I спаpтанскай алiгаpхii. Пелапанэская вайна.

Параўнаўчая характарыстыка рэформаў Салона, Пiсiстрата, Фемiстокла, Эфiяльта i Перыкла. Дзяржаўны лад Афiн, Экклесiя, савет 500, арэапаг, магiстратуры. Аплата пасад як гарантыя удзелу ў дзяржаўным кiраваннi. Гелiэя i абарона законаў. Палiтычныя правы i барацьба сацыяльна-палiтычных груповак. Перыкл – першы стратэг i правадыр дэмакратыi.

Першы Афiнскi марскi саюз i яго пераўтварэнне ў архэ. Форас. Панаванне афiнян над саюзнiкамi. Pосквiт Афiн.

Ваенна-палiтычная арганiзацыя Спарты. Суадносiны роляў эфарата, цароў, герусii i апэлы. Панаванне алiгархаў. Пелапанэскi саюз на чале са Спартай.

Ваенна-палiтычныя супярэчнасцi памiж гегемонамi саюзаў, Спартай i Афiнамi. Грамадзянская вайна на Керкiры, яе адносiны з Карынфам. Прыняцце Керкiры у саюз з Афiнамi.

Архiдамава вайна. Падаўленне Афiнамi паўстання ў саюзным Лесбасе. Палiтычная дзейнасць Клеона. Захоп Пiласа. Наступленне Брасiда на поўнач. Сутычка пад Амфiпалем. Нiкiў мiр.

Катастрофа Афiн у час захопнiцкай экспедыцыi ў Сiцылiю. Дэкелейская вайна. Пагоршанне становiшча ў Афiнах. Алкiвiд – прадстаўнiк iндывiдуалiзма i беспрынцыповага палiтыканства. Алiгархiчны пераварот 411 г. да н.э. ў Афiнах. Крызiс полiснай маралi i ўвага Сакрата да асобы чалавека.

Pэформы Афiнскай архэ. Стварэнне спартанскага флоту. Аслабiць Афiны i Спарту – палiтыка Персii. Бiтва пры Эгаспатамах. Алiгархiчны пераварот у Афiнах. Крыцiй i Ферамен – палiтычныя аднадумцы i ворагi.

 Крушэнне Афiнскай дзяржавы. Умовы мiру. Прычыны паражэння. Аднаўленне дэмакратыi ў Афiнах.