- •«Химия» пәні бойынша Глоссарий Әдістемелік нұсқау
- •1 Ағымдағы бақылауға арналған сұрақтары.
- •Химиялық периодтылықтың физикалық мағынасы
- •2 Ағымдағы бақылауға арналған сұрақтары
- •Атомдар құрылымы. Атом құрылымының моделдері. Планк гипотезасы.
- •Атомның квантты-механикалық моделі. Кванттық сандар.
- •Электрондардың кванттық саны
- •3. Негізгі және қоздырылмаған жағадайы: Мысалы - Be 1s22s2 – негізгі жағдайы; 1s22s12p1 – қоздырылған жағдайы.
- •Менделеевтің периодтық жүйесі мен заңы.
- •Химиялық периодтылықтың физикалық мағынасы
- •Химиялық байланыстар туралы түсінікті дамыту. Валентті байланыстың әдістері. Гибризидация теориясы. Еселенген байланыс.
- •Химиялық термодинамика. Термодинамиканың 1 заңы.
- •Термодинамиканың 2 заңы. Энтропия. Гиббс энергиясы.
- •Химиялық кинетика. Химиялық реакциялардың жүруінің негізгі заңдылықтары.
- •Химиялық реакция жылдамдығына концентрацияның әсері.
- •Химиялық реакцияның жылдамдығына температураның әсері. Вант-Гофф ережесі
- •Массаның әрекеттесу заңы. Химиялық тепе-теңдік.
- •Катализатор тепе-теңдік жағдайына әсер етпейді.
- •Химиялық тепе – теңдік.
- •Химиялық тепе-теңдік .
- •Ертінділердің қасиеттері. Электролиттің ертінділері. Электролиттік диссоциацияның теориясы. Сутегілік көрсеткіш.
- •Ерітінді концентрациясы және оны өрнектеу әдістері
- •Электролит еместердің ертіндісі. Освальд қосу заңы.
- •Тотығу-тотықсыздану үдерістері. Маңызды тотықтырғыштар мен тотықсыздандырғыштар
- •Электрохимия. Галваникалық элементтер. Электролиз.
- •Металдардың, қорытпалардың, балқымалардың, бетондардың тоттануы (коррозиясы) және тоттанудан қорғану әдістері
- •Металл құрылымы және оның коррозиялық процеске әсері
- •Бейэлектролиттердегі металл коррозиясы
- •Металдар химиясы мен олардың қосылыстары
- •Оксотұздардың термиялық тұрақтылығы (тт)
- •Металдар еместердің химиясы және олардың қосылыстары
Увеличение концентраций исходных веществ [A] или [Б] или [А] и [Б]: V1 > V2.
Катализатор тепе-теңдік жағдайына әсер етпейді.
Ле-Шателье принципі.
Егер жүйе химиялық тепе-теңдік күйде тұрган жағдайда оның сыртқы жағдайларының біреуін, мысалы, концентрацияны, температураны немесе қысымды өзгертсе, онда тепе-теңдік осы өзгеріске қарсы тұратын реакцияның бағытына қарай ығысады.
|
V1 |
|
A + Б |
« |
В |
|
V2 |
|
Тепе-тендіктегі жүйенің сыртқы қысымын күшейтсек жүйедегі молекулалардың жалпы саны азаятын реакцияның бағытына қарай, демек жүйенің ішкі қысымы кемитін жаққа қарай тепе-тендік ығысады. Керісінше, сыртқы қысымды кемітсек жүйедегі молекулалардың жалпы саны көбейетін реакцияның бағытына қарай, яғни ішкі қысымның өсуі жағына қарай тепе-теңдік ығысады. Мысалы, жоғарыда келтірілген аммиактың синтезделу реакциясы теңдеуінің сол жағында 4 молекула, оң жағында 2 молекула қатысады, яғни сыртқы қысым күшейгенде тепе-тендік оң жаққа — аммиак түзілу жағына қарай ығысады. Егер тендеудің екі жағындағы молекулалардың саны бірдей болатын болса, мысалы,
С0+Н20 = С02+Н2
реакциясы, онда қысымды өзгертудің тепе-теңдікке ешбір әсері болмайды.
|
V1 |
|
|
A + Б |
« |
В |
; увеличение P приводит к V1 > V2 |
|
V2 |
|
|
2 |
|
1 |
|
Жүйенің температурасын өсіргенде химиялық тепе-теңдік жылу сіңіре жүретін, яғни эндотермиялық реакцияның бағытына қарай, ал жүйенің температурасын төмендеткенде тепе-тендік жылу бөле жүретін, яғни экзотермиялық реакцияның бағытына қарай ығысады.
Мысалы, төмендегі экзотермиялық реакциялардың тепе - теңдік қалпында температурасын өсірсек олар жылу сіңіре жүретін тіке бағытқа қарай жүреді, сөйтіп температураның өсуіне қарсы әсер етеді:
|
V1 |
|
A + Б |
« |
В + Q, то увеличение t°C приводит к V2 > V1 |
|
V2 |
|
|
V1 |
|
A + Б |
« |
В - Q, то увеличение t°C приводит к V1 > V2 |
|
V2 |
|
Химиялық тепе – теңдік.
А заты мен В әрекеттесіп С және Д заттары түзілді дейік. Бастапқыда А мен В заттарының концентрациялары жоғары болады. Реакция басталған соң олардың концентрациялары азайып, реакция өнімі С мен Д затының концентрациясы біршама болғанда олар бір-бірімен әрекеттесіп қайтадан А мен В заттарын түзеді. Бұл кезде А мен В заттары арасындағы реакция жылдамдығы (Vтура) бәсеңдеп, С мен Д заттары арасындағы реакция жылдамдығы (Vкері) арта бастайды. Бір уақытта бұл екі жылдамдығық теңесіп (Vтура=V кері ) реакциялық жүйеде динамикалық тепе - теңдік орнайды. Осы кезді теңдеу арқылы былай жазады:
A+B↔C+D
Сонымен , тура реакция жылдамдығы мен кері реакция жылдамдығы тең болған кезде химиялық тепе-теңдік орнайды.