1. На тэрыторыі Беларусі назіраецца двухмоўе

1) беларуска-англійскае; 3) беларуска-іспанскае;

2) беларуска-рускае; 4) беларуска-літоўскае;

3) беларуска-польскае; 5) беларуска-руска-польскае.

2. Устанавіце адпаведнасць паміж відамі інтэрферэнцыі і іх сэнсавай характарыстыкай

А. Марфалагічная. 1. Выклікаецца адрозненнямі ў будове

Б. Сінтаксічная. словазлучэнняў, простых і складаных сказаў.

В. Фанетычная. 2. Звязана з наяўнасцю спецыфічных

Г. Лексічная. фанетычных рыс у кожнай мове.

3. Звязана з разыходжаннямі ў граматычным

афармленні рускіх і беларускіх лексем.

4. Выклікаецца наяўнасцю разыходжанняў ва

ўласналексемным і семантычных аспектах

моў.

5. Выклікаецца несупадзеннем

словаўтваральных фармантаў

аднакаранёвых беларускіх і рускіх слоў.

3. Трасянка – гэта

1) змешванне нормаў рускай і беларускай моў;

2) папераменнае выкарыстанне розных моў;

3) механічнае змешванне ў розных прапорцыях элементаў рускай і беларускай моў;

4) ужыванне элементаў іншай мовы;

5) праблема пераключэння з аднаго моўнага кода на іншы.

Лекцыя 4. Лексікалогія і лексікаграфія

Мэта лекцыі – паказаць лексіку сучаснай беларускай мовы ў розных яе аспектах і сферах выкарыстання.

Задачы лекцыі:

- раскрыць паняцці «лексікалогія», «лексіка», «лексікаграфія»;

- паказаць спосабы ўтварэння мнагазначных слоў;

- прасачыць за сістэмна-семантычнымі працэсамі ў лексіцы;

- ахарактарызаваць лексічны склад беларускай мовы адносна паходжання, сферы выкарыстання, актыўнасці і пасіўнасці;

- вызначыць тыпы слоўнікаў з пункту гледжання іх прызначэння.

Пытанні

1. Слова як адзінка лексічнай сістэмы. Адназначныя і мнагазначныя словы.

2. Амонімы, сінонімы, антонімы, паронімы ў лексічным складзе беларускай мовы.

3. Асаблівасці лексіка-семантычных працэсаў у тэрміналогіі.

4. Паходжанне лексікі беларускай мовы.

5. Лексіка паводле сферы выкарыстання.

6. Лексіка актыўнага і пасіўнага запасу.

7. Лексікаграфія. Тыпы слоўнікаў.

Праблемныя пытанні

1. Чаму кожнаму прадмету, з’яве, прыкмеце, паняццю і г. д., якія існуюць у нашым жыцці, нельга даць асобную назву?

2. Чаму дыялекты, жаргоны, прафесіяналізмы не ўваходзяць у лексіку літаратурнай мовы?

3. Якая розніца паміж лінгвістычнымі і энцыклапедычнымі слоўнікамі?

Рэкамендаваная літаратура

1. Адамовіч, Я. М. Беларуская мова. – Мінск, 1987.

2. Баханькоў, А. Я. Лексікалогія сучаснай беларускай літаратурнай мовы. – Мінск, 1994.

3. Гіруцкая, Л. А. Беларуская мова (прафесійная лексіка). – Мінск, 2005.

4. Даниленко, В.П. Русская терминология: Опыт лингвистического описания. – М., 1977.

5. Квитко, И.С. Термин в научном документе. – Львов, 1976.

6. Котелова, Н.З. К вопросу о специфике термина // Лингвистические проблемы научно-технической терминологии. – М., 1970.

7. Лепешаў, І. Я. Лінгвістычны аналіз літаратурнага твора. Ч.2. – Гродна, 2000.

8. Лепешаў, І. Я., Малажай, Г. М., Панюціч, К. М. Практыкум па беларускай мове. – Мінск, 2001.

9. Лепешаў, І. Я., Якалцэвіч, М. А. Практыкум па лексікалогіі і фразеалогіі. – Гродна, 2001.

10. Ляшчынская, В. А. Студэнту аб мове: прафесійная лексіка. – Мінск, 2003.

11. Матэматычная энцыклапедыя / Пад рэд. В.Берніка. – Мінск, 2001.

12. Метадычныя рэкамендацыі па курсе «Беларуская мова (прафесійная лексіка)» // Склад. А.М.Лапкоўская. – Гродна, 2001.

13. Мінакова, Л.М. Монасемія, полісемія і аманімія ў навукова-тэхнічнай тэрміналогіі // Весці НАН Беларусі. – № 1, 2003. Сер. гуманіт. навук.

14. Новиков, Л.Н. Семантика русского языка. – М., 1982.

15. Прохорова, В.Н. Терминология // Русский язык. Энциклопедия. Гл. ред. Ф.П.Филин. – М., 1979.

16. Словарь-справочник по современной экономике: на пяти языках / М.В. Мишкевич, Л.И.Василевская, В.Н.Ермаков, М.И.Плотницкий; Под общ. ред. М.И.Плотницкого, М.В.Мишкевича. – Минск, 1996.

17. Суперанская, А.В., Подольская, Н.В., Васильева, Н.В. Общая терминология. Вопросы теории. – М., 1989.

18. Тлумачальны слоўнік беларускай мовы. У 5 т. – Мінск, 1977–1984.

19. Толикина, Е.Н. Термин в терминосистеме // Актуальные проблемы лексикологии. Тезисы докл. III лингв. конф. (3–7 мая 1971 г.). – Новосибирск, 1971.

20. Шанский, Н.М. Лексикология современного русского языка. – М., 1977.

21. Шмелёв, Д.Н. Современный русский язык. Лексика. – М., 1977.

22. Энциклопедический словарь юного спортсмена. – М.: Педагогика, 1980. – 480 с.

23. Юрыдычны энцыклапедычны слоўнік / Беларус. Энцыкл. Рэдкал.: С.В.Кузьмін і інш. – Мінск, 1992.