Дарси сеюм: «Индексҳо»

Масъалаи 1. Дар ҷадвал маълумотҳо оид ба фурӯши маҳсулотҳо дар ду давра оврда шудаанд:

Ҷадвали 13.1

Номгӯи мол	Давраи 1		Давраи 2
	Нарх, сом	Миқдор,дона	Нарх,сом	Миқдор,дона
Биринҷ, кг	1,5	460	1,6	400
Макарон, кг	0,6	2050	0,9	1600
Равған, л	3,2	250	3,9	240

Индекси умумии (агрегатии) ҳачми физикӣ бо нархҳои соли ҷорӣ муайян карда шавад.

Барои муайян намудани индекси умумии ҳаҷми физикӣ бо ҳамченакҳои соли ҷорӣ индекси Паашеро истифода мебарем.

Jq_п=∑p1*q1/∑p1*qo=(1.6*400+0.9*1600+3.9*240)/(1.6*460+0.9*2050+3.9*250)=(640+1440+936)/(736+1845+975)=3016/3550=0.85

Индекси Пааше нишон дод, ки ҳаҷми умумии маҳсулотҳо нисбати давраи гузашта ба ҳисоби миёна тамоили пастшавиро доранд, ки он ба 0,85 ё ин ки 85% баробар аст.

Масъалаи 2. Дар ҷадвал маълумотҳо оид ба фурӯши маҳсулотҳо дар ду давра оврда шудаанд:

Номгӯи мол	Давраи 1		Давраи 2
	Нарх, сом	Миқдор,дона	Нарх, сом	Миқдор,дона
Биринҷ, кг	1,5	460	1,6	400
Макарон, кг	0,6	2050	0,9	1600
Равған, л	3,2	250	3,9	240

Индекси умумии ҳачми физикӣ бо нархҳои соли базисӣ ҳисоб карда шавад.

Барои муайян намудани индекси умумии ҳаҷми физикӣ бо ҳамченакҳои соли базисӣ индекси Ласпейресро истифода мебарем.

Jq_л=∑po*q1/∑po*qo=(1.5*400+0.6*1600+3.2*240)/(1.5*460+0.6*2050+3.2*250)=(600+960+768)/(690+1230+800)=2328/2720=0.85

Индекси Ласпейрес нишон дод, ки ҳаҷми умумии маҳсулотҳо нисбати давраи гузашта ба ҳисоби миёна тамоили пастшавиро доранд, ки он ба 0,86 ё ин ки 86% баробар аст.

Масъалаи 3. Дар ҷадвал маълумотҳо оид ба фурӯши маҳсулотҳо дар ду давра оврда шудаанд:

Ҷадвали 13.2

Номгӯи мол	Давраи 1		Давраи 2
	Нарх,сом	Миқдор,дона	Нарх,сом	Миқдор,дона
Биринҷ, кг	1,5	460	1,6	400
Макарон, кг	0,6	2050	0,9	1600
Равған, л	3,2	250	3,9	240

Индекси умумии ҳаҷми физикӣ бо ҳамченакҳои миёна ҳисоб карда шавад.

Барои муайян намудани индекси умумии ҳаҷми физикӣ бо ҳамченакҳои миёна аз индекси Лоу истифода мебарем.

p_б=(pi+po)/2=(1,5+1,6)/2=1,55

p_м=(pi+po)/2=(0,6+0,9)/2=0,75

p_р=(pi+po)/2=(3,2+3,9)/2=3,55

Jq_лоу=∑q1*p/∑qo*p=(400*1,55)+(1600*0,75)+(240*3,55)/(460*1,55)+(2050*0,75)+(250*3,55)=0,85

Индекси Лоу нишон дод, ки ҳаҷми умумии маҳсулотҳо нисбати давраи гузашта ба ҳисоби миёна тамоили пастшавиро доранд, ки он ба 0,85 ё ин ки 85% баробар аст.

Ҳамаи индексҳои ҳисоб карда шуда нишон доданд, ки ҳаҷми маҳсулотҳ нисбати давраи гузашта ба ҳисоби миёна тамоили пастшавиро дорад. Барои ҳамин ҳам ҳангоми ҳисоби индекси ҳаҷми умумии маҳсулот фарқ надорад кадом индексро мо интихоб менамоем.