Санxиши мар{илавии якум {афтаи {афтум Мавзeи 8. Нархгузорb тибrи хосият{ои истеъмолии ма{сулот

НАRША

8.1. Тавсиф ва намуд[ои усул[о

8.2. Хосият[ои усул[ои ба[оди[ии баллb, нишонди[анда[ои rиёсb

ва та[лили регрессионb

8.1. Тавсиф ва намуд[ои усул[о

{ар як намуди ма[сулот хосият[ои муайяни истеъмолb дорад. Ба он[о навъ, сифат, намуд, андоза, дарознокb, ранг, сифати масоле[, шакл ва таъинот дохил мешаванд, ки арзиши муайяни истеъмолии ма[сулотро инъикос менамояд. Одатан, мол тибrи хосият[ои истеъмолии он интихоб мегардад. Бо воситаи ин усул[о арзиши истеъмолии ма[сулот[ои гуногун бо [амдигар муrоиса карда мешавад. Истеъмолкунандагон барои харидани мол[ои даркорb хусусият[ои истеъмолии он[оро месанxанд. Арзиши истеъмолb вобаста ба намуд[ои гуногуни мол муайян мегардад.

{амин тавр, усул[ои хосият[ои истеъмолии ма[сулотро баэътиборгиранда ба фоиданокb, манфиатнокb ва самаранокии ма[сулот асос ёфтааст.

Ба [айати усул[ои хислат[ои истеъмолии ма[сулотро баэътиборгиранда усул[ои ба[оди[ии баллb, нишонди[анда[ои rиёсb, та[лили регрессионb ва омехта дохил мешавад, ки омeзиши мо[ият, таъинот ва афзалият[ои он[о мувофиrи маrсад аст.

8.2. Хосият[ои усул[ои ба[оди[ии баллb, нишионди[анда[ои rиёсb ва та[лили регрессионb

Нархи ма[сулот[ои мухталиф бо усули ба[оди[ии баллb дар асоси ба[оди[ии мумайизии инфиродb ё оммавb муайян мегардад. Дар натиxаи он[о ба хусусият[ои иrтисодию техникb ва истеъмолии ма[сулот ба[ои муrоисавb дода мешавад. Истифодабарии ин усул дар [ангоми муrоисаи ба[ои ма[сулот[ои сифати [архела дошта, ки асоси онро [исоби самаранокии иrтисодии имконпазир ташкил менамояд, ки аз маrсади усул[ои хосият[ои истеъмолии ма[сулотро баэътиборгиранда бармеояд.

Бо ин усули иrтисодb нархи ма[сулот дар асоси се амалиёти пайдарпайи ва ба [ам вобаста муайян мегардад. Аввал, балл[ои [ар як намуди ма[сулот мувофиrан аз рўйи сифат ва хусусият[ои фоиданоки он [исоб карда мешавад. Бо амали дуюм ба[ои арзиши [ар як балл [исоб мегардад. Дар охир, балл[о xамъбаст карда шуда, нархи ма[сулот муайян мегардад, яъне:

n

H= S (Бi*Вi)*Н¹

i=1

дар ин xо: n - миrдори хосият[ои истеъмолии ба[о додашаванда;

Бi - ба[ои балли [ар як хусусияти истеъмолb;

Вi - вазни rиёсии [ар як хусусияти истеъмолb;

Н' - арзиши 1 балл.

Усули нишонди[анда[ои rиёсиро барои муайян кардани нархи ма[сулот[ои оддии таъиноти моддию техникии як хосияти асосии истеъмолb дошта истифода мебаранд. Барои [исоби нарх, одатан, [осилнокии иrтидор ва мавxудияти rисм[ои фоидаовар дар ма[сулот ба эътибор гирифта мешавад. Бо ин усул нархи [удуди баланд ё пасти ма[сулот бо ду амалиёт [исоб мегардад. Аввал, нархи rиёси (Н_R) [амчун нисбати нархи мутлаr (Н_М) ба rимати (нархи) хосияти асосии истеъмолb (Н_ПА) бо формулаи зерин

Н_R = Н_М : Н_ПА

[исоб карда мешавад. Бо амалиёти дуюм, нархи нав (Н_Н) [амчун [осили зарби нархи rиёсb бо нархи хосияти асосии истеъмолии ма[сулоти нав (Н^Н_ПА) муайян мегардад. Яъне,

Н_Н = Н_М : Н^Н_ПА.

Бо усули нишонди[анда[ои rиёсb нархи яхдон, мошина[ои xомашeйкунb, чангкашак[о ва дигар техникаи рeзuор, ки як хосияти асосии истеъмолb дорад, муайян карда мешавад.

Усули та[лили регрессионb. Истифодаи ин усул бо маrсади асоснок кардани нарх риояи якчанд шарт[оро талаб мекунад, ки иxроиши он[о бо мошин[ои электронию [исоббарорb [озиразамон таъмин мешавад. Ба он шарт[о дохил мешаванд: гурў[бандии мол[о тибrи хосият[ои истеъмолb, муайян кардани хосият[ои истеъмолии ба арзиши аслb таъсири зиёдрасонанда, [исоби зариби регрессия ва ба[оди[ии иrтисодb - оморb ба натиxа[ои [исоб. Барои [исоби нарх бо ин усул функсияи зерин истифода бурда мешавад:

Нi = F (Х₁i, Х₂i, Х₃i, ... Хji,)

дар он xо: Нi - нархи ма[сулоти номгўи i;

Хji- хосияти истеъмолии j-и ма[сулоти I.

F – функсия

Тавассути усули та[лили регриссионb вобастагии бевоситаи нарх аз хосият[ои истеъмолии ма[сулот муайян мегардад.

АДАБИЁТ: 7, 10, 15, 16, 20, 48, 58, 66, 71, 80, 83.

Савол[ои тести оид ба санxиши дониши донишxeён:

Оид ба мавзeи «Нархгузорb тибrи хосият[ои истеъмолии ма[сулот»

1. Хусусият[ои истеъмолии ма[сулот:

а) дар б, в, г ва u овардашуда

б) нав ва намуд

в) андоза ва дарознокb

г) ранг ва сарфи масоле[

u) шакл ва таъинот

2. Тавсифи умумии хосият[ои истеъмолии ма[сулот:

а) фоиданокии ма[сулотро ифода мекунад

б) фоиданокb, манфиатнокb ва самаранокии ма[сулотро ифода

мекунад

в) манфиатнокb ва самаранокии ма[сулотро ифода мекунад

г) самаранокb ва фоиданокии ма[сулотро ифода мекунад

u) фоиданокb ва манфиатнокии ма[сулотро ифода мекунад

3. Намуд[ои усул[ои нархгузорb тибrи хосият[ои истеъмолии

ма[сулот:

а) усул[ои ба[оди[ии баллb ва омехта

б) усули нишонди[анда[ои rиёсb

в) ба[оди[ии баллb, нишонди[анда[ои rиёсb, та[лили регрессионb

ва омехта

г) усул[ои та[лили регрессионb ва нишонди[анда[ои rиёсb

u) усул[ои омехта ва та[лили регрессионb

4. Нишонди[анда[ои асосии усули ба[оди[ии баллии муrаррарb:

а) ба[ои баллии инфиродb

б) ба[ои баллии оммавb

в) ба[ои баллb ва вазни rиёсb

г) ба[ои баллb, вазни rиёс ва арзиши 1 балл

u) ба[ои баллb ва арзиши 1 балл

5. Нишонди[анда[ои асосии усули ба[оди[ии баллии такмилёфта:

а) нархи баланд ва xорb

б) нархи xорb ва паст

в) нархи паст ва баланд

г) дар нуrта[ои а, б, в ва u овардашуда

u) нархи баланд, нархи xорb ва нархи паст