- •Комплекси таълимию методb аз фанни Нархгузорb (барои донишxeёни ихтисос[ои иrтисодb)
- •{Афтаи якeм Мавзeи 1. Мо{ият, маrсад ва вазифа{ои фан
- •1.1. Маънои нарх ва нархгузорb
- •1.2. Мо[ияти нарх
- •1.3. Маrсад, наrш ва вазифа[ои нархгузорb
- •1.4. Мазмун (предмет)-и фан, мавзeи омeзиш ва алоrамандии он
- •5. Мо[ияти нарх:
- •{Афтаи дуюм Мавзeи 2. Асос{ои методологии нархгузорb
- •2.1. Мо[ияти rонуни арзиш ва амали он
- •2.2. Маф[ум[ои иrтисодии арзиши бозорb ва нархи бозорb
- •2.3. Арзиши бозорb, нархи бозорb ва талаботу пешни[од
- •{Афтаи сеюм Мавзeи 3. Инкишофи назарияи нархгузорb
- •3.1. Алфред Маршалл ва аrидаи илмии он оид ба нарх
- •3.3. Мавrеи нарх дар давраи иrтисоди бозоргонb
- •3.4. Асоси омeзиш ва пешбинии вазъи бозорb
- •Мавзeи 4. Принсип{ои асосии нархгузорb
- •4.1. Мавrеи принсип[ои нархгузорb дар шароити иrтисоди бозоргонb
- •4.2. Мо[ияти принсип[ои нархгузорb
- •{Афтаи ча{орум Мавзeи 5. Сиёсати давлатии нарх
- •5.1. Маrсад ва вазифа[ои сиёсати давлатии нарх
- •5.2. Ро[[ои иrтисодии танзимшавии нарх[о
- •5.3. Равия[ои инкишофёбии танзими давлатии нарх
- •{Афтаи панxум Мавзeи 6. Зина{ои ташаккули сиёсати нархгузории озод
- •6.1. Гузариш ба нарх[ои озод
- •6.2. Бунёдшавии нархгузории озод
- •6.3. Инкишофёбии нархгузории озод
- •{Афтаи шашум Мавзeи 7. Усул{ои ба хароxот асосёфтаи нархгузорb
- •7.1. Зарурати истифодабарии усулу услуб[о дар xараёни нархгузорb
- •7.2. Таъиноти усул[ои хароxот, xамъбастb ва меъёрb
- •Санxиши мар{илавии якум {афтаи {афтум Мавзeи 8. Нархгузорb тибrи хосият{ои истеъмолии ма{сулот
- •8.1. Тавсиф ва намуд[ои усул[о
- •8.2. Хосият[ои усул[ои ба[оди[ии баллb, нишионди[анда[ои rиёсb ва та[лили регрессионb
- •{Афтаи {аштум Мафзeи 9. Ро{у услуб{ои нархгузории вазъи бозориро баэътиборгиранда
- •9.1. Ро[[ои муrаррарии нархгузории бозоргонb
- •9.2. Услуб[ои махсуси нархгузории бозоргонb
- •{Афтаи нe{ум Мавзeи 10. Тавсиф ва таснифоти системаи нархи иrтисоди бозоргонb
- •10.1. Тавсифи умумии системаи нарх
- •10.2. Таснифоти системаи нарх
- •{Афтаи да{ум Мавзeи 11. Мо{ияти амали нарх{ои иrтисоди бозоргонb
- •11.1. Наrш ва мавrеи нарх[ои гардиши исте[солотро таъминкунанда, амалашон аз ваrт, минтаrа ва хароxоти наrлиёт вобаста
- •11.2. Мо[ияти нарх[ои дар фаъолияти дохилию беруниrтисодb истифодашаванда ва озодамалкунанда
- •11.3. Вазифа[ои мукаммалгардонии системаи нарх
- •12.2. Мавrеи нарх дар омeзиш ва та[лили талабу пешни[од
- •12.3. Та[лили мувозинати бозор ва механизми танзими давлатии нарх
- •{Афтаи двозда{ум Мавзeи 13. Стратегия{ои нархгузории бозоргонb
- •13.1. Равия[ои умумии бунёдшавии стратегия[ои нархгузорb
- •13.2. Намуд[ои асоси стратегия[ои нархгузорb
- •14.2. Намуд[ои хизматрасони[ои истеъмолb ва мо[ияти он[о
- •14.3. Услуб[ои умумии муайян кардани тариф[о ба хизматрасони[ои истеъмолb
- •Мавзeи 15. Имконият{ои истифодабарии тариф{ои хизматрасони{ои исте{солb
- •15.1. Таъиноти тариф[ои боркашонb бо наrлиёти автомобилb
- •15.2. Мо[ияти тариф[ои боркашонb бо ро[и о[ан
- •15.3. Афзалият ва ма[дудият[ои тариф[ои бокашонb бо ро[и обb
- •Мавзeи 16. Тариф{ои хизматрасони{ои а{олb ва гумрукb
- •16.1. А[амият ва таснифоти тариф[ои хизматрасонии маишb
- •16.2. Наrш ва гурe[банди[ои тариф[о ба хизматрасонии алоrавb
- •16.3. Сиёсати гумрукb ва тавсифи хислат[ои тариф[ои он
- •{Афтаи ча{орда{ум Мавзeи 17. Тарзу хусусият{ои асосии нархгузорb дар саноат ва кишоварзb
- •17.1. Тарзи нархгузорb дар саноат
- •17.2. {Усусият[ои нархгузорb дар со[аи кишоварзb
- •Мавзeи 18. Тартибу услуб{ои нархгузорb дар сохтмон, комплекси сeзишворb-барrb ва тадrиrот{ои илмb
- •18.1. Тартиби нархгузорb ба ма[сулоти сохтмон
- •18.2. Xаб[а[ои асосии нархгузорb дар комплекси сeзишворию барrb
- •18.3. Услуби нархгузорb ба ма[сули илмию техникb
- •{Афтаи понзда{ум Мавзeи 19. Нархгузорb дар бозори xа{онb
- •19.1. Мо[ияти нарх[ои савдои бозори xа[онb
- •19.2. Намуд[ои нарх[ои савдои xа[онb
- •{Афтаи шонзда{ум Мавзeи 20. Шарт, омил{о ва танзими нарх{ои xа{онb
- •20.1. Мавrеъ ва инкишофи фаъолияти беруниrтисодb
- •20. 2. Омил[ои нарх[ои xа[онb ва мо[ияти он[о
- •20.3. Шарт[ои амали нарх[ои савдои бозори xа[онb
- •20.4. Та[лили таxрибаи танзими давлатии нарх[ои xа[онb
- •Имти{они ни{оb адабиёт
Вазорати маорифи Xум{урии ТоXикистон
Донишго{И ДАВЛАТИИ ХУXАНД БА НОМИ АКАДЕМИК БОБОXОН FАФУРОВ
«Тасдиr мекунам»
ноибректор оид ба
кор[ои таълим
_______ Хабилов Т.R.
« » « » «2010»
Комплекси таълимию методb аз фанни Нархгузорb (барои донишxeёни ихтисос[ои иrтисодb)
Хуxанд 2010
Комплекс дар асоси барномаи таълимии фан ва сатандарти давлатии маълумоти олии касбии Xум[урии Тоxикистон тартиб дода шудааст.
Комплекс дар Шeрои марказии таълимb-методии «Донишго[» му[окима ва тасдиr шудааст, суратxаласаи № аз « » « » 2010
Раиси ШМТМ, профессор _________ Хабилов Т.R.
Комплекс дар xаласаи КТМ-и факултаи «Молия ва иrтисодиёти бозор» му[окима ва тасдиr шудааст, суратxаласаи № аз « » « » 2010
Раиси КТМ __________ Салимова М.
Комплекс дар xаласаи кафедраи «Молия, та[лил ва омор» баррасb ва тасдиr шудааст, суратxаласаи № аз « » « » 2010
Мудири кафедра дотсент _________ Абдуллозода Д. Х.
Мураттиб: дотсенти кафедраи
«Молия, та[лил ва омор» __________ Абдура[монов М.
{Афтаи якeм Мавзeи 1. Мо{ият, маrсад ва вазифа{ои фан
НАRША:
1.1. Маънои нарх ва нархгузорb
1.2. Мо[ияти нарх
1.3. Маrсад, наrш ва вазифа[ои фан
1.4. Мазмун (предмет)-и фан, мавзeи омeзиш ва алоrамандии он
1.1. Маънои нарх ва нархгузорb
Омeзиши ин фанни му[ими иrтисодb аз ошкор кардани мазмун, мо[ият, наrш ва ма[фуми нарх ва нархгузорb оuоз мегардад.
Дар маф[уми умумb нарх ба[о, арзиш ва ё rимати молро ифода мекунад. Аз нуrтаи назари К. Маркс нарх ин арзише, ки дар мол таxассум ёфтааст. Бо ибораи дигар, нарх ин ифодаи пулии арзиши ягон мол буда, сат[ ва таносуби муайяни арзишро аниr нишон меди[ад.
Маълум мешавад, ки асоси маънои илмии нархро арзиш ташкил меди[ад. Арзиш ин ме[натест, ки дар мол зо[ир ва таxассум гардидааст. Ба uайр аз он нарх бо дигар вожа[ои иrтисодb, ба монанди арзиши аслb, ваrти кор ва ме[нати зарурии xамъиятb алоrаманд буда, омeзиши он[о барои чуrуртар фа[мидани мо[ият ва табиати иrтисодии нарх а[амиятнок дониста мешавад.
Нархгузорb дорои маънои хеле васеъ буда, xараёнест, ки ташкил, интихоб ва истифодаи ро[у услуб[ои асоснок муайян кардан, xорb намудан, амал, мушо[ида, назорат ва танзими давлатии нархро дар доираи такрористе[солот дар бар мегирад. Бо ибораи дигар, нархгузорb xараёни бунёдшавии нарх ва тариф[ои ма[сулотро ифода карда, бо ду ро[, аз он xумла а) бозоргонb ва б) танзимшавандаи давлатb амал менамояд.
1.2. Мо[ияти нарх
Мо[ияти нарх аз инъикоси хароxоти зарурии xамъиятии ме[нат иборат аст. Нарх ма[фуми исте[солоти молb аст. Вай алалхусус дар шароити иrтисоди бозоргонb мо[ияти зо[ирb ва ботинии худро пурра инъикос менамояд. Вазифа ва функсия[ои нарх дар ин му[ит пурра ва мушаххас буда, [амаxониба омeхта мешаванд. Нарх чунин маф[уми иrтисодист, ки вай таърихи rадим дорад. Сарчашма[ои таърихb гуво[b меди[ад, ки нарх [амчун маф[уми иrтисодии исте[солоти молb дар доираи якчанд фарматсия[ои иrтисодию xамъиятb амал кардааст. Масалан, омeзиши таърихи афкори иrтисодb аз он ша[одат меди[ад, ки шо[ Асири Шамшиадат I дар сол[ои 1813 – 1781 пеш аз милод дар кишвари худ ба uалла, равuан ва пашм нарх[ои устувори давлатb xорb кардааст1.
Имконияти истифодабарии нарх дар системаи исте[солоти хоxагии иrтисоди бозоргонb ни[оят са[е[ мебошад. Вай [амчун маф[уми махсус дар та[лили xараён[ои мухталифи иrтисодb барои ошкор кардани захира[ои мавxуда, муайян намудани ро[[ои самаранок сафарбаркунии захира[о ва таъмини самт[ои пешравии тараrrиёти иrтисодb истифода бурда мешавад.
Нарх ин на тан[о маф[уми иrтисодист, балки вай дорои а[амияти маънавию ахлоrb мебошад. Дар маф[ум[ои маънавию ахлоrии худ нарх rадру rимат, [урмату э[тиром, маrом ва мартабаро ифода менамояд. Тавассути нарх rадру rимати дeстb, [амдардию [амxонb, обрe ва иззати инсонb инъикос меёбад.