2) Атмосферадағы максималды қоспа концентрациясын және заттардың суммация эффектісімен анықтау

Орындалу реті:

Зиянды заттардың жердегі концентрациясының максималды мәнін анықтау керек.

Атмосферада қоспалардың сейілу процесі көптеген факторларға тәуелді, оларға: атмосфераның жағдайы, шаңның көздері, шығарылған заттардың массасы, аймақтық рельф және т.б. әсер етеді.

Зиянды заттардың жердегі концентрациясының максималды мәні мына формуламен анықталады:

(1.1)

мұнда - стратификациялық температураның коэффиценті, Қазақстан үшін A=200;

M - уақыт бірлігінде шығарылытын зиянды заттардың массасы, г/с;

F – заттарға сіңудің жылдамдығын анықтайтын коэффицент;

F=1 газ тәріздес заттарға тазартылған шығарылымдардың орташа эксплутациялық коэффиценті 90% - болғанда 2, ал 75-90% - 2.5, 75% және тазарту болмағанда 3 – ке тең.

- аймақтық рельф коэффиценті, =1 жазықтық үшін;

- көздің биіктігі, м;

m және n коэффиценттерінің мәндері f, Vm, V’m және fe параметрлеріне тәуелді анықталады.

= г – в, = 190-23=167°С

f=1000=1000=2,24 (1.2)

Қыздырылған көздерге арналған газды ауа қоспасының жылдамдығы:

V₁==`

V_m =0.65=0.65 (1.3)

V’_m =1.31.3 (1.4)

f_e=800(V’_m)³ =800(1,95)³ =5931,92 (1.5)

m-коэффициенті f тәуелділік формуласымен анықталады.(m-трубадан шыққан газды ауа қоспасының ескерту коэфициенті)

m === 0,8 (1.6)

Зиянды заттардың жердегі концентрациясының максималды мәнін анықтаймыз:

SO2 үшін:

Күл үшін: =

NOₓ үшін:

Газ үшін ,

мұндағы М_= М_SO2+ ∙М_Nox=1400 + 5,88∙75 = 1841 г/с,

мг/м³.

Максималды концентрацияның таралу аралығын анықтау

Көздерден шығарылған заттардың аралығы X_m (м) жердегі концентрациясы С(мг/м³) жағымсыз жағдай кезеңінде метрологиялық шарттағы мәні См,мына формуламен анықталады:

(1.11)

Мұнда өлшемсіз коэфициент d, егер f<100 және болғанда, келесі формула анықталады:

(1.14)

Әр түрлі аралықтағы жердік концентрацияны анықтап және L₀-ді табу керек.

Флюгер деңгейінде қауіпті жылдамдықтың мәні Um (м/с) (жер деңгейінен 10 м биіктікте) болғанда См зиянды заттардың жердегі концентрациясына жеткенде және f<100 болса олар келесі формулалар арқылы анықталады:

Um= Vm (1+0.12) Vm >2 кезінде. (1.20)

Um=6,869(1+0.12) = 7,04 м/с

Желдің қауіпті жылдамдығында Um зиянды қоспаларының жердегі концентрациясы C(мг/м³), атмосферада факел осі бойынша шығарылым көздерінен әр түрлі аралықтағы қоспасы мына формулалар арқылы анықтайды:

(1.21)

Мұндағы Si-өлшемсіз коэфициент. Ол Х/Xм қатынасы және F коэфициенті бойынша анықталады:

s₁=3*(x/x_m)⁴ -8*(x/x_m)³ +6*(x/x_m)² x/x_m£1

, 1< Х/Х_м £8 болғанда;

Газдар үшін:

(SO₂)

(NO_x)

(Күл)

Кәсіпорындағы санитарлы қорғаныс зона (СҚЗ) шекарасын мына формуламен анықталады:

Мұндағы L(м) – СҚЗ есептік өлшемі.

L0(м) – белгілі жердегі жергілікті аймақты есептейтін өлшем, мұнда заттардың концентрациясы (басқа көздердің фонды концентрациясының есептегенде) ШРК-дан асады.

P(%) - бұл қарастырылған румбтағы орташа жылдағы жел бағытының қайталануы;

P0(%) – Роза желдерінің шеңберіндегі бір румбтағы жел бағытының қайталануы, яғни

P₀=100/8=12,5%.

С=0,5 мг/м³

L₀=X_м=25м