
- •2) Экстенсивті және интенсивті қасиеттер. Термдік және калориялық қасиеттер.
- •59) 1-Ші текті фазалық ауысымдар. Клапейрон-Клаузиус теңдеуі.
- •10) Идеал газдың қоспасы. Дальтон, Амага заңдары. Қоспаның калориялық қасиеттері.
- •51) Метастабилдік күйлер - өте суытылған бу, өте қыздырылған сұйық, созылған сұйық.
- •18) Термодинамикалық потенциалдар u, h, f, g және олардың іргелі теңдеулері
- •Внутренняя энергия
- •26) Нақты газдың күй теңдеулері.
- •35) Термодинамикалық ұқсастық. Сәйкестік күйлер.
18) Термодинамикалық потенциалдар u, h, f, g және олардың іргелі теңдеулері
Термодинами́ческие потенциа́лы (термодинамические функции) — характеристическая функция в термодинамике, убыль которых в равновесных процессах, протекающих при постоянстве значений соответствующих независимых параметров, равна полезной внешней работе.
Термин был введён Пьером Дюгемом, Гиббс в своих работах использовал термин «фундаментальные функции».
Выделяют следующие термодинамические потенциалы:
внутренняя энергия
энтальпия
свободная энергия Гельмгольца
потенциал Гиббса
большой термодинамический потенциал
Внутренняя энергия
Определяется в соответствии с первым началом термодинамики, как разность между количеством теплоты, сообщенным системе, и работой, совершенной системойнад внешними телами:
.
Энтальпия
Определяется следующим образом:
,
где — давление,
а
— объём.
Поскольку
в изобарном
процессе работа
равна , приращение энтальпии
в квазистатическом изобарном
процессе равно количеству теплоты,
полученному системой.
Свободная энергия Гельмгольца
Также часто называемый просто свободной энергией. Определяется следующим образом:
,
где — температура и
— энтропия.
Поскольку
в изотермическом процессе количество
теплоты, полученное системой, равно ,
то убыль свободной
энергии в квазистатическом изотермическом
процессе равна работе, совершённой
системой над внешними
телами.
Потенциал Гиббса
Также называемый энергией Гиббса, термодинамическим потенциалом, свободной энергией Гиббса и даже просто свободной энергией (что может привести к смешиванию потенциала Гиббса со свободной энергией Гельмгольца):
.
43) 1-ші текті фазалық ауысымдар.
Экспериментальные данные при фазовых переходах первого рода :
1)
скачком изменяется удельный объем
или плотность
,
2)
скачком изменяется s,
то
есть
,
то есть необходима затрата теплоты
фазового перехода,
3) возможны метастабильные состояния.
Примеры: все переходы из одного агрегатного состояния в другое, многие переходы из одних кристаллических модификаций в другие , переход сверхпроводника в несверхпроводящее состояние в магнитном поле и другие.
Так
как
,
,
из эксперимента следует, что
,
,
т.е.
,
,
,
т.е.
,
в соответствии с классификацией Эренфеста см. рис. 1.
Рис.
1
26) Нақты газдың күй теңдеулері.
Менделеев-Клапейрон теңдеуі молекулалары бір-бірімен әсерлеспейтін және нүкте деп қарастырылатын идеал газдардың күйін анықтайды. Нақты газдардың молекуларының өлшемдері болады және олар бір-бірімен өзара әсерлеседі. Нақты газдардың күйін анықтайтын теңдеуді алу үшін голланд ғалымы Ван-дер-Ваальс Менделеев-Клапейрон теңдеуіне молекулаларды өлшемдерін және өзара әсерлесуін ескеретін түзету енгізді. Бұл алынған теңдеу нақты газдардың күй теңдеуі немесе Ван-дер-Ваальс теңдеуі деп аталады. Мөлшері 1 моль нақты газ үшін Ван-дер-Ваальс теңдеуі келесі түрде жазылады:
,
мұндағы:-Ван-дер-Ваальс
тұрақтылары, өлшем бірліктері
.
Бірінші жақша ішіндегі
түзетуі
молекулалардың арасындағы тартылыс
күшінің әсерінен пайда болады. Оны кейде
ішкі қысым деп атайды.
түзетуі
молекулалардың өлшемдерін ескереді.
Кез-келген мөлшердегі нақты газ үшін
Ван-дер-Ваальс теңдеуі
екенін
ескере отырып келесі түрде жазылады:
немесе
.
Нақты
газдардың ішкі энергиясы өрнегімен
анықталады, мұндағы
-
молекулалардың қосынды кинетикалық
энергиясы,
-молекулалардың
қосынды өзара әсерлесу энергиясы.
энергиясын
анықтайық. Ол үшін молекулалардың
арасындағы тартылу күшінің
жұмысы
энергиясының
кемуіне тең екенін ескереміз, яғни
.
Молекулалардың арасындағы тартылу
күші
ішкі
қысыммен сипатталады. Сондықтан
және
.
Молекулалардың
қосынды кинетикалық
энергиясы олардың қозғалысына тәуелді
болады.
Сондықтан Ван-дер-Ваальс газының 1 молінің ішкі энергиясы
,
мұндағы: .